The Stig is van ons

TopGear staat voor de rechtbank. Mét, of juist tegen The Stig? Andy Wilman, producer van TopGear, legt uit.

Je hebt misschien gehoord dat de BBC en boekenuitgever HarperCollins in een hevige juridische strijd verwikkeld zijn. Het gaat erom dat die uitgever van plan is de autobiografie op de markt te brengen van de persoon die naar zijn werk gaat in een witte overall en helm: The Stig. De BBC doet er keurig netjes en beleefd over, maar ik heb enorm de behoefte even te vertellen hoe wij er hier op de TopGear-burelen over denken.

Allereerst: ik moest lachen toen ik in de HarperCollins-verklaring zag staan: ‘We zijn teleurgesteld dat de BBC ervoor heeft gekozen het geld van de Kijk- en LuistergeldBetaler (hierna de KLB) te spenderen aan het tegenhouden van dit boek’. ‘Teleurgesteld?!’ Toe nou! ‘Teleurgesteld’ is het woord dat kijkers gebruiken als ze vinden dat TopGear geld heeft besteed aan stupide of waardeloze dingen, en als ze dat soort dingen zeggen, menen ze dat meestal hartgrondig. Grote uitgevers, waarin honderden miljoenen omgaan, zitten niet in hun bestuurskamers ‘Oh, wat zijn wij teleurgesteld’ te doen.

In die verklaring zou eigenlijk moeten staan: ‘Wij hebben er gruwelijk de pest in dat de BBC geld van de KLB gebruikt om iets te beschermen wat van hun is. Wij waren namelijk van plan om er voor de komende kerst flink geld aan te verdienen, ook al hebben we in de acht jaar dat The Stig nu bestaat werkelijk geen ene moer bijgedragen aan de creatie of ontwikkeling van dat karakter.’

Het punt is: ‘verkwisting van belastinggeld’ is iets wat vaker wordt gebruikt om de BBC aan te vallen, maar de realiteit is nu eenmaal dat de BBC een enorme organisatie is. Het zou naief zijn om te denken dat de BBC alleen geld uitgeeft aan camera’s, gaffertape, snoertjes en andere dingen die direct te maken hebben met wat er op de tv verschijnt. De BBC heeft ook het recht geld te besteden aan het beschermen van haar intellectuele eigendommen – al die zaken, ook The Stig, zijn namelijk van diezelfde belastingbetaler, en niet van een stelletje opportunisten dat ook zo nodig een graantje moet meepikken van het succes.

Je merkt: ik ben redelijk pissig. Maar er is dan ook genoeg om pissig van te worden. Deze week moest ik, in plaats van aan de komende afleveringen van TopGear te werken, naar de rechtbank. Dan moet je er een beetje netjes uitzien, dus ik moest mijn pak uit de krochten van mijn kast opdiepen. De laatste keer dat ik het had gedragen was in de tijd dat we allemaal nog dachten dat George Michael meisjes leuk vond. Daar stond ik dan, in mijn bankbediendekloffie, aan te horen hoe mensen van HarperCollins beweerden dat ze best het recht hadden om te vertellen wie The Stig is.

Nou, dat is dus gelul. De hele essentie van The Stig is de mystiek, de mist die gecreëerd is rond wat hij denkt, voelt, eet enzovoorts. Het is een spel. Kinderen zijn er dol op en ik geloof dat zelfs volwassenen, hoewel ze heus weten dat het een man in een racepak is, maar wat graag meedoen met het hele spelletje, gewoon omdat ze het leuk vinden. Zelfs de kranten, die zaken graag een beetje mogen oppoken, hebben iedereen al die jaren gewoon lekker laten doorraden, omdat ze inzien dat kijkers The Stig juist zo leuk vinden omdat ze niet weten wie hij is.

Maar goed, HarperCollins heeft besloten dat dat allemaal lang niet zo belangrijk is als hun bedrijfsresultaat, dus als jouw kerst straks bedorven wordt door de onthulling van een van de bestbewaarde en meest onschuldige geheimen van de tv-wereld, weet dan dat de HarperCollins-bazen juist een ge-wel-di-ge kerst hebben.

Dus, waarom die rechtszaak? Nou, natuurlijk omdat we, om de redenen die ik zojuist heb neergelegd, de anonimiteit van The Stig willen bewaren. Daarnaast is het een kwestie van vertrouwen. Iedereen die ooit bij TopGear heeft gewerkt, heeft de identiteit van The Stig geheimgehouden. Degene die het witte pak draagt, heeft een geheimhoudingsverklaring ondertekend om hetzelfde te doen. Praat dus gerust over je privéleven, maar hou je mond over die afspraak. Een man een man, een woord een woord.

Sommigen van jullie zullen zeggen dat we ook proberen een merk te beschermen waar de BBC winst op maakt. Hebben jullie ook gelijk in. The Stig verdient geld voor BBC Worldwide, dat een bedrijf is. Een deel van die winst gaat terug het bedrijf in, een deel wordt uitbetaald als dividend en, belangrijk, een deel wordt weer gebruikt om het tv-programma te maken. Het programma heeft het geld keihard nodig, want het is geen goedkoop showtje. En nu ik het toch over geld heb – BBC Worldwide betaalt ook weer de helft van de productiekosten, dus het gaat niet allemaal om KLB-centen.

Goed, binnenkort sta ik dus weer voor de rechter, gekleed als een junior-verzekeringsagent, om onze zaak te verdedigen. Als we verliezen betekent het nog niet dat het gevecht voorbij is, maar het boek zal verschijnen en de tabloids zullen een feestdagje hebben met ‘BBC moet stof happen’-koppen op chocoladeletterformaat. Het zij zo. Kom maar op. Wil je een BBC die op de vlucht slaat voor een snedige kop, of een BBC die vecht voor zijn belangen? Luidt het gezegde niet: ‘het is beter staande te sterven dan geknield te leven?’ Oké, beetje dramatisch, ik weet het, maar het zooitje ongeregeld dat de TopGear-familie is, van de jongste bediende tot Jeremy, Richard en James, heeft jarenlang hard gewerkt om van The Stig iets te maken dat het vechten waard is. En dat betekent ook dat je hem moet beschermen tegen een stel aasgieren.