Deze auto-ontwerpers ontwierpen niet altijd auto’s
Auto-ontwerpers, kunstenaars – het zijn creatieve geesten. Altijd auto’s ontwerpen of schilderijen maken, dat gaat ook maar vervelen, en dus komen ze nogal eens in elkaars vaarwater terecht. Negen opmerkelijke voorbeelden! Ray Dietrich – de Gibson Firebird Begin jaren ’60 zat gitaarfabrikant Gibson in…
Auto-ontwerpers, kunstenaars – het zijn creatieve geesten. Altijd auto’s ontwerpen of schilderijen maken, dat gaat ook maar vervelen, en dus komen ze nogal eens in elkaars vaarwater terecht. Negen opmerkelijke voorbeelden!
Ray Dietrich – de Gibson Firebird
Begin jaren ’60 zat gitaarfabrikant Gibson in zwaar weer. Het ooit zo geliefde Les Paul-model werd ouderwets gevonden en de als veel moderner beschouwde Stratocaster en Telecaster-modellen van concurrent Fender namen de boel in razend tempo over. Haast ten einde raad wendde Gibson zich tot Ray Dietrich, een fameus auto-ontwerper. Dietrich was in de dertiger jaren begonnen met een eigen carrosseriebedrijf, dat veel ‘one off-specials’ en kleine series bouwde voor fabrikanten als Packard, Lincoln en Duesenberg maakte.Later trad hij in dienst van Chrysler, waar hij liet merken precies te weten wat de klant wilde. Dé man dus om een tobbende gitaarfabrikant uit het slop te helpen. Hij ontwierp de Firebird, een tot op de dag van vandaag veelgezochte gitaar. Jimi Hendrix, Eric Clapton, Brian Jones van The Rolling Stones, Dave Grohl van Foo Fighters en bovenal albino-blueslegende Johnny Winter – het waren allemaal enthousiaste gebruikers. Een succes werd de Firebird destijds overigens niet. De reden? Hij werd ‘te modern’ gevonden…
Giorgetto Giugiaro – Lungomare dei Navigatori
Ah, Giugiaro… De Volkswagen Golf, BMW M1, Alfa GTV, Maserati Ghibli, Fiat 850 Spider, Lancia Delta, Fiat Panda, DeLorean DMC-12, Lotus Esprit. En, toegegeven, de Zastava Yugo en zo’n beetje alles wat Daewoo aan verderf op ons heeft losgelaten. Maar goed, altijd maar vier wielen, een voorruit – je wilt ook wel eens iets anders, nietwaar? En dus vermaak je je bijvoorbeeld met banden (Vredestein). Of met het ontwerp van diverse camera’s voor Nikon. Of met het ontwikkelen van een nieuwe vorm voor pasta (Marille geheten). En op zijn minst bijzonder is het ontwerp van… een boulevard. Zo beschikt het Italiaanse badplaatsje Porto San Stefano over een boulevard, de Lungomare dei Navigatori, waar érgens vast een klein bordje ‘Design by Giugiaro’ te vinden is.
Flaminio Bertoni – Interieur Concorde
Drukdrukdruk – Flaminio Bertoni was de ultieme workaholic voordat het woord zelfs maar was uitgevonden. Hij beschouwde zichzelf vooral als beeldhouwer en tekenaar, en daar had hij het al druk zat mee. Zó druk dat zijn vrouw er tabak van had en hem verliet. Dat ruimde lekker op en gaf Bertoni wat extra tijd om voor Citroën, waar hij inmiddels was gaan werken, de 2CV te ontwerpen. Eitje, omdat hij mét vrouw al verantwoordelijk was geweest voor de Traction Avant. Omdat, wegens het uitbreken van de oorlog, de 2CV even op zich liet wachten, knalde Bertoni er nog even een studie architectuur tegenaan, die hij in 1949 voltooide.Zes jaar later was het tijd voor zijn volgende meesterwerk: de DS. En weer één jaar later vroeg Bertoni patent aan op een manier om in noodtempo huizen te kunnen bouwen. Niet zonder succes; in het Amerikaanse Saint Louis werden volgens zijn bouwwijze in honderd dagen duizend huizen gebouwd. In 1961 volgde zijn laatste ontwerp voor Citroën, de Ami 6. Drie jaar later overleed hij. Flaminio Bertoni – het moet een bijzonder mens zijn geweest.
Harley Earl – Camouflage
Harley Earl was een grootheid op autodesigngebied. Hij was de eerste Vice-President of Design voor General Motors en wordt gezien als de uitvinder van de concept car – een auto die dus louter en alleen bedoeld was om de reacties van het publiek te peilen. Die eersteling was de Buick Y-Job uit 1939. Daarnaast wordt hij gezien als de uitvinder van de staartvin, een mode die het ‘gezicht’ van auto’s gedurende de jaren ’50 en ’60 volledig zou bepalen. Het idee van ‘modeljaren’: Harley Earl. Kleimodellen: idem. Two-tone paint (twee kleuren op één model): je raadt het al.Oh: de Corvette hebben we ook aan hem te danken. Tijdens WOII deed de Amerikaanse overheid een dringend beroep op (onder meer) autofabrikanten om een steentje bij te dragen. Dat leidde tot Harley Earls ‘uitstapje’: hij stelde een team samen dat zich bezighield met de nobele kunst der… camouflage. Een en ander resulteerde in een 22 pagina’s tellend standaardwerk over dit onderwerp: Camouflage Manual for General Motors Camouflage.
Pininfarina – de Fyra
Oké, het is misschien niet helemaal eerlijk Pininfarina hier te vermelden. Het gaat immers al heel lang niet meer om één man, maar om een enorm designbedrijf dat alles ontwerpt, zolang er maar voor betaald wordt. Aan de andere kant zou een artikel dat ook maar zijdelings over design gaat, nooit compleet zijn zonder de grootste auto-ontwerpers aller tijden te noemen. Natuurlijk is Pininfarina het bekendst vanwege zijn auto-ontwerpers. De ontwerpen voor zo’n beetje alle Ferrari’s, maar ook bijzonder veel Alfa Romeo’s en fraaie Peugeots als de 504 Coupé, 406 Coupé en 205 komen allemaal van Pininfarina.Daarnaast ontwerpt het bedrijf alles wat los en vast zit, van treinen (jaja, ook de Fyra komt van Pininfarina) tot espresso-apparaten en alles wat daar tussen zit – ook de wat minder voor de hand liggende als de toorts voor de Olympische Winterspelen van 2006. Je zou met enig recht kunnen beweren dat Pininfarina nog nooit iets lelijks gemaakt heeft. Maar dan is er altijd nog de Hyundai Matrix…
Raymond Loewy – Alles. Echt alles. En deze flesjes
Raymond Loewy (1893-1986) was geen ontwerper – de man was een fenomeen. Je kunt het werkelijk zo gek niet bedenken of Loewy heeft er met zijn tengels aangezeten, en het ene ontwerp was nog succesvoller dan het andere. De gehele vorige eeuw is vergeven van zijn ontwerpen en dat is maar goed ook. Treinen, vliegtuigen, logo’s, interieurs, stofzuigers, verpakkingen, pannen, boten, postzegels, koelkasten – de man maakte alles.Je kent hem waarschijnlijk het best van zijn logo’s van Shell, Spar, Exxon en Coop, flesjes en blikjes voor Coca-Cola, de verpakking van Lucky Strike-sigaretten, of, mocht je er ooit geweest zijn, het interieur van de Concorde van Air France of dat van het NASA Sky Lab Space Station. En natuurlijk was hij een van de auto-ontwerpers van de Studebaker. Vooral de Starliner en Starlight uit de jaren ’50 en de Avanti uit 1963 waren uiterst succesvolle hoogtepunten van het Amerikaanse autodesign.
Marc Newson – Tefal kookset
Auto’s waaraan kunstenaars of (mode-)ontwerpers hun medewerking hebben verleend, zijn niet zo heel bijzonder – elke zichzelf respecterende modemeneer of -mevrouw heeft wel eens ‘exclusief’ voor een merk een interieur opnieuw aangekleed. Maar een ontwerper die een hele concept car maakt – da’s vrij uniek. Het is, ook al heb je wellicht nog nooit van hem gehoord, niet de minste: Marc Newson. Deze Australiër (1963) is een van de invloedrijkere ontwerpers van onze tijd, wederom van het type duizendpoot.Hij ontwierp horloges, restaurants, een opnamestudio, maar ook keuken- en badkamerspul voor Iitala en Alessi en Smeg, schoenen voor Nike en het interieur van de Airbus A380 van Qantas en zelfs een Tefal kookset. J Mays, designopperhoofd van Ford, vroeg hem ooit een concept car te ontwikkelen; in 1999 debuteerde hij op de Tokyo Motor Show. De 021C (genoemd naar de favoriete (en niet te missen) Pantone-kleur van Newson) kon rekenen op gemengde reacties. Of eigenlijk niet: hij werd vrij unaniem afschuwelijk gevonden. En dat is ie ook, een soort 21e-eeuwse DAF. Al is die uitschuifbare bagageruimte best een grappige vondst.
BMW – Art Cars
Auto’s zijn meer dan vervoermiddelen – het zijn mobiele emoties, statussymbolen, kunstvoorwerpen. Je wilt niet weten hoe veel geld autofabrikanten spenderen om die boodschap over te brengen. Om hun producten wat meer artistiek ‘cachet’ te geven, vroeg BMW bijvoorbeeld bekende kunstenaars hun auto’s te beschilderen. Leuke uitstapjes voor de heren kunstenaars, waar ze dan ook gretig ja op zeiden.De eerste was Alexander Calder in 1975, die zijn creativiteit losliet op een 3.0 CSL. Vele grootheden zouden volgen, waaronder Andy Warhol, Roy Lichtenstein en David Hockney. BMW houdt het trouwens aardig vol met het project: de meest recente, een door Jeff Koons onder handen genomen M3 GT2, reed in 2010 mee op Le Mans. Er zijn inmiddels zeventien Art Cars – dat er nog maar veel mogen volgen.
Luigi Colani – Als het maar rondingen heeft
Als je het nou hebt over eigenzinnige types, dan mag Luigi Colani niet ontbreken. De geboren Duitser die al sinds mensenheugenis in Zwitserland woont, ontwerpt net zo makkelijk krankzinnige auto’s als bestek voor in het vliegtuig. Hij probeert naar eigen zeggen ‘zo veel mogelijk de natuur te vertalen’, wat er op neerkomt dat zo’n beetje alles rond moet zijn. Hoewel ook deze man weer alles ontworpen heeft, van brillen tot koptelefoons, van vliegtuigen tot concertvleugels en van meubels tot catamarans, vormen auto’s de rode draad.Zo was hij een van de auto-ontwerpers die verantwoordelijk is voor de eerste auto met monocoque, de BMW 700. In 1959 was zijn Abarth-Alfa Romeo 1300 Berlinetta de eerste auto die onder de tien minuten de Nürburgring rondde. Een jaar later ontwikkelde hij ‘s werelds eerste kit car, de Colani GT. In 1981 vestigt hij een zuinigheidsrecord (1,7 l/100 km) met een hypergestroomlijnd model op de technische basis van… een Lelijke Eend. De laatste jaren is het wat rustiger rondom Colani, maar de beste man is inmiddels ook al 87..
Reacties