Eerder kon je de Lego 911 GT3 al op onze site vinden.
Billund heeft het op een na grootste vliegveld van Denemarken, slechts voorgegaan door dat van de hoofdstad, Kopenhagen. Dat komt louter en alleen door toedoen van een speelgoedfabrikant die er is gevestigd, te weten Lego. Dat maakt van Billund het Maranello van de speelgoedwereld, een bedevaartsoord voor ware gelovigen, en het zorgt ervoor dat Lego, net als Ferrari in Maranello, de motor is van de economie van de stad – een met vier turbo’s, zestien cilinders en zestien liter inhoud, welteverstaan.
Maar hoewel er Lego-versies zijn van allerlei Ferrari’s, is het juist een Porsche die TopGear naar dit plezierige en rustige hoekje van Scandinavië heeft gebracht. Afgelopen maand onthulde de afdeling Lego Technic een schitterende en ongelooflijk ingewikkelde uitvoering van de Porsche 911 GT3 RS, compleet met besturing, motor en een functionerende versnellingsbak zonder koppeling. Het ding is bijna zo begerenswaardig – en in veel opzichten net zo knap ontworpen – als de auto zelf. We besloten zonder omhaal: daar moeten we een kijkje gaan nemen.
Lego heeft, zoals zoveel grote merken, goede en slechte tijden gekend. De meest recente aanvaring met het economisch eb had Lego in het begin van deze eeuw. Sinds 2005 groeit het bedrijf echter met een onvoorstelbare 17 tot 18 procent per jaar – jaar in, jaar uit. De winst was afgelopen jaar 1,23 miljard euro, bij een omzet van vijf miljard. Fijn voor de familie: het bedrijf is nog steeds in handen van de nazaten van oprichter Ole Kirk Christiansen. (Lego’s huidige pater familias Kjeld Kirk Christiansen is bovendien een enorme autoliefhebber, maar dat terzijde.)
Wat heeft er voor die enorme groei gezorgd?
Listige licentiedeals met entertainmentgiganten als Star Wars, Harry Potter en de huidige bestseller Frozen zorgen voor stabiliteit van het succes, maar Lego heeft altijd geloofd, tot op de dag van vandaag, in de mantra ‘informeer, leer, vermaak’, en wint daarmee de hartjes en de zieltjes van kinderen wier hersenen nog niet zijn gespoeld door gameconsoles en fantasieloze opvoeders. Het merk is te koop in 140 landen, en het is niet alleen een van ’s werelds grootste speelgoedmakers, het is ook de meest geliefde.
En niet alleen onder kinderen. Het Lego 911 GT3 RS-model kost 329,99 euro, is overal uitverkocht – en heeft een levertijd van een maand voor wie op de website bestelt.
De enorme populariteit van Lego-producten zorgt voor een quasireligieuze aanhang, en de vriendelijke Denen hebben het dezer dagen voor het kiezen als het gaat om zakelijke partners.
‘We hadden een partner nodig die samen met ons aan iets echt heel speciaals wilde werken’, vertelt Lego Technic-seniordesignmanager Andrew Woodman. ‘We moesten toegang hebben tot de mensen die het echte ding hadden ontworpen, plus toegang tot de fabriek. Gelukkig voor ons: het stikt bij Porsche van de Lego-fanaten.’
Hoe is deze Lego 911 GT3 RS ontstaan?
De onderhandelingen begonnen een jaar of drie geleden, toen Woodman met andere leden van het Technic-team een bezoek bracht aan Weissach. Daar bleek dat zich voornoemde Lego-fanaten op hoge posities bevinden: Porsche GT-baas Andreas Preuninger, bijvoorbeeld, en vicepresident Motorsport, dr. Frank Walliser. Er werd dus geen zakengedaan met de lagere functionarissen van de marketingafdeling, maar hop, meteen op het hoogste niveau. Walliser schreef zelfs een bijdrage voor de dikke gebruiksaanwijzing, die op zijn beurt onderdeel is van een zeer luxe en prachtige verpakking. Het is dus niet echt een verrassing dat Walliser als kind zijn technische talenten botvierde op Lego Technic.
‘Iets nieuws bouwen met zoveel mogelijk bestaande elementen. Het is de ultieme designuitdaging’
Een product op deze schaal ontwerpen, is een klein wonder. Lego-kenners noemen de blokjes ‘elementen’, en daarvan worden er 2.704 in de Porsche gebruikt. Gezien het feit dat er in totaal 3.600 elementen in het hele Lego-arsenaal zijn (exclusief de verschillende kleuren – daar zijn er 60 van), wordt het dan duidelijk hoe diep het designteam moest graven om dit model te kunnen maken. Maar het echt geniale van dit model is niet dat het bestaat, maar dat slechts zeven van deze 2.704 elementen nieuw zijn, waaronder de velgen, de remklauwen, de ophanging, en de logo’s. Het grootste deel van de Lego 911 GT3 RS is dus gemaakt van onderdelen die al in andere Technic-modellen worden gebruikt, en in de andere reeksen van het Lego-‘systeem’.
Wie heeft al dat puzzelen gedaan?
De verantwoordelijke ontwerper van de Lego 911 GT3 RS is de Deen Uwe Wabra, en hoe langer je met hem praat, hoe duidelijker het wordt dat de man – een voormalige kok die mecanicien werd, en die een vroege VW Kever, een Fiat 1100 en een Chevrolet hot-rod uit 1927 in zijn garage thuis heeft staan – een totaal genie is.
Dat hij zo geniaal is, blijkt uit het feit dat hij zelf, persoonlijk, struikelt wanneer hij een doos opent en de Lego 911 GT3 RS probeert te bouwen met de instructies. Uwe is beter wanneer hij het onbekende tegemoet treedt, en dat doet hij helemaal uit zijn hoofd, zonder bouwtekening, en daarbij maakt hij eigenlijk alleen maar gebruik van bestaande Lego-elementen.
Zo bouwde hij bijvoorbeeld, in dit geval, een functionerend schaalmodel van een Porsche, eerst op een vrij grote schaal. Daarna bestudeert hij wat hij heeft gemaakt, zorgt hij ervoor dat zijn werkwijze valt te herhalen, waarna hij het hele proces doorneemt met Lego’s instructiedeskundigen. Zij gaan dan aan de slag met de gebruiksaanwijzing, en zorgen ervoor dat Uwes briljante creaties zo doortimmerd en helder worden uitgelegd dat elke halvegare er thuis mee aan de slag kan – ongeacht diens technische aanleg.
Dat klinkt niet als een makkelijke taak
Als je er zo over nadenkt, doet het een beetje denken aan een scène in Ron Howards geweldige film Apollo 13, waarin de knapste koppen van de Nasa ervoor moeten zorgen dat Tom Hanks en zijn team veilig terug kunnen keren naar aarde nadat hun ruimtecapsule is beschadigd – en ze alleen de beschikking hebben over stukjes pijp, wat plakband, en pleepapier.
‘Dat is waar we eer in leggen: om iets nieuws te bouwen met zoveel mogelijk bestaande elementen. Het is de ultieme designuitdaging’, zegt Woodman. ‘Je krijgt een aantal restricties opgelegd en daarbinnen moeten we zo creatief mogelijk zijn. We nemen wat we hebben en beginnen te experimenteren, aanvankelijk met de gegeven parameters. Uwe start met proberen te begrijpen waar hij steentjes op de Lego 911 GT3 RS kan plaatsen. Hij maakt een bouwtekening waarop hij ze intekent. Dan bouwt hij een basale structuur waaraan hij de dingen vastmaakt waarvan hij denkt dat ze gebruikt moeten worden. En als iemand dan op een gegeven moment zegt: ‘Dit is te lang’, dan moet hij terug naar af, en moet hij bedenken hoe hij het model kan inkorten zonder de rest van het ontwerp geweld aan te doen. Het is een indrukwekkend spelletje schaak in 3D. Je moet een zekere genialiteit bezitten om dat allemaal te kunnen visualiseren. In feite is hij constant problemen aan het oplossen.
Verliest Uwe ooit zijn geduld?
‘Ja’, zegt hij. ‘Vooral wanneer je het punt bereikt waarop de werking van een bepaald ding ervoor zorgt dat iets anders niet meer werkt.’ Zo bezien is Lego een metafoor voor het leven zelf.
‘De designers moeten soms iets veranderen, ook als ze het geweldig vinden, omdat ze ervoor moeten zorgen dat andere mensen het ook, en feilloos, moeten kunnen bouwen’, vult Woodman aan. ‘We zien dat niet als een compromis, we noemen het liever optimaliseren. We slijpen fijn tot het punt waarop je niet eens meer doorhebt dat je het ene steentje op het andere zet.’
‘Het abstractieniveau is belangrijk. Je moet er wel een beetje je fantasie bij gebruiken’
Woodman denkt dat er ongeveer 40 prototypes van de Lego 911 GT3 RS zijn geweest. De eerste daarvan werd gebouwd zonder toegang tot data of foto’s van de echte auto. Niet lang daarna werd er een beveiligde server in Lego’s computerruimte geïnstalleerd, en daarop viel alle informatie te vinden die ze nodig hadden om de auto in Lego uit te voeren. Slechts vier van de elf designers kregen de toegangscode; veiligheid gaat voor alles. Woodman en Wabra reisden heen en weer tussen Billund en Weissach, steeds met de prototypes. Dat wekte de aandacht van de luchthavenbeveiliging (‘Lego-designers brengen vrij veel tijd door in de speciale onderzoeksruimtes op vliegvelden als ze met onze nieuwe, geheime modellen reizen’, grinnikt Woodman).
Het model was achtereenvolgens te lang, het dak was niet gebogen genoeg, de proporties waren niet juist, en Porsche sprak een veto uit over het gebruik van de speciale besturing van de GT3 – die Uwe had weten na te bouwen.
Nog meer dat weggelaten moest worden?
Aan de andere kant had het Lego-team al toegezegd om de koelventilatoren weg te laten uit het model, zodat er meer kan worden genoten van de verbluffende, werkende motor van het model. ‘Dat is een van de belangrijke zaken waarover we met onze partners praten: het abstractieniveau. Autodesigners praten tot over de kleinste details en zijn geobsedeerd door een schitterende, vloeiende lijn die ze hebben gecreëerd, en dan komen wij met een rechte lijn en iets met gaten erin. Maar dit is een Lego Technic Porsche, geen model van een Porsche 911 GT3 RS. Je moet er wel een beetje je fantasie bij gebruiken.’
Reacties