Ford Fiesta ST en voorganger

Het gaat allemaal om bloedlijn en afkomst – zorgen dat je de juiste elementen mixt zodat je iets speciaals kunt creëren. Ford is daarin geslaagd met de Fiesta ST. Het beste jongetje van de klas.

Onze award voor de Hete hatch van het Jaar, misschien wel de meest felbegeerde van alle glimmende TopGear-trofeeën, ging in 2013 naar de Ford Fiesta ST. De auto doet alle dingen die een hete hatch moet doen. Daarin is de Fiesta ST niet uniek. Het verschil met de Ford is dat ie het doet voor 25.495 euro in Nederland en 21.150 euro in België. Vaak betekent dit soort nieuws dat ie iets mist wat de anderen allemaal wel hebben. Maar nee. Hij is 182 pk sterk. Hij ziet er fantastisch uit. Het chassis is net zo liefdevol ontworpen als een McLaren. Hij heeft meer grip en gaat beter door de bocht dan z’n concurrenten en er zit – voor zover we kunnen zien – nergens een addertje onder het gras. De dealer zou een paar duizend euro meer in rekening kunnen brengen en dan nog zou je het gevoel hebben alsof je een goede deal hebt. Maar dat doen ze niet en daar zijn we blij om. Power to the People? Zeg maar gerust een staaltje borderline-socialisme.

Snelle Fiesta’s hebben op deze manier al 30 jaar ervaring. Ga in gedachten maar eens terug naar de XR2 uit 1983, waarvan er 150.000 zijn verkocht. Die auto kostte destijds 23.486 gulden nieuw (je mag het zelf omrekenen naar Belgische franken, maar als ons geheugen ons niet in de steek laat zou dat neerkomen op 429.875 franken) en dat guldenbedrag is – gecorrigeerd naar inflatie – vandaag de dag ongeveer hetzelfde bedrag in euro’s. Bijna gelijk aan wat de ST vandaag de dag kost, dus.

Het was trouwens niet de eerste Fiesta die de XR-badge droeg – er was een eerste serie aan het einde van de jaren zeventig – maar dit is de auto die we ons herinneren, met z’n rally-mistlampen, ‘pepper box’-lichtmetalen wielen en speciale ‘BuzzBox’-uitlaat, die helpen om je zintuigen te prikkelen (en als deze dingen je niet gelukkig maken, is het misschien raadzaam om dit magazine te ruilen voor een exemplaar van het Witlof Weekblad). Ze waren het werk van Fords Special Vehicle Engineering-afdeling, een soort skunkworks, gevormd in de vroege jaren tachtig in Essex en belast met het opwaarderen van sedans en hete hatches. De ‘X’ is trouwens afgeleid van de ‘X Pack’-bodykits, performance-onderdelen die destijds werden verkocht door Ford-dealers. De ‘R’ staat voor racen.

De rode auto die je hier ziet, is een smetteloos exemplaar dat nog geen 100.000 kilometer heeft gereden. Net als de ST heeft ie een 1,6-liter benzinemotor. Hij weegt slechts 840 kilo. De auto voelt eerlijk en mechanisch aan, en de acceleratie is heftig en parmantig. De verhoudingen kloppen en de stoerheid van de auto wordt benadrukt door de zwarte opzetstukken. Binnen is het eenvoudig en ruimtelijk en de raam- en deurstijlen zijn zo dun dat het zicht rondom alleen nog maar verder kan worden verbeterd wanneer je de ogen van een uil zou hebben. De auto lijkt op charmante wijze te zijn verouderd, ook al is een paar dingen in de loop der jaren achteruitgegaan. De wielophanging kreunt hier en daar. Het klinkt alsof er een wesp vast zit in de ventilatieopeningen. De remmen moeten schriftelijk worden geïnstrueerd. En wanneer je muziek niet is opgeslagen op magnetische tape in rechthoekige stukken plastic, rijd je in stilte.

Er zijn veel meer dingen veranderd sinds de jaren tachtig. Muziek. Madonna’s bh. Het haar van Jeremy Clarkson. Dat betekent niet dat we minder van ze houden. De XR2 hielp snelle Fords op te stomen in de vaart der volkeren. Of het nou gaat om een XR of een RS, er zullen wereldwijd weinig kroegen zijn waar deze letters nooit hardop werden uitgesproken. De letters ST kwamen veel later en vervingen de X en de R, om zich vervolgens in te klemmen in de sweet spot tussen alledaagse hatchbacks en het echt snelle spul.

Misschien ligt het geheim van de populariteit van deze uitvoeringen wel in de goede basis waarvan ze zijn afgeleid. Een driecilinder Fiesta is bijvoorbeeld een super-auto. De ST is dat maal tien. De auto is speels, heeft een gevoel voor humor en geeft je een goed humeur. Het maakt niet uit op welke snelheid je rijdt, want er is altijd gelegenheid voor een adrenalinegehalte-verhogend momentje, zonder dat je hoeft te azen op dat lege stuk weg voor je. Hebben we al gezegd dat de auto ietsje meer dan 20.000 euro kost?

Het is een moeilijke categorie, dit, en onze hete hatch-lijst voor de TopGear Awards was lang. Er zijn de 208 GTi en de Clio RS. Evenmin minne modelletjes, maar ze missen de magie van de ST. De Ford is meer memorabel. Meer een geheel. Zelfs als je een klasse hoger kijkt, blijkt dat de auto het uitstekend doet. We hadden de prijs redelijkerwijs aan de Golf GTI kunnen geven, een auto die nog steeds buitengewoon goed is. Uiteraard is die auto duurder dan de Fiesta, die – let op – net iets meer dan 20.000 euro kost. Als je de prijs uit de vergelijking haalt omwille van de strikte objectiviteit, dan zouden we alsnog voor de Ford kiezen. Het feit dat ie veel goedkoper is, zien we uitsluitend als bonus. In een wereld van stijgende prijzen en dalende inkomens is dat een flinke bonus.

We zouden zelfs gaan voor de 690 euro kostende Mountune-upgrade. Daarvoor krijg je een vermogen van maar liefst 215 paardenkrachten en zowel je garantie als je portemonnee blijven onaangetast. Misschien wel de grootste troef van de ST is echter het feit dat ie zo gewoon is gebleven. Terwijl andere autofabrikanten geobsedeerd zijn door actieve dempers, snelheidsafhankelijke stuurbekrachtiging en andere gadgets, houdt Ford vast aan een rechttoe-rechtaan beleid van goed uitgevoerde eenvoud. Waarom zou je willen investeren in de enorme uitgaven die een onderstel met een miljoen verschillende instellingen mogelijk maakt, terwijl je je ook zou kunnen concentreren op die ene fatsoenlijke set-up die je toch 99 procent van de tijd gebruikt? Zoals ook werd gedaan met de XR2.

Natuurlijk hebben de tussenliggende decennia geleid tot een aantal noodzakelijke rondes waarin Fords hete hatches flink zijn aangekomen – in veel gevallen gaat het hierbij om levensreddend vet – en de Fiesta is ook meegegroeid met de auto’s in zijn klasse. Maar fundamenteel gezien is de auto dezelfde als de XR2. Zie het als een betrouwbaar familierecept, bewaakt en verfijnd van de ene generatie op de andere. Voeg hier een snufje pk’s toe en een beetje garnituur daar. Verwarm zachtjes gedurende 30 jaar. Opdienen. En genieten maar.