Yamaha YZF-R1

We rijden bij TopGear niet vaak op twee wielen. Dus als we het doen, doen we het goed: op een van de heetste motoren van het moment, de nieuwste Yamaha YZF-R1. Dat wordt feest. Denken we. Aan sommige gebeurtenissen denk je wel eens vaag terug. Andere herinner je je levendig. En dan zijn er de zaken die met zulk grof geweld in je geheugen werden gekerfd dat je ze nog als de dag van gisteren kunt herbeleven. Toen in de jaren negentig de allereerste Yamaha R1 uitkwam, mocht ik nog amper aan een scootertje snuffelen. Mijn vader bedacht zich echter geen moment, ruilde zijn Suzuki GSX-R in en parkeerde een R1 in de schuur. Het beest was paars-blauw en aalglad, ogenschijnlijk gevormd door de lucht bij de belachelijke snelheden die hij kon bereiken. Buurjongetjes kwamen aanrennen als ie op de oprit werd gezet, om nog net niet van angst de struiken in te springen zodra ie werd gestart.

Ik heb goede herinneringen aan dat ding

In mijn heftigste R1-herinnering zat ik achterop en stonden we stil voor een verkeerslicht. Het was een zondagochtend en voor ons lag een volmaakt lege en overzichtelijke provinciale weg. ‘Trek eens zo hard op als je kunt’, spoorde ik mijn vader met puberaal enthousiasme aan. ‘Hou je dan maar goed vast’, zei hij. Het licht sprong op groen, ik hoorde de toeren omhoogschieten. Toen werd alles een waas. Dit soort krachten had ik niet verwacht, om de simpele reden dat ik ze nog niet kende. De voorkant van de motor werd licht terwijl we op een bruusk opkomende golf van hels gejank de verte in geteleporteerd werden. Massa is traag, leerde ik op school, en duidelijker dan dit zou het nooit meer worden. Mijn handen grepen zich uit alle macht aan elkaar vast om het middel van mijn vader, ik drukte mijn knieën in zijn zij. Ik was bang dat ik hem uit het zadel zou sleuren, maar mijn grip verslappen was geen optie. Ik kneep mijn ogen dicht, haalde diep adem en hoopte dat we het allebei zouden volhouden. Het duurde allemaal maar een paar seconden. Meer tijd was er niet nodig om het volgende verkeerslicht te bereiken. Bij de lancering was het nog niet eens in zicht. Ik was toen dankbaar dat het gas eraf ging. Toch was ik voor diepgelukkig omdat ik die korte explosie van totale waanzin had meegemaakt. Het was mijn eerste kennismaking met échte snelheid. Sindsdien is de Yamaha R1 een motor waar ik immens ontzag voor heb. Die me bij één blik op z’n boos kijkende neus een ietwat weeïge maag bezorgt.

Helaas zat het weer deze keer niet mee

Ik was dus blij en benauwd tegelijk dat ik op de redactie de uitverkorene was om de nieuwste Yamaha YZF-R1 te testen. Ik had een tijdlang goede hoop om dit op droog asfalt bij herfsttemperaturen te kunnen doen. Maar helaas werd het begin dit jaar alsnog even winter. Zo kwam het dat ik een van de snelste straat-legale motorfietsen van het moment zou gaan ervaren onder omstandigheden waarbij de ANWB in grote delen van het land adviseerde om überhaupt de weg niet op te gaan. Slik.

Even een kleine bekentenis, voor als je het je afvraagt. De foto’s bij dit artikel zijn persfoto’s, op een mooi circuit bij prachtig weer geschoten met een professionele rijder. Deze zijn leuker om naar te kijken dan grauwe, druilerige plaatjes van een kleumende TG-redacteur die gepekelde bochten met 6 km/u neemt. Vandaar onze keuze om toch maar de mooie foto’s te gebruiken. Ook al reed ik Yamaha’s extreemste in situaties waarbij je liever op een omafiets zou zitten. Dat brengt me wel tot een journalistiek interessante vraag. Is de R1 bij licht ijzelend winterweer angstaanjagend? Staat het één millimeter verdraaien van de gashendel automatisch gelijk aan een gebroken been en een verkreukeld ego? Dit wordt een bijzonder nuttige test.

Toch even vergelijken met een auto

De nieuwe Yamaha YZF-R1 is een machtige machine. Z’n karakteristieke front is knap geëvolueerd en bestaat nu uit twee priemende led-streepjes, een grote centrale luchthapper en twee bolle koplampjes die onder de kuip schuilen. Het nieuw ontworpen frame knuffelt de 998 cc viercilinder innig, de zijkanten zitten vol openingen waar techniek uitpuilt, alsof Yamaha haar topmodel een iets te klein pak heeft aangetrokken. De magnesium velgen dragen dikke Pirelli Diablo Super Corsa SP’s, de enkele uitlaat is stomp en hoog. De zijkanten van het duozitje zijn open, als de c-stijlen van een McLaren 570S of BMW i8, en lijken haast een aerodynamische functie te hebben. Samen met het langwerpige led-achterlicht geven ze de R1 een insect-achtig voorkomen, een effect dat nog eens wordt versterkt door de gedrongen wielbasis, de agressief gelijnde aluminium tank en de plastic afdekking die er als een schub overheen ligt.

‘De gashendel lijkt in verbinding te staan met mijn eigen gekrijs. De Yamaha YZF-R1 neemt een sprint die ik niet voor mogelijk hield’

De specificaties zijn abnormaal

Twee gegevens op de lijst met specificaties zijn huiveringwekkend: de R1 heeft 200 pk en weegt rijklaar 199 kilo. Omdat niet iedereen Rossi heet, meet een inertial measurement unit de gyroscopische krachten in zes richtingen en is er meer elektronica aan boord dan in de gemiddelde auto om de boel in het gareel te houden. Het motorblok, vol exotische race-technologie waarover een boek valt vol te schrijven, is enkele kilo’s lichter dan voorheen en raakt nu pas bij 14.500 toeren buiten adem. Bij de vorige generatie R1 deed de crossplane-krukas al zijn intrede. Hij gaf een rauwer motorgeluid en hielp om de pk’s op een soepele manier op het wegdek te smeren. Die laatste eigenschap klinkt me vandaag behoorlijk goed in de oren. Met bijna pijnlijk hyperbewustzijn ga ik de weg op. Het asfalt oogt vochtig, het is koud en ik bemerkte vanmorgen met de auto al wat gladheid bij op- en afritten. Een man van Yamaha gaf me net een spoedcursus over de rij-modi van de Yamaha YZF-R1. Er worden er vier voorgeprogrammeerd, variërend van circuit-klaar tot een watjesstand. Daarnaast hebben de tractiecontrole, gasrespons, launch control, wheelie control, de quickshift-functie (schakelen zonder gas los te laten) en slipcontrole (zodat je achterwiel niet wegglijdt bij het uit-accelereren van bochten) allemaal verschillende standen van hevigheid, zodat je waarschijnlijk na een jaar of drie experimenteren je ideale instellingen wel gevonden zult hebben.

Met zo’n moet je in alle omstandigheden voorzichtig zijn

Omdat ik niet gek, maar ook niet halfzacht ben, besluit ik ergens in het midden van de fabrieksinstellingen te gaan zitten. Vinnig genoeg om te ontdekken of de R1 zo eng is als ik vermoed. Maar niet voldoende om bij een lichte kramp in m’n pink meteen onder de eerste de beste vrachtwagen te belanden. Wat blijkt: bang hoef je voor deze motor in ieder geval niet te zijn. Hij laat zich met ontstellend gemak rijden en is bij lange na niet zo hitsig als ik verwachtte. Met snelle gewenning beweeg ik de R1 door het verkeer op gemoedelijke golven van koppel, vlot en licht schakelend door de lange versnellingen met de slipper-koppeling. Bij dit soort beheerst rijgedrag verraadt de R1 zijn MotoGP-afkomst eigenlijk alleen door z’n wendbaarheid en de zithouding, en zelfs die laatste is niet eens zo slopend: je ontlast je polsen vrij gemakkelijk en het zadel biedt veel ruimte om een beetje heen en weer schuiven en je pose te variëren.

Met de haast profielloze Pirelli’s in m’n achterhoofd neem ik de lange bocht van de snelwegoprit als een kind dat naar de koektrommel sluipt. In een auto zou ik een dotje gas of een klein rukje aan het stuur geven om te peilen of het echt zo glad is als het lijkt; nu moet ik op m’n gezond verstand afgaan. Ik zet de Yamaha YZF-R1 weer recht om in te voegen en schakel terug, laat de motor nog niet de helft van de toeren maken die hij aankan en bevind me plots jakkerend op de linkerbaan.

Laten we toch even accelereren

De Yamaha YZF-R1 mag dan vriendelijk en benaderbaar zijn, constant brave snelheden aanhouden is een van de moeilijkere opgaves die je z’n berijder kunt geven. Trajectcontrole dwingt me ertoe, maar het is een vermoeiende exercitie. Dit is een motor die altijd onderweg wil zijn; niet naar een bestemming, maar naar extremere prestaties. Hij wil meer, kan veel meer en staat steeds te popelen om jou dat te laten meemaken. Ik neem een afslag en sukkel over een N-weg, afstand houdend en witte strepen mijdend als een goede slecht-weerrijder. Net als ik denk dat licht begeesterde snelwegsprintjes de grootste sensatie zullen zijn die ik in mijn korte tijd met de Yamaha YZF-R1 zal meemaken, slaan mijn voorliggers af en kom ik in m’n eentje voor een rood verkeers-licht te staan. De weg is leeg en overzichtelijk, het asfalt zowaar droog-achtig. Een tintelend déjà-vu laat mijn brein bruisen. Groen licht. Ietwat onwennig en voorzichtig kom ik van m’n plek. Ik schakel naar z’n twee, omdat dat minder griezelig is. Dan doe ik het. Voorzichtig draai ik de gashendel, die direct in verbinding lijkt te staan met mijn eigen gekrijs, geleidelijk tot het einde. In het midden van het toerengebied neemt de R1 een sprint die ik niet voor mogelijk hield. Ik kruip in elkaar en klem mijn knieën vast. In een stuip schakel ik op, veel te vroeg waarschijnlijk, bij wijze van instinctmatig levensbehoud.

De Yamaha YZF-R1 is een speciaal stukje techniek

Opnieuw gaat de R1 af. Ik moet inmiddels de snelheid van het geluid bereikt hebben. Een lichte S-bocht laat de weg glooien door het landschap. Subtiele lichaamsbewegingen en vastberaden gedachten zijn alles wat nodig is om de R1 er volmaakt vloeiend doorheen te loodsen. Als er al elektronische assistentie plaatsvindt, is deze onmerkbaar en dus volmaakt. Dan doemt er een kruising op met verkeer en is mijn korte geluksmomentje voorbij Natuurlijk weet je van tevoren dat een motor als de Yamaha YZF-R1 een verpletterende belevenis zal zijn. Je weet dat ie in staat is om je interpretatie van het begrip snelheid volledig op z’n kop te zetten. Maar ik weet ook dat ie dat ie diep van binnen schaterlacht om mijn pogingen om ook maar de helft van zijn potentie uit ‘m te halen. Het is zodra je je erbij neerlegt dat de R1 altijd en overal beter is dan jij. Dat je pas echt op prijs gaat stellen dat ie niet moeilijker in toom te houden is dan een roestige Puch. Als een kleutermuziekleraar die in de Rock ’n Roll Hall of Fame hangt, maakt ie z’n specialisme toegankelijk. En dat zonder de top van z’n kunnen cadeau te geven. Pas als je hem – en jezelf – ernaar instelt, vervormt ie je gezicht en test ie je scrotum.

Conclusie?

Mijn prille bijna-wegwaai-ervaring heeft nog jarenlang rond gemaald in mijn hoofd. Daardoor dichtte ik de Yamaha YZF-R1 uiteindelijk mythische eigenschappen toe. De kracht, de snelheid en het spektakel tot ongenaakbare proporties waren opgeklopt. Nu heb ik in een paar pols- en voetbewegingen de mythe genadeloos verpulverd. Want door het gemak waarmee de nieuwste R1 zich laat rijden, door z’n hanteerbaarheid en het geduld dat ie met je heeft, kunnen buitenaardse prestaties werkelijkheid worden.

Specificaties Yamaha YZF-R1

Motor
998 cc
viercilinder
200 pk @ 13.500 tpm
112 Nm @ 11.500 tpm

Aandrijving
ketting
6v constant mesh

Prestaties
0-100 km/u in <3,0 s
top ca. 300 km/u

Verbruik (gemiddeld)
n.b.
CO2-uitstoot n.b.

Afmetingen
2.055 x 690 x 1.150 mm (l x b x h)
1.405 mm (wielbasis)
199 kg
17 l (benzine)
bagageruimte n.v.t.

Prijzen
NL € 20.999
BE € 18.999