Hete hatches: de finale

We hebben ze opgemeten, op het circuit losgelaten, we zijn een stukje gaan rijden, en toen waren er nog drie… Laat de finalestrijd beginnen.

Heden ten dage heet hij Applecross-pas, maar de echte, Schots-Gaelische naam, de oorspronkelijke naam, luidt Bealach na Bà – de Pas van het Vee. En het is ook duidelijk waarom: het slingerweggetje dat in de bergen van het Applecross-schiereiland in Wester Ross in de Schotse Hooglanden is gekerfd, was een pad waarover veehoeders trokken. Een pad dat de rand van Tornapress in het oosten verbond met het stadje Applecross aan de kust, pal aan de overkant van het water van het eiland Raasay, dat op zijn beurt ingeklemd ligt tussen het vasteland en het eiland Skye.

Het is een berucht onherbergzame plek. Het weer slaat hier vanwege de oprijzende kust en de hoge bergen in een oogwenk om en de weg is middeleeuws smal en uitdagend éénbaans, zo hemeltergend nauw dat er om de paar honderd meter verbredingen zijn om tegenliggers te laten passeren, en er zijn nogal wat stukken waar een beetje brede auto de witte belijning aan beide kanten van het asfalt zal raken. Er is praktisch geen marge voor foutjes: als je met een wiel naast het hobbelige, naar beide zijden aflopende asfalt raakt, zal je of graniet of heel frisse lucht voelen. Of een helse combinatie van die twee.

Maar Applecross is wel een ware test. Een supercar zou hier volstrekt nutteloos zijn – er is nergens ruimte om al dat vermogen los te laten of z’n achterkant eens lekker te laten gaan. Voor uit de bocht vliegen is hier geen ruimte, letterlijk en figuurlijk. Als je te veel ruimte nodig hebt of onhandig, verkrampt of nonchalant rijdt, dan gaat het drie bochten goed, waarna je een flinke hobbel tegenkomt en ergens tegenaan knalt. Wat niet wil zeggen dat het feit dat deze weg al je aandacht opeist, hem minder avontuurlijk maakt. Zo op het oog lijkt het een bergpas op het Europese vasteland, bezaaid met haarspeldbochten met een stijgingspercentage tot wel 20 procent en vreemd gewelfde bochten. Hij kent het hoogste stijgingspercentage van alle wegen in het Verenigd Koninkrijk en klimt van Applecross (op zeeniveau) de hoogte in tot de top van 626 meter. Als het weer je gunstig gezind is, dan krijg je er bloedstollende uitzichten voorgeschoteld. Schotland in al zijn rauwe schoonheid.

Het kan niet missen: de eerste keer dat we, vanaf Lochcarron, de pas opgaan, regent het zo hard dat we bijna wegspoelen, en de wolk heeft zich als een smoezelige halo rond de bergtop genesteld. Maar we zijn hier met de drie beste hete hatches die in Europa op de markt zijn, en los van het weer is het onmogelijk om je hier niet te vermaken. Het is alleen maar een beetje uitdagender.

Maar voor uitdagingen zijn deze auto’s juist gemaakt. Heb je geraden wat de top-drie is? De Honda Civic Type R, de Ford Fiesta ST en de Volkswagen Golf R. Drie auto’s die getuigen van de ingewikkelde genealogie van de hete hatch. Verschillende technische oplossingen, afmetingen, karakters. Alle drie uitzonderlijke auto’s. Je zou verwachten dat de Fiesta, die zelfs met het Mountune-pakket maar 215 pk ophoest, werd vernederd door de Golf met vierwielaandrijving en 300 pk en de Honda met z’n 310 pk. Maar hier, waar de omstandigheden ervoor zorgen dat de kaarten opeens heel anders liggen, laat de ST zien wat voor fantastische auto hij in werkelijkheid is.

Het sterkste punt van de Ford schuilt in z’n balans en z’n gelijkmatige manier van reageren. En in het feit dat hij echt overal plezier in heeft. Hier op de Applecross-pas zijn de compacte afmetingen van de ST heel wat waard – er is ruimte om te corrigeren, je kunt nog een kant op. In de Golf en in de Civic ben je gehouden aan die ene lijn – de breedte van de weg. De Fiesta is klein genoeg om zichzelf ruimte te verschaffen. Je hoeft ook niet angstvallig het vermogen te doseren of te worstelen met het stuur, en ook al geeft de achterkant je, wanneer je het gas vroeg loslaat, het gevoel van overstuur – vooral in haarspeldbochten naar beneden – de ST zorgt ervoor dat dat gevoel nooit iets verontrustends krijgt. Hij leert je dus om te gaan met de eigenaardigheden van voorwielaandrijving zonder dat je daarvoor eerst blikschade moet oplopen.

Hij is ook soepel genoeg om om te gaan met het eigenzinnige wegdek van deze bergpas en met de grote hobbels, die ervoor zorgen dat auto’s met te weinig schokdemping of met een te strakke vering het moeilijk hebben. Sterker nog, de Golf en de Type R zijn allebei in hun strafste afstelling niet in staat om zich zo scherp te betonen als de ST. De achterste torsiestang van de Civic jankt erop los en bonkt op en neer, en de Golf lijkt op deerniswekkende wijze niet in staat om z’n banden weloverwogen op de grond te houden en begint toe te geven aan – in dit geval onrustbarend – onderstuur.

‘Het lijkt alsof de Golf wakker is geschud, alsof ie door de Type R tot het uiterste wordt getart’

Zelfs de remmen van de Fiesta doen hun werk goed: niet happig of schokkerig, maar met een aangename progressie, waarbij je heel goed voelt hoeveel druk je nog kunt uitoefenen voordat het abs in actie komt. Het is een auto waarbij het geheel meer is dan de som der delen – er springt niet echt iets uit, maar hij heeft ook geen uitgesproken minpunten. Het enige probleem met de Fiesta is dat je, wanneer je ‘m eenmaal in de vingers hebt, misschien meer vermogen wilt, meer snelheid en misschien zelfs een tikkeltje meer risico. Of een interieur dat een wat luxere indruk maakt. Deze auto is onverslaanbaar op kronkelige binnenweggetjes. Maar de Fiesta is maar een deel van het hete hatch-verhaal, en uiteindelijk niet de ideale versie ervan. Dus zullen we ‘m niet tot winnaar uitroepen.

Het resultaat is een eindstrijd tussen de twee witte auto’s. Beide leveren ze ongeveer 300 pk, beide zijn het viercilinders met turbo’s. De Golf heeft Haldex-vierwielaandrijving van de vijfde generatie. De Civic bezit een subtiele voorvering die in staat is om een krankzinnige hoeveelheid vermogen via louter de voorwielen over te brengen. De Civic voelt een beetje lichter, de Golf heeft de tractie. De Honda is de auto waarvan het uiterlijk je het makkelijkst kan tegenstaan. Ik ben dol op agressieve styling, maar de bogen boven de wielkasten lijken er los op geplakt, en de achtervleugel wekt de indruk volkomen nutteloos te zijn, ook al is dat niet zo. Maar qua rijgedrag is dit echt een uitzonderlijke auto. Het is geniaal hoe Honda ervoor heeft gezorgd dat die 310 pk’s zich zo handelbaar betonen. Het was een openbaring zoals de Civic op de wat betere gedeelten van de Applecross-pas zonder koppelstuur door de bochten schoot.

De motor mag dan niet de VTEC-uithalen vertonen van de oude natuurlijk aangezogen 2.0, maar bij hoge toerentallen laat hij zich gelden en hij ronkt mooi. Hij is minder opgewonden dan de Golf, gelijkmatiger, en het is een genoegen om met z’n handbak te schakelen. Ja, de versnellingsbak en de stoelen kunnen op zich al een reden zijn om verliefd te worden op ‘m. Bij een auto die je dagelijks gebruikt, kunnen die twee facetten van groot belang zijn. Snel is ie ook. Op een goede manier snel. Met strak stuurgedrag en een geweldige wegligging. Het is een supersnelle, opwindende hete hatch pur sang. En ik voelde me een beetje een ouwe drol vanwege mijn gemopper over de carrosserie.

De Golf is qua uiterlijk zo ongeveer het tegendeel van de onconventionele Type R. Ingetogen en doelmatig, zonder z’n spierballen te tonen. Het interieur is volmaakt ergonomisch, zonder het extraverte van de Honda, maar ook zonder diens tekortkomingen. En aanvankelijk leek ie simpelweg een beetje te volmaakt en gepolijst. Natuurlijk is z’n wegligging prima. Natuurlijk biedt ie veiligheid en een motor die je bij het uitkomen van iedere bocht degelijk vermogen biedt, ook al heb je de verkeerde versnelling gekozen. Natuurlijk remt ie robuust en vol overtuiging en stuurt ie secuur. Maar bij gemiddelde snelheden heeft ie een beetje last van onderstuur en voelt ie wat sloompjes aan. Al die dingen die ‘m onverslaanbaar maken in het woon-werkverkeer, bezorgen je de kriebels als je een keertje los wilt gaan.

Dus begin ik een beetje te spelen met de diverse instellingen van beide auto’s. En de Golf reageert. Als je alles op scherp zet (stuur, gaspedaal en schokdemping), dan toont de Golf opeens een andere kant van zichzelf. Het lijkt alsof de auto is wakker geschud, alsof ie door de Type R tot het uiterste wordt getart. Het gaspedaal wordt gepeperder, de motor gromt en pruttelt en er zit echt iets speels in de manier waarop de vierwielaandrijving je door de bocht laat zwieren. Opeens weet ik weer hoe goed deze auto is, hoe lekker ie rijdt. Maar hij stuitert te veel. En het abs komt bij het naderen van een bocht spontaan in actie en door de Bealach-hobbels word je flink heen en weer geslingerd. Dus schakel ik de adaptieve schokdemping een tandje of twee lager, laat de rest in de Sport-stand staan en word beloond met een auto die op ongeëvenaarde wijze lastige wegen te lijf gaat.

Weer in de Honda worden de zaken er minder rooskleurig op. Als ie eenmaal in de R-stand staat, kun je de voortdurende veranderingen niet meer uit elkaar houden, dus het is alles of niets. Wat betekent dat ie of te agressief is, of te wollig. Het is een raadsel waarom het niet lukt dezelfde soort instellingen te krijgen als in de Golf, maar het blijkt cruciaal – ik wil gas geven en voluit, maar de ophanging heeft het moeilijk en hier heb ik iets nodig wat een tikkie meegaander is. Als je in de R-stand op een hobbelig gedeelte remt, dan lijkt de achterkant los te slaan omdat hij geen contact heeft met het wegdek – iets waardoor je vertrouwen nogal snel wordt ondermijnd. Op de goede stukken rijdt ie lekkerder dan de Golf R, maar we komen niet veel goede stukken weg tegen. De Golf voelt het vaker goed aan, maar erg spannend is ie nog steeds niet.

Waarmee we terug zijn bij het begin van dit avontuur. Wat bedoelen we nu eigenlijk met een ‘hete hatch’? De Civic is een opgewonden standje met voorwielaandrijving, prikkelend en uitdagend, maar hij is te rusteloos. Onder goede omstandigheden rijdt de Golf net zo lekker, maar gedienstiger en iets minder lawaaierig. Nog één keer over de Applecross-pas moet de beslissing brengen.

En de winnaar is…

De Volkswagen Golf R

De beste snelle hatchback is de Volkswagen Golf R. Na een week testen, is het gewoon een Golf die als winnaar naar voren komt. Op alle terreinen hebben we de hatchbacks aan de tand gevoeld; dragraces, circuit, saaie snelwegen, een overdosis adembenemende weggetjes en tot slot een route die niet zou misstaan in een heuse rally.

Waarom de Volkswagen wint, is niet moeilijk te verklaren. De Golf R schittert als een ster, verpulvert alles wat ‘gemiddeld goed’ is. Niets gaat ten koste van het praktische gebruiksgemak. Ruimte, comfort, betrouwbaarheid en kwaliteit zijn perfect in orde. Deze hatch is even makkelijk te verteren als kippensoep. Z’n uiterlijk is ook aangenaam; subtiel en krachtig.

Zodra je met deze compacte, bijzondere auto gaat spelen, onthult ie z’n diepere karakterlagen. De 2,0-liter motor met 300 pk benut de kracht optimaal, maakt herrie als dat nodig is, maar kan zich prima beheersen. Als het aan ons ligt, kiezen we de handbak – hoewel de dsg het meest praktisch is voor dagelijks gebruik. De vierwielaandrijving zorgt voor veiligheid als je de kinderen op tijd naar school moet brengen en biedt op het circuit voldoende entertainment. Hij is snel, gecontroleerd, speels en innemend. De andere auto’s blinken uit op specifieke vlakken, maar geen enkele is zo compleet. De Golf R wint niet op punten, maar wint met een knock-out. Daarom is dit TopGears Hot Hatch van het Jaar 2015. Hij evenaart en overtreft de verwachtingen.

De VW Golf R is er voor een leven zonder compromissen.

Honda Civic Type R

Motor
1.996 cc
viercilinder turbo
310 pk @ 6.500 tpm
400 Nm @ 2.500 tpm

Aandrijving
voorwielen
6v handbak

Prestaties
0-100 km/u in 5,7 s
top 270 km/u

Verbruik (gemiddeld)
7,3 l/100 km
170 g/km CO2

Afmetingen
4.390 x 1.878 x 1.466 mm (l x b x h)
2.594 mm (wielbasis)
1.382 kg
50 l (benzine)
498 / 1.214 l (bagage)

Prijzen
NL € 44.390 (25%)
BE € 34.000
Ford Fiesta ST-2 Mountune

Motor
1.596 cc
viercilinder turbo
215 pk @ 6.000 tpm
320 Nm @ 2.750 tpm

Aandrijving
voorwielen
6v handbak

Prestaties
0-100 km/u in 6,4 s
top 220 km/u

Verbruik (gemiddeld)
5,9 l/100 km
138 g/km CO2
D-label

Afmetingen
3.982 x 1.722 x 1.495 mm (l x b x h)
2.489 mm (wielbasis)
1.063 kg
42 l (benzine)
295 / 979 l (bagage)

Prijzen
NL € 27.265 + 820 (25%)
BE € 22.850 + 820
Volkswagen Golf R

Motor
1.948 cc
viercilinder turbo
300 pk @ 5.500 tpm
380 Nm @ 1.800 tpm

Aandrijving
vier wielen
6v automaat

Prestaties
0-100 in 4,9 s
top 250 km/u

Verbruik (gemiddeld)
6,9 l/100 km
159 g/km CO2
B-label

Afmetingen
4.276 x 1.790 x 1.436 mm (l x b x h)
2.630 mm (wielbasis)
1.395 kg
50 l (benzine)
380 / 1.270 l (bagage)

Prijzen
NL € 50.190 (25%)
BE € 38.620