Waarom je nu (eindelijk) meer aftelverkeerslichten gaat zien in Nederland

Na hoeveel seconden mag je volgens de ongeschreven beleefdheidsregels toeteren als het verkeerslicht op groen springt en de auto voor je blijft staan? Is dat 0,004 seconde of een coulante 0,08 seconde? Hoewel je ze nu nog niet vaak ziet, lijkt het aftelverkeerslicht eindelijk door te breken in heel Nederland. En dat is wat ons betreft goed nieuws.

In Den Bosch en Helmond zie je al veel verkeerslichten met een timer die aftelt naar groen. In Den Bosch werd na een aantal jaar geconcludeerd dat de aftellers een ‘duidelijk meetbaar en blijvend voordeel’ hebben voor de doorstroming. Maar waarom zie je ze niet al door heel Nederland staan? Dat vroegen we aan verkeersontwerper Eric Greweldinger van de gemeente Den Bosch.

Er komen steeds meer aftelverkeerslichten

Hij legt uit dat de verkeerslichten een grijs gebied zijn in de wetgeving. Dat ze in Den Bosch al zo lang staan, is min of meer een gedoogbeleid. Daar staan er nu al meer dan 40. Maar ook in Wateringen, Uden, Leiden, Rotterdam, Haarlemmermeer, Maastricht en Eindhoven staan er bij sommige kruispunten al aftellers. In Tilburg begint binnenkort een proef. En je gaat ze dus op meer plekken zien.

Steeds meer gemeenten en wegbeheerders in Nederland beginnen de voordelen van aftelverkeerslichten in te zien, meent Greweldinger. Door de positieve resultaten is er nu een standaard gemaakt door de Contactgroep Verkeersregeltechnici Nederland (CVN). In dit document staat precies beschreven hoe lang zo’n verkeerslicht moet aftellen. Zo kunnen gemeentes er snel mee aan de slag.

Een andere reden waarom je nog niet overal aftellers ziet, is het kostenplaatje. Aftelverkeerslichten zijn duurder in aanschaf dan traditionele verkeerslichten. Maar Greweldinger legt uit dat als je een verkeerslicht toch al moet vervangen, dat de kosten dan meevallen. Het is dus voordeliger om aftelverkeerslichten te installeren wanneer er toch al werkzaamheden aan de verkeerslichten gepland staan. Bovendien verdient het verkeerslicht zich terug in tijdwinst door de betere doorstroming.

Waarom de aftelstoplichten 2 seconden aftellen

De eerste aftelstoplichten (al moeten we het van Greweldinger toch echt verkeerslichten noemen) telden af vanaf 3 seconden. Maar hierdoor hadden ze te maken met zogenoemde vroegstarters. Waarschijnlijk hetzelfde type mens dat meteen opstaat als een vliegtuig is geland. Om te zorgen dat mensen niet te vroeg beginnen te rijden, is de afteltijd teruggebracht naar 1,8 seconden.

Soms telt een stoplicht maar één seconde. Dit gebeurt wanneer er pas laat in het proces kan worden vastgesteld dat een bepaalde richting groen moet worden, of wanneer de resterende roodtijd korter is dan de totale afteltijd. Er zijn inmiddels ook Europese normen en die raden aan om 2 seconden te pakken. Daar sluit de 1,8 seconden van Nederland dus goed bij aan.

Verkeerslichten tellen niet altijd af

Als je met 50 km/u komt aanrijden bij een rood verkeerslicht en je ziet dat het aftellen begint, dan ga je waarschijnlijk niet afremmen tot stilstand. Maar als er dan iemand anders nog snel door (donker)oranje is gepiept, dan kan het best gevaarlijk zijn als je met volle vaart over het kruispunt gaat. Daarom zal het verkeerslicht alleen aftellen naar groen als er op elke rijstrook een auto stilstaat. Dit kan het systeem zien door de meetlussen in het asfalt.

Lees meer: Staan kleine auto’s langer voor een stoplicht omdat ze lichter zijn?

In Duitsland is dat bijvoorbeeld niet zo. Daar heb je verkeerslichten die niet aftellen, maar van oranje weer naar groen gaan. Hier heb je dus het probleem dat bestuurders geen gas terug nemen als het verkeerslicht naar groen gaat. Overigens is de Duitse methode ook niet mogelijk, want in Nederland is het wettelijk vastgesteld dat oranje niet tegelijk met rood mag branden.

Lees ook: Onderzoekers willen een extra kleur voor verkeerslichten naast groen, oranje en rood