Hoe Tom Cruise werd overgehaald om toch Top Gun: Maverick te maken (en hoe ze het filmden)

Top Gun is de film die van de veelbelovende jonge acteur Tom Cruise een grote ster maakte. Je zou zelfs kunnen stellen dat de man supersoon is gegaan. En nu, maar liefst 36 jaar later, neemt hij opnieuw plaats in de cockpit voor Top Gun: Maverick – en wacht maar tot je ziet wat hij en z’n gloednieuwe Aviator-zonnebril in petto hebben. Je slaat er steil van achterover.

Cruises terugkeer als Pete ‘Maverick’ Mitchell botst een beetje met de meest memorabele uitspraak uit het origineel (‘I feel the need, the need for speed!’) – maar ach, de man heeft het ondertussen ook best druk gehad. Hoewel hij geen probleem heeft met een vervolg op z’n tijd – Mission: Impossible 8 is momenteel in productie – zei Cruise in eerste instantie toch nee tegen een nieuwe Top Gun. En toen hij uiteindelijk om was, liep het project spaak na het tragische overlijden van regisseur Tony Scott. Wat kunnen we precies verwachten? En wat zorgde ervoor dat Cruise toch overstag ging?

In gesprek met Chris McQuarrie

We praten met Chris McQuarrie, een van Hollywoods topregisseurs en co-scriptschrijver van de nieuwe film. Over sommige elementen van Maverick werd zelfs al in 1987 gesproken, vertelt hij aan TopGear. ‘Tegen 2011 waren er talloze leuke ideeën om te koppelen aan een verhaal, maar er ontbrak nog iets. In een meeting met drie van de mannen die de originele film hadden gemaakt, besloot ik om maar vooral stil te observeren en me te focussen op het gevoel dat Top Gun mij gaf toen ik de film voor het eerst zag, als zeventienjarige.

‘Ondertussen vroeg ik mezelf af: “Waarom houden we zoveel van Top Gun?” Waarom heeft die film zo’n lange adem? Tuurlijk, je hebt Danger Zone, Lovin’ Feeling, Take My Breath Away, motorfietsen en volleybal, Mav en Goose, Mav en Charlie, Mav en Iceman – maar vergeet dat allemaal even. Dat is sindsdien allemaal nagebootst, en nooit met een grootser resultaat. Waarom werkt Top Gun zo goed? Wat is de essentie van de film?’

Hij ging op zoek naar het ‘geheime ingrediënt’

McQuarrie raakte gefixeerd op het ontdekken van dit ‘geheime ingrediënt’. Toen Mission: Impossible – Fallout net was afgerond, dacht hij er nog steeds over na toen Cruise contact met hem opnam. ‘Ongeveer een maand voordat de opnames van Top Gun: Maverick zouden starten, vroeg Tom me om het script te lezen. En terwijl ik een bepaalde scène in mijn hoofd aan het herschrijven was, kreeg ik een openbaring. Ik wist hoe ik dat geheime ingrediënt naar het hier en nu kon vertalen. Ik vertelde Tom erover en werd meteen gevraagd om de boel in twee weken te herschrijven. In de twee jaar die volgden, bleef ik aan de film verbonden.’

Producer Jerry Bruckheimer had eerder al contact opgenomen met regisseur Joe Kosinski (Tron: Legacy, Oblivion). De twee vlogen naar Parijs toen Cruise daar was voor opnames, en Kosinski deed zijn voorstel. ‘Het was een heel slimme producer-zet: Jerry had me van tevoren niet echt laten weten dat Tom de film niet wilde maken’, vertelt hij ons.

Tom ging akkoord na de pitch

‘Hij heeft het jaren afgehouden, maar hij gaf me een half uur van zijn tijd om mijn pitch te doen. En na dat half uur pakte hij de telefoon, belde Paramount Pictures en zei: “We gaan deze film maken.” Het was een surreëel overleg. Een beetje als de Super Bowl. Bij de films die ik heb gemaakt, was er altijd een moment waarop je de ster moest overtuigen van je idee. Dit was zo’n moment.’

Kosinski denkt dat de emotionele verhaalboog van de nieuwe film Cruise over de streep wist te trekken – het karakter heeft een diepgang die hem een verrassend tedere kwaliteit geeft. Maar er is ook een hele nieuwe groep hotshots die Cruises gladgeschoren, hoogvliegende Gandalf volgt en in een gestoorde missie met hoge inzet belandt. En vooral is er actie, veel actie. Cruise vindt het bijna net zo leuk om een vliegtuig te besturen als om zich aan de zijkant ervan vast te klampen, en de luchtgevechtscènes zijn verbijsterend realistisch.

Maverick is wat ouder, maar onveranderd in de nieuwe Top Gun

‘Maverick is nog steeds Maverick! Het is dezelfde gozer’, zegt Bruckheimer. ‘Hij is ouder en wijzer – een beetje wijzer – maar hij verzet zich nog steeds tegen het systeem. Ze halen hem terug om een aantal piloten te trainen, maar de film draait vooral om de liefde voor de luchtvaart, de liefde voor vliegen. Dat is net zozeer een karakter als Maverick dat is. Daar draait het om – Maverick die opnieuw de lucht in gaat, Maverick die opnieuw kan doen wat hij het beste doet. En daarvoor moet hij terug naar TOPGUN, naar waar hij al die jaren geleden was.’

En hoe. Er wordt hier geen CGI gebruikt. Kosinski: ‘Ik liet Tom wat You­Tube-video’s zien van marinepiloten met GoPro’s in de cockpits van hun straaljagers. Ik zei: “Als wij dit niet beter kunnen, heeft het geen zin om deze film te gaan maken.” Het was ook een uitdaging om te bepalen wat Maverick precies bezighoudt, 35 jaar later. Ik was lichtelijk geobsedeerd door het idee dat hij een testpiloot zou zijn in de donkerder regionen van het marine-onderzoek, zoals Chuck Yeager…’

Kosinski ging aan de slag met de gigantische opgave. Naast het regisseren van een team jonge acteurs en een paar oude rotten – Ed Harris en Jon Hamm zijn beide briljant opvliegend in de film, en jazeker, Val Kilmer is terug in de rol van Iceman – moest hij uitvogelen hoe hij de F/A-18 Super Hornets in excelsis kon gaan vastleggen. Het lukte hem en zijn team om in elke cockpit zes camera’s van IMAX-kwaliteit te monteren.

De acteurs moesten hard trainen

Cruise kwam zelf op de proppen met een drie maanden durend trainingsprogramma voor de acteurs. Bij de opnames van het origineel was hij de enige die de intense g-krachten kon hebben, wat erin resulteerde dat de meeste scènes werden opgenomen op een grote, draaiende cardanconstructie. Deze keer onderging iedereen het echte werk en moesten ze trainen tot ze de manoeuvres aankonden die hun echte marinepiloten op ze loslieten.

Dat betekende ook dat ze moesten leren omgaan met de camera-apparatuur en lichtinval, naast uiteraard het onthouden van hun dialogen. ‘We repeteerden het keer op keer tot het voor iedereen onderdeel van het spiergeheugen werd’, zegt Kosinski. ‘Er gingen soms dingen niet helemaal goed, misschien vergat iemand een vizier te sluiten. We bekeken de beelden meteen en gingen dan ’s middags weer de lucht in om het opnieuw te doen. We hebben meer dan 800 uur materiaal geschoten. We moesten nauwkeurig te werk gaan, maar het was de enige manier om te verkrijgen wat we moesten hebben. Volgens mij heeft Tom op een bepaalde dag drie vluchten gedaan…’

In de film werd niet altijd geacteerd

Greg ‘Tarzan’ Davis, die Coyote speelt, herinnert zich de opnames nog goed. ‘We acteerden niet, we beleefden het’, vertelt hij ons. ‘Ik bedoel niet te zeggen dat we marinepiloten zouden kunnen worden, maar we hebben wel ervaren wat zij ervaren. We leerden om naar de horizon te kijken wanneer je g-krachten te verwerken krijgt, en wat de juiste manier is om te ademen. We leerden om niet opzij te kijken, omdat we ons op de camera moeten blijven richten. Tom bleef steeds zeggen: “We moeten je gezicht kunnen zien, dit is de money maker…”

‘En ja, we werden zeker competitief. Ik ga niet overgeven, ik ga de meeste g’s halen, jij zat een uur in de lucht dus ik ga het een uur en een kwartier volhouden… Ik wil ook even een shout out geven aan Monica Barbaro [die Phoenix speelt], zij maakte het ons knap lastig!’

Het resultaat, zeggen ze dan, zie je op het scherm. ‘Het heeft voor mij nooit om het geld gedraaid. Het gaat erom hoe we mensen vermaken, hoe we ze meevoeren. Films als Top Gun zijn de reden dat ik graag films kijk’, zegt Bruckheimer. Er zijn ook auto’s en motorfietsen, uiteraard. In een van de eerste scènes kun je een Aston Martin DBR1 spotten naast de Kawasaki Ninja die in het origineel zo’n belangrijke rol speelde. Een vroege Porsche 911 maakt kort zijn opwachting.

Het gaat uiteraard niet om de auto’s

Maar grondtransport is uiteindelijk slechts afleiding. Wanneer je even niet helemaal opgaat in de beelden in de lucht, zul je je misschien afvragen hoe ze die in vredesnaam konden opnemen. Aan het woord is Kevin LaRosa, vluchtcoördinator en hoofd-camerapiloot, en een van slechts een handvol gekwalificeerde straaljagerpiloten in de filmwereld. ‘[Tom] sprak over de volgende Top Gun. Hij zei: “Kevin, we gaan dit doen.” En als Tom zegt dat hij iets gaat doen, gaat hij het ook doen. Toen zei hij: “Kevin, we moeten het in het echt doen. Alles moet echt zijn in Top Gun. Je kunt die ervaring en beleving gewoon niet faken.”’

Het is nogal een uitdaging om alles te filmen

LaRosa en zijn partners deden er negen maanden over om het uit te zoeken. Ze bedachten de Cinejet, een aangepaste L-39 Albatros, een tweezits straalvliegtuig uit Tsjechië dat wordt gebruikt om piloten te trainen. Het ontwikkelingsteam monteerde een Shotover gimbalcamera op de neus, met een enorm blikveld.

‘Hij kan omhoog draaien, links en rechts heel ver naar achter reiken, recht naar beneden kijken en zelfs onder de buik van de L-39 door de toestellen filmen die achter ons vliegen’, legt LaRosa uit. ‘Dit is hoe we die geweldige shots van de F-18 hebben kunnen maken, recht van voren. Ook gebruiken we een in hoge mate aangepaste Phenom 300 businessjet voor de missies over langere afstand, en natuurlijk onze camerahelikopter.’

LaRosa stort alle lof uit over zijn camera-operators, David Nowell en Michael FitzMaurice. ‘Dat zijn de dappere zielen die achterin de kist zitten terwijl ik vlieg, met hun hoofd omlaag, begraven in een monitor, en die met volmaakt vloeiende bewegingen deze shots voor elkaar boksen terwijl we door turbulente lucht vliegen of enkele meters boven de grond met 300 knopen drukgolven voor onze kiezen krijgen.’

De locaties zijn belangrijk in Top Gun

Naast alle menselijke en technologische input maakt de nieuwe film ook dankbaar gebruik van locaties – volgens zowel Kosinski als LaRosa spelen die een sleutelrol in de impact van de film. Geen spoilers, maar we kunnen je wel zeggen: de scène die werd opgenomen in het Cascadegebergte in Brits-Columbia zal werkelijk je hersenen frituren.

‘Waar kunnen we de meest verbazingwekkende achtergronden vinden, en hoe kunnen we in dat gebied zo laag mogelijk vliegen met onze toestellen?’ zegt LaRosa. ‘Iedereen kan vliegtuigen filmen in een blauwe lucht op 10.000 voet. Maar wanneer je deze machines diep in het meest extreme terrein loslaat, voegt dat een heel nieuwe laag aan de actie toe.’

De film werd uitgesteld, maar is er nu

De film werd twee jaar uitgesteld door COVID, en nu ziet Top Gun: Maverick het daglicht in een wereld waarin ouderwetse entertainment zeer gewild is. Maak je klaar, want je eigen need for speed staat op het punt om weer te gaan oplaaien – om vervolgens uitvoerig te worden gestild. Dit is een gigantische film, maar hij heeft wel degelijk een hart en ziel.

‘Karakters en verhaal zijn voor mij hetzelfde, ongeacht de schaal. Er is niets dat bepaalt dat een film niet tegelijk episch groots én emotioneel intiem kan zijn’, zegt Chris McQuarrie. ‘Er was een tijd dat dat juist het hele punt was. Dus stelden we onszelf tot doel om het soort film te maken dat gewoon niet meer wordt gemaakt. En dat is voor mij het echte geheim achter het nostalgische gevoel van Top Gun: Maverick; ik kom niet alleen opnieuw in contact met een karakter en een verhaal, ik vind opnieuw verbinding met een tijd waarin zo’n karakter en verhaal onderdeel waren van elke zomer.’