Elektrificatie: i8, Zoe, Ampera

Als je vijf jaar geleden een elektrische auto wilde, kocht je een REVAi, ook wel bekend als G-Wiz. Rommel, dus. Nu zijn er allerhande elektrisch-achtige auto’s te koop, zo veel eigenlijk dat kiezen lastig kan zijn.

In de beginjaren van iedere technologie komen verscheidene uitvinders altijd met heel diverse oplossingen op de proppen. Neem bijvoorbeeld de heterogeniteit van vliegmachines in het decennium nadat de gebroeders Wright de lucht in gingen, in 1903, of die van smartphones in het decennium nadat in 1996 de Nokia Communicator op de markt verscheen. De videorecorder is een ander goed voorbeeld. Maar uiteindelijk wordt altijd een soort consensus bereikt. Met elektrische auto’s hebben we dat eensgezinde stadium van de evolutie nog niet bereikt. En omdat de technologie zo veel verschillende mogelijkheden biedt, zou dat ook nog wel eens even kunnen gaan duren. Als het al ooit gebeurt.

Sowieso is het opmerkelijk dat deze drie auto’s, die alle drie prima gemaakt zijn en een aantal kilometers op pure elektriciteit kunnen rijden, onder ons zijn. Een jaar of vier, vijf geleden kon je nog helemaal geen plug-in auto’s kopen. Alleen de vreselijke REVAi/G-Wiz dus – dat soort spul.

In de Zoe hebben we een stalen, puur elektrische auto. Het is eigenlijk hetzelfde concept als de Ampera, al heeft die minder accu’s en een extra benzinemotor zodat je toch kunt doorrijden als de accu’s leeg zijn. En dan, oh mensen, is er de BMW i8. Net zoals de Opel Ampera kan ie de elektromotor gebruiken die de voorwielen aandrijft tot de accu’s leeg zijn, maar dan levert ie niet de prestaties van een supercar. Voor het echte werk is er een middenmotor op benzine, die de elektromotor op de voorwielen ook bijlaadt, en dan wordt ie ineens wel een vierwielaangedreven supercar.

Omdat ze energie moeten besparen, delen alle drie de auto’s wel dezelfde principes. Ze rollen voort op een absoluut minimum aan energie – bij kruissnelheden en accelereren, en als je dan remt, halen ze kinetische energie terug via de remmen en zetten dat om in bruikbare energie om zuinig op verder te kunnen rijden. Dat betekent ook dat ze weinig wegen, flitsende aerodynamica hebben, weinig weerstand bieden en voorzien zijn van slimme motoren. En omdat die zaken geen wassen neus zijn, betekent dat ook dat je de resultaten van de energiebesparing door de hele auto heen ziet terugkomen, zodat alle systemen optimaal met elkaar samenwerken. Het zou natuurlijk nep zijn als alleen de verbrandingsmotor zou zijn vervangen door een elektromotor, accu’s en wat bedrading.

Nee, de moeilijkheidsgraad en de elegantie waarmee deze auto’s zijn bedacht en gebouwd, heeft invloed gehad op hoe ze eruitzien en verdiept je relatie met hen. En niet alleen op geestelijk niveau. Ze zijn ook leuk om in te rijden, elk op z’n eigen, fijne manier.

De i8 is groen op een theatrale wijze. Z’n zwanendeuren ondersteunen de aerodynamische, tapse vorm van de cockpit. Je zakt in z’n nauwe, minimalistische maar met rijke materialen uitgevoerde cabine. Ja, je zit in een soort omhelzing met de auto als je eenmaal achter het stuur zit, in een zinnelijke knuffel met ‘m. Zelfs – misschien wel: vooral – als je ‘m rijdt in z’n elektrische en eco-hybride modi. Je bedient ‘m met extreme concentratie, en kiest hoe je ‘m rijdt om z’n mogelijkheden en zuinigheid te maximaliseren. Je verlangt ernaar om ‘m waard te zijn.

Maar de duivel rijdt mee. Zet je de transmissiepook naar de andere kant, dan voel je de dempers en het gas verstrakken en wordt de bak agressiever. De motor wordt ook wat dierlijker, dankzij kunstmatige versterking door de speakers – het auditieve equivalent van botox, maar toch minder kunstmatig. Nu is ie een echte sportwagen, strak in de bochten, zichzelf aan het wegdek vastklampend, accelererend alsof ie nooit iets anders doet. Wist je dat er zelfs een derde motor aan boord is, naast de benzine- en elektromotor, die koppel levert om het turbo-gat te camoufleren?

'Onze leen-Ampera heeft het een halfjaar gedaan zonder een bezoekje aan een benzinestation af te leggen'

Aan de andere kant van het spectrum van dit trio bevindt zich de Zoe. Hij wordt verkocht vanwege z’n groenheid, en omdat ie goedkoop is. Maar ho! Hij is echt een briljantje van een stadsmini, dat mag wel even worden gezegd. Hij is zacht geveerd, en z’n zwaartepunt ligt zo laag als dat van een worm. In de volledig elektrische modus kan je van het ‘gas’ gaan zonder dat ie schokt of bokt, hij weet zelf raad met alles, en bij het accelereren houdt ie niet in, en hapert nimmer. Dit alles gebeurt in een heerlijke stilte. Zelfs de cabine, uitgevoerd in lichte kleuren en eenvoudige vormen, zorgt ervoor dat je je rein en zuiver en groen voelt in deze auto.

De Ampera glijdt in z’n elektrische modus ook geluidloos voort, en vertroetelt je zowel mentaal als fysiek met z’n naadloze maar toch behoorlijke snelle acceleratie en z’n zachte ophanging. Plus, uiteraard: je hoeft niet bang te zijn dat je komt stil te staan. Als de elektra op is, komt de benzinemotor erin om de accu’s bij te laden en om de elektromotor, die altijd de wielen aandrijft, af en toe te ondersteunen.

De i8 heeft alle – en tegelijkertijd geen – van de technische eigenschappen van de hypercars van dezer dagen. Hij heeft een koolstofvezel kuip en een elektrisch-hybride aandrijflijn, en dat bevindt zich allemaal in een carrosserie die in de windtunnel is vormgegeven. Omdat computers zorgen voor de verdeling van koppel tussen de elektrische voorkant en de benzine-achterkant van de auto, en omdat het gewicht laag en centraal ligt, heb je een auto die bochten aanzienlijk beter rondt dan je op basis van de smalle banden zou denken. Het is een sportauto, een echte: de digitale processen produceren een prettig analoog gevoel.

Om tot minder luchtweerstand te komen, zijn alle onnodige zaken weggelaten in de i8. Hij maakt geen gebruik van een bestaande ophanging of zelfs maar van ruitenwissers uit het BMW-magazijn; alles is speciaal voor ‘m gemaakt om gewicht te besparen. Dat zijn dan ook bepaald geen winkeldochters. Het glas voor de ruiten is dun maar extra sterk – gemaakt van materiaal dat normaliter voor telefoonschermpjes wordt gebruikt. De Ampera zet soms z’n elektrische stoelverwarming aan om te besparen op de kachelfunctie. Z’n stereo gebruikt efficiënte versterkers en lichtgewicht, neodymium speakermagneten. De Zoe gebruikt een super-zuinige warmtepomp om het interieur op temperatuur te brengen.

Moet je eigenlijk harder dan 145 km/u in de Zoe, 160 km/u in de Ampera of 250 km/u in de i8? Nee, en dus hebben ze elektronische begrenzers. Dat betekent dat de remmen lichter kunnen zijn, en de carrosserieën minder luchtweerstand kunnen hebben omdat ze geen rekening hoeven te houden met onnodige topsnelheden. De Ampera’s aerodynamische vorm geeft ‘m een actieradius die veertien kilometer langer is dan wanneer ie zou zijn vormgegeven als een normale hatchback.

Dan komen we bij hun zuinigheid. De i8 en de Ampera krijgen hun energie uit twee bronnen, elektriciteit van de plug-in, plus benzine. Onthulling: daardoor zijn hun verbruikscijfers erg ondoorzichtig, want de elektriciteit wordt er niet in meegerekend. Wat je uiteindelijk verbruikt, ligt dus aan het aantal keren dat je ze daadwerkelijk inplugt, of dat je besluit om ze alleen maar op benzine te rijden. Omdat je zeker een kilometer of zestig op elektriciteit kunt rijden in de Ampera, zou je – als je niet verder hoeft naar je werk – vrijwel nooit hoeven tanken. Onze leenauto heeft het een halfjaar gedaan zonder een bezoekje aan een benzinestation af te leggen.

Als de accu’s leeg zijn, worden de i8 en de Ampera gewone, zij het sterk gestroomlijnde hybrides. Dat maakt het mogelijk dat de motor van de BMW is verkleind tot een 1,5-liter turbo – maar dan wel met drie turbo’s. De Ampera heeft een 1,4 liter, die niet zo geavanceerd hoefde te zijn omdat hij meestal werkt als een generator, met een vrijwel constant toerental. Dat leidt ertoe dat ze, zelfs op hun benzinemotoren, nog altijd tamelijk zuinig zijn.

Renaults aanpak is eenvoudiger. De Zoe heeft alleen een elektrisch systeem. Dat betekent dat ze verder geen last meer hadden van een motor, bak, koelsysteem, uitlaat, katalysator en benzinetank. Dat maakte veel geld, gewicht en ruimte vrij om te besteden aan een grotere accu. De Zoe’s actieradius is 120 tot 140 kilometer, maar in de winter zal je niet verder komen dan 100 kilometer.

De prijs van de Zoe lijkt op die van een gewone supermini. Goed, daarbovenop komt nog de accu-huur, maar de maandelijkse prijs daarvan is gebaseerd op de kosten die je met een andere supermini aan brandstof zou hebben. Dat valt te billijken – de meeste mensen hebben tenslotte ook een mobiele telefoon op afbetaling aangezien de aanschafprijs bij je abonnement inzit. Maar het betekent bovendien dat je je nooit zorgen hoeft te maken over je accu’s, dat is het probleem van Renault.

Maar je moet met de Zoe niet alleen denken aan wat ie kost. Dat geldt ook voor de andere twee. Noch zijn ze alleen bedoeld om onze planeet te redden. Ze rijden alle drie lekker, en alle drie zijn ze krachtig en toch vredig. (Tenzij de i8 in de supercar-modus staat, en dat kan altijd, mits de weg het toestaat.) Ze nestelen zich echt in je hersens, want ze werken zo veel beter als je ze begrijpt en met ze meedenkt. Saai is het al helemaal niet, ze zijn echt fascinerend. Ze zijn alle drie auto’s die autofanaten een heel nieuwe dimensie bieden.

Hoe groen? Oh, echt?

De eerlijkste verbruikscijfers krijg je eigenlijk nog als je de benzinemotoren van de i8 en Ampera uitschakelt. Laten we daarom kijken naar hun elektriciteitsconsumptie, gemeten naar de dezelfde – onrealistische – EU-maatstaven voor alle benzine- en dieselauto’s. De i8 gebruikt 0,119 kWh/km, de Zoe 0,146 kWh/km en de Ampera 0,169 kWh/km. In die modus stoten ze alle drie niks aan CO2 uit.

Maar, zou je hier terecht kunnen opmerken, hoe zit dat met de CO2 die wordt gebruikt om die elektriciteit te produceren? Eén kWh gemiddelde elektriciteit staat voor circa 0,5 kg CO2. Dus deze drie stoten respectievelijk 60 g/km, 73 g/km en 84 g/km CO2 uit. Maar laad je ze op als er veel wind staat, of gebruik je je zelfopgewekte elektriciteit (bijvoorbeeld van zonnepanelen, waarvoor je dan ook de CO2-uitstoot van de productie daarvan zou moeten meetellen, hoe gek wil je het doorgerekend hebben?), dan zijn die cijfers veel lager. Dus als gezegd: voor de i8 en de Ampera, en alle plug-in hybrides en extended-range elektrische auto’s, kun je de ‘officiële’ cijfers negeren omdat die geen rekening houden met het produceren van de benodigde elektriciteit.

Geen enkele diesel of hybride komt ook maar in de buurt van de i8 – al laten we de VW XL1 dan even links liggen, want die gebruikt ‘minder dan 0,1 kWh/km’ – minder dan 50 g/km CO2. Een Toyota Yaris Hybrid staat voor 75 g/km, inderdaad. Maar dat is een tank-naar-wiel-cijfer. Om appels met appels te vergelijken, moet je circa 25 procent toevoegen aan deze verbruikscijfers – en die van elk andere auto met een verbrandingsmotor. Tenslotte wordt er ook CO2 uitgestoten bij het boren naar olie, het raffineren ervan, en bij de distributie van benzine.

Droom

BMW i8

Motor: 1.499 cc, driecilinder turbo, 231 pk, 320 Nm + elektromotor, 131 pk, 250 Nm

Aandrijving: vier wielen, 6v automaat

Prestaties: 0-100 km/u in 4,4 s, top 250 km/u

Verbruik/milieu (officieel): 2,1 l/100 km, 49 g/km CO2, A-label

Gewicht: 1.460 kg

Prijzen: € 149.000 (NL) / € 135.735 (BE)

Bereikbaar

Renault Zoe

Motor: elektromotor, 88 pk, 220 Nm

Aandrijving: voorwielen, traploos

Prestaties: 0-100 km/u in 13,5 s, top 135 km/u

Accu: 22 kWh, actieradius 210 km (officieel)

Gewicht: 1.403 kg

Prijzen: € 20.990 (NL) / € 21.550 (BE) + accu-huur

Zakelijk verantwoord

Opel Ampera

Motor: elektromotor, 150 pk, 370 Nm + 1.398 cc benzine-generator

Aandrijving: voorwielen, traploos

Prestaties: 0-100 km/u in 9,0 s, top 160 km/u

Verbruik/milieu (officieel): 1,2 l/100 km, 27 g/km CO2, A-label

Gewicht: 1.635 kg

Prijzen: € 39.900 (NL) / € 39.900 (BE)