Carroll Shelby (1923-2012)

Enkele dagen geleden overleed autosport-icoon Carroll Shelby op 89-jarige leeftijd. Hieronder vind je het artikel dat wij nog maar onlangs, in TopGear 83, over deze legende publiceerden. Een eerbetoon aan de man die vijftig jaar lang de grote leidsman van de Amerikaanse paardekrachten was. De held. De koningscobra. Carroll Shelby.

 

Hij aanvaardt het applaus van het publiek dankbaar, buiten adem, zich langzaam en bedachtzaam bewegend. Carroll Shelby, met zijn onafscheidelijke zwarte Stetson, steekt zijn rechterhand in de richting van de spotlights hoog boven hem. Zijn aanwezigheid bij de onthulling van de Shelby GT500 Mustang van 2013 is verbazingwekkend aangezien hij een uur geleden nog aan het ziekbed was gekluisterd vanwege een hardnekkige longkwaal. Maar ja, deze 89-jarige is nu eenmaal verbazingwekkend. Hij gaat al ruim vijftig jaar het gevecht aan met tegenstrevers en tegenstand en dus kijken we er niet vreemd van op dat hij nu het uiterste van zichzelf vergt om de lancering van een nieuw model bij te wonen. Het is gewoon alledaags werk voor een man die zijn hele volwassen leven in het teken heeft gesteld van auto’s.

 

Terugkijken doet Shelby liever niet. Hij werpt zijn blik bij voorkeur voorwaarts, richt zich graag op de toekomst in plaats van te mijmeren over het verleden. Maar hij staat op het punt om een halve eeuw te vieren waarin hij gruwelijk opwindende auto’s heeft gemaakt en die te bekronen met de onthulling van zijn meest recente creatie op de autosalon van New York in 2012, daarom zal hij, vijftig jaar nadat de eerste Cobra furore maakte op dezelfde locatie, wel begrip kunnen opbrengen voor een kleine terugblik.

 

Alvorens in 1964 auto’s te gaan bouwen, liet hij in de jaren vijftig zijn sporen na op racecircuits overal ter wereld. Hij boekte menige overwinning, zoals tijdens de 24 Uurs van Le Mans van 1959 in een Aston Martin, vestigde zestien Amerikaanse en internationale snelheidsrecords in een speciaal geprepareerde Austin Healey 100S met supercharger en nam in 1958 en 1959 deel aan het Formule 1-seizoen achter het stuur van een Maserati 250F en vervolgens een Aston Martin DBR4-250.

 

Hij zou zeker nog vele zeges hebben toegevoegd aan zijn erelijst als hij daar niet van weerhouden was door de hartziekte die hem vanaf zijn zevende al hinderde, en hem uiteindelijk dwong te stoppen met racen. Omdat hij de competitie achter het stuur noodgedwongen moest opgeven, startte hij met een raceschool en begon auto’s te bouwen. Het feit dat hij zelf niet meer kon racen, hoefde immers niet te betekenen dat hij anderen niet in staat zou kunnen stellen om zijn passie te beleven.

 

 

Maar in plaats van zijn eigen auto vanaf nul op te bouwen – iets wat Shelby maar één keer heeft gedaan en wat hij nog altijd betreurt – verzekerde hij zich van een licentie om de AC Ace van AC Motors uit Engeland te importeren. Meestal werd die aangedreven door een 2,0-liter motor van Bristol, maar aangezien Shelby de strijd aan wilde gaan met de Chevrolet Corvettes liet hij in plaats daarvan een 2,6-liter V8 van Ford monteren. Zo werd de gevreesde Shelby Cobra geboren.

 

Uitgerust met deze motor en later de 289 en de kolossale 427 werd – en blijft – de Cobra een van de meest herkenbare, opwindende en, in handen van onervaren coureurs, gevaarlijkste raceauto’s ter wereld. Hij is bovendien de oorzaak van de snelheidslimiet van 70 mijl per uur op Engelse snelwegen, want een Cobra Coupé werd tijdens een testrit geklokt op 196 mijl – een slordige 315 kilometer per uur.

 

Overladen met successen op de weg en het circuit breidde de samenwerking tussen Ford en Shelby zich in de opvolgende decennia verder uit en leidde tot de ingekorte Daytona Coupé, de GT40 die Ferrari tartte en versloeg, maar ook de GT350 en de megalomane Shelby GT500 Mustang. Het hadden er nog veel meer kunnen zijn, maar toen Ford-baas Lee Iacocca naar Chrysler vertrok, ging Shelby met hem mee.

 

 

Wat volgde was een onoverzichtelijke reeks modellen van Dodge onder de vlag van Shelby, ofwel opgevoerde varianten van bestaande modellen zoals de Dodge Daytona Shelby uit 1989 of Shelby-versies zoals de Shelby GLHS (1983-1989), maar geen enkele daarvan werd direct een klassieker zoals de snelle Fords. Dat veranderde op slag in 1991 toen de indrukwekkende Viper op de markt verscheen.

 

Shelby werd in het Viper-project ingebracht als specialist op het terrein van prestaties en werkte samen met andere grootheden als Bob Lutz, Tom Gale en François Castaing aan de ontwikkeling van de ultieme Amerikaanse topauto. Ironisch genoeg is de introductie van de meest recente variant van de SRT Viper op dezelfde dag het enige wat Shelby’s vijftigjarige jubileum in New York zou kunnen overschaduwen.

 

Met alle ervaring en werkzaamheden voor andere fabrikanten achter de rug sloeg Shelby voor de eerste en enige keer zelf zijn vleugels uit. De door Oldsmobile gemotoriseerde Shelby Series 1 zag er goed uit, klonk prima en was zo snel als de gesmeerde bliksem. Als gevolg van een aantal langdurige, uitermate saaie wettelijke problemen inzake bedrijfsovernames, wisselingen in topfuncties bij General Motors en ondanks enorme investeringen eindigde het project in een zeperd en werden er maar 240 exemplaren van gemaakt. Daarmee kon hij de kosten van ontwikkeling niet dekken en met een gat van acht cijfers in zijn bankrekening besloot hij om nooit meer in z’n eentje een auto te bouwen.

 

 

Gelukkig stortte Ford zich al snel weer in sportieve auto’s en besloot weer een beroep op de diensten van Shelby te doen, en te profiteren van zijn bewezen kwaliteiten. De eerste vrucht van die hernieuwde samenwerking was de Shelby Cobra Concept uit 2004, een jaar later gevolgd door de fantastische, sprankelende GR-1. De eerste van de nieuwe generatie Shelby Mustangs, de GT500, kwam in 2006 op de markt en bleef trouw aan de filosofie ‘veel vermogen voor weinig geld’. Compleet met 5,4-liter V8 met supercharger en Ford GT-kop die goed was voor exact 500 pk, werd het model verkocht voor net iets meer dan 40.000 dollar, omgerekend naar heden zo’n 30.000 euro.

 

Dat model werd, en wordt nog steeds, onder licentie van de beroemde naamgever gebouwd door Fords gerenommeerde SVT-divisie. Maar intussen stonden ook Shelby’s eigen activiteiten onder de vlag van Shelby American Inc. HQ in Las Vegas niet stil. Het bedrijf produceert nog steeds de tijdloze Cobra 289 en 427 en bouwt jaarlijks ongeveer 500 Shelby Mustangs in een eigen fabricagehal, overigens zonder de motoren op te voeren.

 

 

Klanten kunnen hun eigen standaard-Mustang of het bij hun dealer bestelde exemplaar rechtstreeks naar Shelby American sturen waar het pakket naar keuze kan worden gemonteerd: van het basispakket GTS voor de V6 tot het indrukwekkende pakket voorzieningen van de Super Snake met 800 pk voor de Shelby GT500. In de pakketten inbegrepen zijn aanpassingen van carrosserie en onderstel, en natuurlijk het opvoeren van de motoren. Maar er zijn nog talloze andere opties waarmee klanten hun Shelby uniek kunnen maken.

 

We hebben proefgereden in een vroege Super Snake en raakten onder de indruk van de exacte maatvoering, de afwerking en prestaties en weggedrag. Een Shelby American Mustang is niet gewoon een standaardauto met wat extra strepen, een grote compressor en een setje lichtmetalen velgen. De mannen nemen de hele auto onder handen, van motor tot onderstel, van remmen tot carrosserie. In plaats van het karakter van de Shelby GT500 wat ruiger te maken, hebben de ingenieurs dit model wat strakker laten sturen en wendbaarder gemaakt. En veel krachtiger. We zouden er iets langer mee moeten rijden om een afgewogen oordeel te vormen, maar op basis van onze testrit kunnen we stellen dat ie geslaagd is.

 

Dat laatste geldt inmiddels voor het hele bedrijf. Ondanks enkele magere jaren stelt directeur John Luft dat zijn bedrijf er prima voor staat. ‘Er zijn bij Shelby drie bedrijfsonderdelen’, zegt hij. ‘Fabricage, de licentie van de naam Shelby, en nu ook de snelheidsdivisie: Shelby American Motorsports. Die zorgen in combinatie met elkaar voor een geweldige bedrijfsvoering.’

 

 

De nieuwe divisie is belangrijk omdat ook klanten kunnen worden bediend die niet in een Mustang rijden en toch kunnen profiteren van een sprankje van de magie van Shelby. Met een vermogensbank die tot 2.000 pk kan aangeven en dertien bruggen was het pand afgeladen met modellen van alle merken waarvan het dna werd aangepast aan Shelby-maatstaven.

 

In tegenstelling dus tot consolidatie maakt Shelby progressie door de huidige producten te optimaliseren en de mogelijkheden te bestuderen van nog krachtiger motoren en alternatieve aandrijflijnen. Shelby zegt dat hij al enkele concepten heeft gebouwd voor een elektrische Cobra, maar hij verwacht niet dat elektrische auto’s binnen afzienbare tijd zijn hoofddoel zullen vormen. ‘We hebben benzinemotoren schoner gemaakt, dus denk ik dat we de komende twintig tot dertig jaar met benzine toe kunnen’, zegt hij. ‘Op mijn leeftijd is dat waar mijn aandacht naar uit gaat. Ik denk niet dat ik het eind van het benzinetijdperk nog meemaak.’

 

Net zo min is Shelby van plan met andere fabrikanten dan Ford samen te werken. ‘Ik hoop met Ford te sterven’, zegt hij. ‘Ik ben niet op zoek naar een andere fabrikant.’ Hoe ondenkbaar het einde moge lijken, heel lang lijkt het niet meer te zullen duren. Weliswaar is hij een van de langstlevende patiënten die een harttransplantatie hebben ondergaan, maar het afgelopen jaar is zijn gezondheid hard achteruit gegaan. Ons gesprek zou wel eens het laatste kunnen zijn geweest dat journalisten met hem hebben gevoerd.

 

Hoe snel of langzaam deze man van de aardbodem zal verdwijnen – een ding is zeker, hij overtreft altijd de verwachtingen – het florerende Shelby zal er voor zorgen dat zijn erfenis blijft bestaan. Niet alle modellen die door Shelby onder handen zijn genomen, zijn in de afgelopen vijftig jaar een succes geworden, maar ze zijn allemaal intens opwindend. We vertrouwen erop dat het de volgende halve eeuw wordt voortgezet. Zelfs als de man er niet meer is, zullen zijn geest en passie voortleven.