Wat weggebruikers gemeen hebben met de tafelmanieren van babyratten

Wist je dat babyratten tafelmanieren leren van grote ratten? Echt waar. In de jaren ’90 is er onderzoek gedaan bij zwarte ratten, waaruit bleek dat de netste manier om dennenappels te eten niet van generatie op generatie wordt doorgegeven via de genen, maar door sociale imitatie. Zonder er zelf enig bewust benul van te hebben, krijgen rattenbaby’s dus etiquettelessen van hun ­rattenouders.

Dit vitale brokje informatie kwam opeens weer bij me op toen ik werd ingehaald door een ambulance op een tweebaansweg in Cornwall. Ik reed oostwaarts over de A30, en daar kwam ie voorbij, met zwaailichten en sirenes aan. De ambulancebestuurder gaf hem behoorlijk van jetje – hij liep snel op me uit.

Moet je een ambulance met zwaailichten inhalen?

En dan komen we aan bij de voet van Hamburger Hill. (Niet zijn originele naam, maar er staat halverwege de heuvel een McDonald’s, al sinds de tijd dat een McDonald’s nog een bijzonder zeldzame verschijning was in Cornwall, en dus heet het hier Hamburger Hill.) Het is een lange, steile heuvel. De ambulance heeft het er moeilijk mee en gaat steeds langzamer – 110, 100, 90 km/u. Ik blijf op respectvolle afstand… 85, 80, 75 km/u. Misschien heeft ie een wel erg zwaarlijvige patiënt aan boord. Omringd door wel erg zwaarlijvige familie en naasten.

70, 60, 50 km/u. De weg splitst zich naar drie banen. Er is zat ruimte om in te halen. Het zal nog vele uren duren voordat de ambulance de top van de heuvel heeft bereikt. Maar aan de andere kant: je kunt een zwaailichten en sirenes voerende vleeswagen niet zomaar inhalen, toch? Stel je voor dat je, net terwijl je aan het inhalen bent, een catastrofale klapband krijgt en jezelf plus het hele zwikkie de vangrails in jaagt. Fraaie krantenkoppen…

Ik ben niet de enige die beleefd is. Niemand haalt in. Halverwege Hamburger Hill beweegt zich nu een file voort van een stuk of 50 auto’s, die allemaal met 25 km/u achter de ambulance aan sukkelen. Een Audi A5, zich duidelijk onbewust van de sociale situatie die zich hier aan het ontvouwen is, rost de rij op de derde baan voorbij. Als hij de punt van de processie bereikt, beziet de omstandigheden en voegt zich schaapachtig ergens in de rij.

Is het een sociaal experiment?

Dit alles is a) buitengewoon slecht nieuws voor mijn rap naderende tandartsafspraak, b) een vreemd, fascinerend verschijnsel, alsof het beroemde experiment van Milgram hier even live op een Cornwallse heuvel wordt uitgevoerd. Ik heb de Wegenverkeerswet er maar eens op nageslagen. Het blijkt dat het reuzelegaal is om een ambulance met zwaailichten en sirenes in te halen, mits je het voorzichtig doet. Maar het gaat niet om wat er in de Wegenverkeerswet staat, nietwaar?

Niet alle wetten zijn geschreven

Het gaat om die ongeschreven maar net zo bindende Wetten van de Weg. Wanneer is het beleefd om even te toeteren en wanneer onbeschoft; wat is het precieze punt waarop je wordt geacht in te voegen als twee wegen samengevoegd worden; wanneer laat je iemand even voorgaan terwijl het eigenlijk niet hoeft, en wanneer niet. Regels die we allemaal kennen, maar waarvan we niet eens weten dat we ze kennen.

Niemand heeft ons dit soort dingen verteld (nou ja, niet aan mij: misschien zijn er mensen die het over weinig anders hebben dan over de ambulancepasseer-etiquette). We hebben het allemaal zonder erbij na te denken, onderbewust opgezogen. We zijn slechts beïnvloedbare babyratten, die tafelmanieren leren zonder onderwezen te worden, absorberen zonder het zich te realiseren.