Crossover test – Gemengd gezin

Over een paar duizend jaar zullen slimme archeologen vast denken dat ze zich een aardig beeld kunnen vormen van onze huidige samenleving aan de hand van opgravingen van de restanten van crossovers. Geheel ten onrechte zal men aannemen dat de mensheid auto’s met een grote bodemvrijheid en vierwielaandrijving nodig had om te ontsnappen aan de almaar stijgende zeespiegel en de onontkoombare erosie van de grond, veroorzaakt door het gebruik van steeds grotere en zwaardere auto’s. Andere oudheidkundigen zullen denken dat het de toegenomen levensverwachting was die de 21e-eeuwse mens ertoe dwong om in hoog op de poten staande auto’s te gaan rijden. Door stramme botten en zwakke spieren lukte het niet meer om onze krakende lichamen in iets ouderwets als een hatchback te laten zakken, zo zal men aannemen. Verwende families koesterden bovendien het gevoel van veiligheid dat ze kregen wanneer ze hoog boven het terrein zittend door de modder reden. Daarnaast communiceerden ze met een soort mobiele jukebox, die aan het oor werd gehouden. De restanten van adaptieve vierwielaandrijving en de vele honderden USB-poorten die worden opgegraven bewijzen dat per slot van rekening.

Geen autotype ter wereld geeft zo’n aardig beeld van onze hedendaagse samenleving als de crossover, en de populariteit van het model stijgt nog steeds hand over hand. Die gewildheid zal nog wel verder toenemen nu Seats bazen hebben besloten om ook nog wat overgebleven zakgeld in een crossover te steken. Met de scherpe lijnen van de nieuwe Tiguan in gedachten, is het resultaat de kloeke Seat Ateca.

Welke andere auto’s van buitenaf strijden mee?

De opvolger van de auto waardoor Kia opeens als een serieuze autobouwer werd gezien, is de nieuwe Sportage. Een model waarvan de Koreanen hopen dat het net zo’n cashcow zal worden als de Nissan Qashqai. Afgezien van de wat merkwaardige grille valt er op het eerste gezicht niets te ontdekken waardoor de nieuwe Sportage er echt bovenuit steekt. Maar we zullen zien; bij de oude Sportage was dat ook niet het geval en dat heeft de verkoopcijfers nooit in de weg gezeten.

Ford denkt er heel anders over. Daar is men de mening aangedaan dat een XXL-hatchback vooral moet opvallen. Wat wij volgens Ford in ons saaie Europese leventje nodig hebben, is een crossover van immense proporties, met metaallak in felle kleuren en in het oog springende details, zoals een over de volle breedte doorlopende rode lichtstreep op de achterklep.

Dan is de Edge zeker wel heel praktisch?

Ondanks het feit dat de Edge een enorme auto is, met een omvang die dicht in de buurt komt van een Range Rover, is er maar plaats voor vijf personen en wordt hij net als onze andere testkandidaten aangedreven door een 2,0-liter turbodiesel. De Edge onderscheidt zich niet alleen door zijn formaat, maar ook door een zeer complete uitrusting en een premium-uitstraling. Op 20 inch velgen en met de stoere 4×4-look is het een auto om hebberig van te worden. Die hebberigheid verdwijnt alleen snel wanneer je achter het stuur stapt. Er is niets te vinden dat z’n stoere uiterlijk kracht bijzet. Zelfs de Kia biedt de mogelijkheid om te spelen met het sperdifferentieel en de tractiecontrole. Wanneer je de instellingen juist hebt staan, draait de Sportage dan ook maar al te graag eindeloze donuts in de modder. De Volkswagen en de Seat hebben wiebelig aanvoelende draaiknoppen die je in staat stellen om het onderstel tijdens het rijden aan te passen aan het terrein, aan de weersomstandigheden of aan je eigen testosteronniveau. Ze doen dat niet met behulp van slimme differentiëlen of instelbare rijhoogte, maar uitsluitend door elektronische manipulatie van tractiecontrole en gasrespons. Meer bite door meer bytes, als het ware.

In de Ford blijkt het bij nadere bestudering toch wat droevig gesteld met de exclusiviteit. Er valt zelfs geen speciale Edge-badge te bekennen. In essentie lijkt het dan ook net een Mondeo. Op zich heel degelijk in elkaar geschroefd, maar met de nodige tekortkomingen. Ford begon zich te schamen voor het volledig achterhaalde Sync 2-touch­screen, maar zelfs met de opvolger, het Sync 3-systeem, wordt het niet veel beter. Verwarrende, deels digitale klokken zorgen ervoor dat je het grootste deel van de tijd achter de feiten aan blijft hobbelen, omdat je voortdurend in de war wordt gebracht en je je handen vol hebt om te ontcijferen wat er gebeurt.

Is de Edge wel comfortabel?

Op de achterbank is het een ander verhaal. Daar toont de Edge zijn klasse. De proporties zijn bijna lachwekkend ruim en de beenruimte is waarschijnlijk groter dan in een Range Rover. Nog verder naar achter gaat het weer jammerlijk mis. Het lompe bagagescherm lijkt middenin de 602 liter grote bagageruimte te zijn gedumpt en zit aan de achterstoelen vast door middel van een goedkoop soort dekzeil. Dat de grootste van onze vier testauto’s een achterklep heeft waaronder zelfs iemand van gemiddelde lengte niet rechtop kan staan, helpt ook al niet.

De nabijheid van een Tiguan legt op pijnlijke wijze bloot hoe VW’s Spaanse zusje altijd maar gedwongen wordt om rustig te wachten totdat de betere, modernere materialen en interieurdelen hun weg naar de Seat-fabrieken weten te vinden. De Spanjaarden lopen daarbij steevast achter ten opzichte van het moederconcern. Ergonomisch is het wel beter geregeld in de Ateca. Vooral de verstelbaarheid van de stoelen en het stuur zijn veel beter dan in de VW. Het interieur is op zich netjes verzorgd, maar de Ateca moet het vooral van zijn uiterlijk hebben. Binnenin de Seat is het wat sombertjes en de Ateca weet alleen punten van de Tiguan af te snoepen door zijn beter afleesbare meters en comfortabeler stoelen.

De Tiguan is dus gewoon een stuk luxer?

In de rijk uitgevoerde R-line-versie van de Tiguan toont VW zijn interpretatie van de virtuele cockpit van Audi, maar ze maken er een rommeltje van. Een volstrekt verwarrende hoeveelheid informatie overweldigt de bestuurder. Snelheid, verbruik, actieradius en allerlei andere zaken waar je op dat moment helemaal niet op zit te wachten, vechten om je aandacht en je wordt er duizelig van. Trachten om al die informatie te verwerken, is als het lezen van de ondertiteling op vier tv’s tegelijk.

‘Volgens Ford hebben we een crossover nodig van immense proporties, in felle kleuren en met in het oog springende details’

Voorlopig blijft de Ateca daarom stevig in de race. Wat binnenruimte betreft ontlopen de Seat en de VW elkaar logischerwijs niet. Beide blijven natuurlijk ver achter bij de (grotere, veel duurdere) Ford Edge, maar de hoofdruimte in de Seat is royaler dan die van de Kia en wat rijeigenschappen betreft steekt de Spanjaard de andere drie zelfs met gemak in zijn broekzak. Niet alleen het interieur vertoont overeenkomsten met de Leon. Ook het weggedrag blijft koppig op dat van een normale hatchback lijken en zal daarom veel mensen die voor het eerst in een crossover stappen best aanspreken.

Heeft hij voor de rest nog wel de eigenschappen van een crossover?

Je kunt de bestuurdersstoel van de Ateca helemaal omhoog zetten, waardoor je dat heerlijke, oppermachtige gevoel krijgt dat je zittend in een kraaiennest ver boven al het andere verkeer uittorent, maar je kunt je zithouding desgewenst ook zo instellen dat je beschut en ingenesteld blijft achter de carrosserielijn. De Seat is lenig en soepel, vertoont weinig neiging tot overhellen en is comfortabeler dan de Tiguan, maar dat heeft vooral ook te maken met de grote 20 inch velgen waar de VW op staat. De versnellingsbak van de Ateca is een wonder van souplesse en de Seat is de op één na zuinigste in deze test, met een gemiddeld verbruik van 1 op 14,2. Met de Tiguan noteerden we 1 op 14,9, met de Kia 1 op 13,4 en met de Ford 1 op 12,4.

De 150 pk sterke 2,0-liter TDI met handbak is een verstandige keuze voor de Ateca. Hij is eventueel ook leverbaar met de 190 pk sterke motor en zeventraps DSG-transmissie uit onze test-Tiguan (die, grappig genoeg, in Nederland juist niet met meer dan 150 diesel-pk’s te krijgen is). De vierwielaangedreven Ateca’s hebben een vooruitstrevende multilink-ophanging, in tegenstelling tot de goedkopere, voorwielaangedreven modellen, die het met een simpeler onderstel met torsiestang moeten doen.

Heeft de Edge ook een pittige motor voorin liggen?

De Ford zou wel wat meer vermogen kunnen gebruiken. 180 pk is te weinig om het bijna twee ton wegende gevaarte lekker vlot in beweging te krijgen. De Edge is overduidelijk ontworpen met een mooie, soepele en krachtige V6 in gedachten, maar jammer genoeg zijn er hier uitsluitend dieselversies te krijgen. Het koppel van 400 Nm valt in het niet, wat deels te wijten is aan de versnellingsbak, die rechtstreeks uit een tractor afkomstig lijkt. De Edge kent een Trend- en een Sport-uitvoering, maar helaas is de trend dat zelfs de Sport niet echt sportief is. Voor wie nog enigszins vlot vooruit wil komen is de sterkere 2,0-liter TDCi met twee turbo’s en 210 pk een bittere noodzaak.

Verrassend genoeg toont de Kia het meeste talent van de vier wanneer het op soepele en snelle inhaalmanoeuvres aankomt. De Sportage maakt wel een wat vreemde eerste indruk. De 2,0-liter CRDi in Executive Line is in Nederland bespottelijk duur, maar redelijk compleet uitgerust, met onder andere verwarmde en geventileerde stoelen, een verwarmd stuur, een 8 inch navigatiesysteem, JBL-geluidsinstallatie en een autonoom remsysteem. Op het dashboard zijn dus geen vrije plekken meer voor extra schakelaars, maar toch straalt het interieur een armzalige sfeer uit. Grote lappen ordinair plastic zetten de toon, vooral rond de middenconsole. Het irritante Windows 98-deuntje dat je te horen krijgt zodra je de startknop indrukt, spant helemaal de kroon. Het meest design-gevoelige lid van ons testteam vatte het interieur krachtig samen: ‘Achenebbisj! Hierbij vergeleken lijkt de VW wel een Bentley.’

Vertrouwde Kia-kwaliteit dus

Ook zijn er de even vertrouwde klachten over de afwerking van het interieur. Je zou dan ook verwachten dat het met de prestaties net zo droevig is gesteld als met de oude Sportage. Zelfs wanneer de wind van achter kwam, was die met zijn lethargische 1,7-liter diesel nog te langzaam om zijn eigen uitlaatgassen in te halen. De nieuwe Sportage heeft daar met deze 2,0-liter CRDi geen last van. Het is zelfs een juweeltje van een motor, gekoppeld aan een fijne zestraps automaat. Veel stiller en soepeler dan zijn reutelende voorganger en met een riant koppel van 400 Nm, dat tussen de 1.750 en 2.750 tpm beschikbaar is. Met de vering en demping is het minder florissant gesteld. De 19 inch velgen zitten de Kia vooral op pokdalige stadswegen flink in de weg. Dat zou nog te verteren zijn als de Sportage op de buitenweg net zo gretig bochten zou nemen als de Seat, maar ook dat valt vies tegen. Van enige dynamiek is geen sprake. Sterker nog, de Sportage voelt aan alsof ie in een diepe coma is geraakt. Het enige strijdtoneel waarop de Kia tot zijn recht komt is de snelweg. Daar steekt ie zelfs de Seat naar de kroon. Op dat moment komt het onderstel tot rust en is ook de motor veel stiller dan die van de Seat.

De Tiguan is het op de snelweg het stilst, zelfs met z’n West Coast Customs-velgen en dunne banden. Wat de Volkswagen wel een beetje opbreekt, zijn de stugge, vlakke stoelen, waardoor je veel eerder vermoeid raakt. Maar geen nood, de geweldige stereo houdt je wel wakker.

Tot slot nog even de Ford Edge

Eigenlijk is er maar één conclusie mogelijk: de Edge is ontworpen voor een ander continent, waar andere eisen aan auto’s worden gesteld dan hier en het is eigenlijk niet eerlijk dat deze auto aan onze kant van de oceaan aan de goede reputatie van Ford komt knagen. Daar is hij nooit voor ontworpen. Evenmin heeft iemand bij Ford ooit bedacht dat de Edge een vanafprijs van ruim 56.000 euro moest krijgen; daarvoor mag je de Nederlandse overheid bedanken, die groot en ruim al snel afstraft met woekerbelastingen.

De Edge voelt zich prima op zijn gemak op lange, kaarsrechte stukken en bij gemiddelde snelheden, maar net als met een ouderwetse, wiebelige Amerikaanse slee, moet je bochten vooral mijden als de pest. De Edge is een vreemde eend in deze test, want hij is veel groter dan de andere drie, die eigenlijk niet veel meer zijn dan verhoogde hatchbacks. Het is dan ook logisch dat de Edge niet zo lenig en wendbaar is en we willen daarom heus wel wat door de vingers zien, maar het blijft een feit dat bijna iedere andere auto van dit formaat beter rijdt dan de Edge. De besturing met variabele overbrenging is een verschrikking. Rechtuit, bij 100 km/u, is er een enorme hoeveelheid speling en door de verontrustende variatie in feedback krijg je voortdurend het gevoel dat de stuurbekrachtiging op het punt staat om ermee op te houden. Tenzij je vastbesloten bent om een auto te kopen met een intimiderend voorkomen en een immense hoeveelheid binnenruimte, adviseren wij je om een Ford Kuga te nemen. Of een Ateca…

Wie vallen er in de prijzen bij deze crossover test?

Uiteindelijk is het de Sportage die als derde eindigt omdat de Kia eigenlijk nergens in uitblinkt. Met de nieuwe Sportage is het Kia wel gelukt om op het niveau van de Nissan Qashqai te komen, maar problemen met de afwerking van het interieur en het zenuwachtige weggedrag verhinderen het de Kia om serieus aan de stoelpoten van het VW-concern te kunnen zagen.

De Tiguan maakt indruk met zijn verzorgde interieur en perfecte motor, maar diezelfde motor vind je terug in de veel goedkopere, sportievere en net zo ruime Seat. De fijne Ateca is de crossover waarvan we hopen dat men hem in de verre toekomst opgraaft, om te concluderen: die jongens van de 21e eeuw waren zo gek nog niet.