Marc Newson creëert een Ferrari-boek van 25 mille

Ontwerper Marc Newson wordt al jaren over een breed front gezien als de man met de meest relevante esthetische visie ter wereld. Zijn projecten omvatten – onder veel meer – de fles voor de prestigieuze cognac Hennessy XO, de verpakking voor een parfum van Louis Vuitton, de Nike VaporMax, en het prachtige uurwerk Atmos 568 voor Jaeger-LeCoultre. Het mechanisme van die laatste lijkt te zweven in een kast van Baccarat-kristal. Newson zet de tijd zelf op een achterstand.

Ferrari-boek van 25 mille

Nu komt hij met een boek over Ferrari, in samenwerking met uitgeverij Taschen. Het is geen gewoon stuk drukwerk, vooral de door Newson ontworpen Art Edition niet; er worden er maar 250 van gemaakt, en die kosten 25.000 euro per stuk.

‘Benedikt Taschen wilde een boek over Enzo Ferrari, in dezelfde lijn als het boek dat Taschen maakte over Muhammad Ali’, zegt Marc Newson. ‘Dat viel toevallig samen met de 70e verjaardag van het merk Ferrari, dus zetten we het wat breder op. Ik dacht altijd al dat een uitlaatspruitstuk een fantastisch kunstwerk zou zijn. Ze zijn van zichzelf namelijk al sculpturaal, en ik had het nog nooit gebruikt zien worden in deze context.

‘Dit is iets dat je echt alleen met Taschen kunt doen. Niemand anders zou ook maar overwegen om het afgietsel van een motorblok te gebruiken om een boek in te verpakken. Ik nam de legendarische Colombo V12-motor als uitgangspunt, gaf ’m ­nieuwe proporties en zorgde dat de kleppendeksels open en dicht konden. We moesten ieder onderdeel opnieuw ontwerpen, dus het was een behoorlijk gecompliceerd klusje.’

Een esthetisch genie

Omdat hij is opgeleid als beeldhouwer en zilversmid, is Marc Newson een man die dol is op mooi afgewerkte oppervlakken. Hij is in even sterke mate een luchtvaartliefhebber als een autofan; hij brak in de jaren negentig door met zijn Lockheed Lounge, een chaise longue met klinknagels, gemaakt van aluminium platen.

Er werden er maar tien van gemaakt (plus een paar proeven en een prototype), en het is momenteel het duurste stuk meubilair dat je kunt kopen van een nog levende ontwerper. Een nieuw record werd in 2015 gevestigd toen veilinghuis Phillips in Londen er een verkocht voor 2,43 miljoen pond – destijds 2,57 miljoen euro.

De helft van zijn tijd spendeert hij aan Apple. Hij mag noch wil vertellen waar hij op dit moment exact aan werkt, maar we horen van alle kanten dat de ontwikkeling van de Apple-auto, de Titan, is stilgelegd. ‘Ik weet het niet, ik kan je niet vertellen of Apple doorgaat met de auto of niet’, zegt Newson.

Duidelijke auto-filosofie

Marc Newson is zelf in elk geval een autoliefhebber. Hij bezit een Ferrari 225 S met een Vignale-carrosserie en een Bugatti Type 59, en hij had een Cisitalia 202 MM, maar die heeft hij verkocht (‘absoluut prachtig om naar te kijken, maar vreselijk om te rijden’). In zijn jeugd, in zijn geboorteland Australië, reed hij een Citroën DS. Is dat de mooiste auto ooit?

‘Wel in de top 10. Ik zou ook de Alfa Romeo 33 Stradale nomineren. En de Bugatti Type 59, vanuit een puur esthetisch oogpunt, en de Lamborghini Miura natuurlijk, en heel veel Ferrari’s. Ik ben begonnen in de jaren zeventig, en ga eigenlijk steeds verder terug in de tijd. Momenteel ligt mijn interesse vóór de oorlog, ik ben helemaal dol op Talbot-Lago’s en Delahayes.’

Geen fan van modern autodesign

Hij is zo bezeten van het verleden dat hij geen fan zegt te zijn van modern autodesign – of, accurater, de bedrijfscultuur waaruit de hedendaagse auto’s voortkomen. ‘De automobiele wereld is te veel naar binnen gekeerd, ze hebben echt oogkleppen op. Ze moeten eens rondkijken, eropuit, een luchtje scheppen. We hebben voor het gezin een moderne auto, maar ik weiger erin te rijden, hij is slecht voor mijn humeur. Ik neem om eerlijk te zijn liever een taxi, of ik loop.’

Na een poosje vertelt hij schoorvoetend dat hij de Audi A2 en de Volkswagen XL1 wel waardeert. Die zijn slim, anders, en ontworpen zonder een compromis te sluiten. Ook apprecieert hij de huidige Range Rover. ‘Ze hebben zich hun niche werkelijk op heel imposante wijze eigen weten te maken’, zegt hij. Maar dat hij er nou bepaald blij mee is: nee.

Apple onderscheidt zich van de rest

‘Ik heb het privilege gehad om met Apple te werken, en dan zie je hoe het verloopt als je design de regie laat voeren, wat echte creativiteit is, hoe ideeën tot stand komen. Dat is uniek in de industrie; meestal worden dingen in feite ontworpen door de directie. Er is één ding dat Apple onderscheidt van de rest: ze leiden, ze volgen niet. Iedereen volgt hen.’

Marc Newson is tot op heden eigenlijk maar bij één automobiel project betrokken geweest, en dat is de nog altijd intrigerende Ford 021C, die in 1999 werd onthuld op de autoshow van Tokio. Komt er meer? Dat lijkt niet waarschijnlijk.

De autowereld moet nog grote stappen gaan maken

‘Kijk, ik wil niet minachtend klinken, maar ik heb echt het idee dat er nog een grote sprong gemaakt kan worden. Het is een gok, maar ik heb zo het idee dat de meeste auto-ontwerpers echt geen idee hebben over wat er gaande is in de modewereld. Er moet meer kruisbestuiving plaatsvinden, meer samenwerking. Voor mensen als ik is dat helder, omdat we als buitenstaanders goed zicht hebben op de auto-industrie.

‘Daarmee wil ik niet zeggen dat de mensen in de autowereld nu allemaal met mij moeten komen praten, maar ik denk dat het zou helpen als ze een breder referentiekader zouden hebben. Ik heb het erover gehad met Flavio [Manzoni, Ferrari’s designbaas, red.], en hij staat wel open voor die dialoog. Ik besef dat de creatievelingen in bepaalde industrieën tot op zekere hoogte beknot worden in hun doen en laten, want ze werken nu eenmaal voor ongelooflijk hiërarchische bedrijven.’

Wat is de rol van Marc Newson?

Het zal geen verbazing wekken dat zulke uitspraken en zijn aanpak hem op ramkoers hebben gezet ten opzichte van de ontwerpers in de autowereld. ‘Hij heeft echt geen idee hoe moeilijk het ontwerpen van een auto is’, vertelde een senior ontwerper aan TG. We vragen Newson om zijn rol te omschrijven.

‘We zijn probleemoplossers, huursoldaten. Als je verschillende soorten problemen niet op kunt lossen, dan ben je gewoon geen goede designer’, zegt hij. ‘Als je dag in, dag uit stoelen zou maken, dan ben je waarschijnlijk een heel goede vakman, maar misschien niet per se een geweldige designer. Ik zie geen fundamenteel verschil tussen het ontwerpen van een pen, een fles of een boot. Ze worden allemaal ergens van gemaakt. Ze hebben stuk voor stuk een specifieke functie, en de objecten zelf bestaan om problemen op te lossen.’

Verbanden leggen

‘Wat je dus moet doen, is alles leren over verschillende materialen, processen, technologieën, maar vervolgens kun je je kennis loslaten op zo ongeveer alles. Als ik een stuk bagage ontwerp, laat ik me inspireren door wat ik in mijn tijd bij Nike heb geleerd.

Er is veel dat dit soort industrieën van elkaar kan leren, maar er zijn maar weinig mensen die de verbanden leggen, omdat ze de mogelijkheid niet hebben of de mogelijkheid niet zien. Ik zie ’m wel. Ik ben een control freak – dat spreekt voor zich. Dat moet je zijn.’

Twee uitzonderlijke CEO’s

Wat dat betreft: Elon Musk wordt veel gezien als de figuur in de auto-industrie die nog het dichtst komt bij de oud-bestuursvoorzitter, CEO en medeoprichter van Apple, Steve Jobs. Omdat hij Jobs persoonlijk kende, vragen we Marc Newson of het hier een cultus betreft, of dat het met persoonlijkheid te maken heeft.

‘Tesla is eigenlijk een soort dictatuur. Er zit daar één man, en die besluit alles. Dat zou in een conventionele machtsstructuur niet gebeuren. Wat betreft hun uitzonderlijkheid, zijn er wel overeenkomsten tussen de twee. Maar wat smaak betreft, weet ik het niet. Steve Jobs had een fantastische visie en een geweldige smaak. Dat is natuurlijk altijd subjectief, je kunt er altijd over twisten, maar…’