Range Rover Sport SVR: de soundcheck

Als we het geluid van de Range Rover Sport SVR moesten omschrijven, zouden we zeggen dat het in eerste instantie lijkt op een Chinook-helikopter ergens in de verte, laag en ronkend en angstaanjagend. Wanneer hij vervolgens op gang komt, zou je het geluid kunnen verwarren met een voorbijrijdende Nascar-racewagen. Maar je zou je oren een plezier doen wanneer je ze gunt om ‘m in actie te horen, zoals in deze video van zijn rondje over de Nürburgring. We nemen een kijkje in de akoestische bunker van Range Rover, ook wel bekend als de NVH-afdeling. Eens kijken of we uit kunnen vinden waarom dit ding zo goed klinkt.

NVH is in akoestische wandelgangen de aanduiding voor noise, vibration & harshness: geluid, trillingen en schrilheid. Degenen die in deze bedrijfstak werkzaam zijn, besteden er een groot deel van hun leven aan om het interieur van een auto zo besloten en geluidloos mogelijk te maken. Maar af en toe wordt hen gevraagd om alles uit de kast te halen. Dan mogen ze een rock ‘n roll-geluid creëren dat de snelste Range Rover ooit waardig is.

In het laboratorium

Aangezien de ontwikkeling aanvankelijk met computermodellen en rijsimulators gebeurt, is niets zo mooi als een live-optreden. Daartoe wordt de auto vastgesnoerd op een rollend wegdek in een vrijwel echovrije kamer. Deze ruimte laat geen geluid van buiten binnen en is bekleed met stalactieten van schuim die weerkaatsende geluidsgolven absorberen. Alleen zo kun je een goede indruk van de akoestiek van de auto krijgen, vrij van echo’s of andere verstoringen.

Hier worden opnames gemaakt waarmee de ingenieurs exact kunnen analyseren welke geluiden bij verschillende snelheden en fatsoenlijke belasting van de motor worden geproduceerd. Vervolgens bepalen ze hoe die geluiden kunnen worden opgepept en verbeterd. Van alle theorie hierachter kun je langdurig hoofdpijn krijgen; neem het voor lief.

Elke auto maakt geluid, maar slechts een paar maken geluid dat op muziek lijkt. Om muzikaal te klinken, moet een geluid enkele eigenschappen bezitten: een herkenbare klank, een toon van goede kwaliteit en een vast ritme. Sommige motoren klinken niet erg bijzonder – denk maar aan een gewone viercilinder. Naar andere, zoals een grote V8, zou je nog tijdens het eten kunnen zitten luisteren. Hoe komt dat?

Neem bijvoorbeeld de V8 uit de SVR die – dankzij de vlakke krukas – een onregelmatige ontstekingsvolgorde heeft. Dus in plaats van dat er in de twee cilinderbanken om de beurt een ontploffing plaatsvindt, kunnen in één bank twee cilinders na elkaar ontbranden, gevolgd door een enkele ontbranding in de andere bank, enzovoort. Dit leidt ertoe dat gas onregel­matig maar wel volgens repeterende patronen door een uitlaat (één per cilinderbank) wordt geperst. Bij lagere snelheden klinkt dit als het bekende geronk van een V8. Maar zodra het toerental toeneemt, smelt het uitlaatgeluid samen. Het vormt een toonsoort in wat musici een harmonieuze frequentie noemen.

Motormuziek

In wezen hebben we het hier over gas dat vanuit een motor door een pijp wordt geblazen. Maar waar het bij een doorsnee viercilinder resulteert in een monotoon gedreun, heeft een grote V8 muzikaal poten­tieel. Zie het zo: de uitlaat van een SVR is een trompet, die wordt geblazen door een 5,0-liter V8 met een compressor die meer blaaskracht heeft dan Louis Armstrong en Miles Davis samen. Net als elk ander blaasinstrument kan het worden gestemd, en dan ontstaat magie.

Als bijvoorbeeld de pijpen de voorste demper bereiken (een misplaatste term in een auto als deze), ontsnapt er gas door kleine openingen. Hierdoor wordt het uitlaatgeluid van beide rijen vermengd voordat het naar achteren wordt gevoerd. Bovendien halen de ingenieurs van alles uit met lengte, vorm en diameter van de pijpen (60 millimeter in plaats van 55 in de standaardauto). Dat heeft zijn uitwerking op het karakter van het uitlaatgeluid.

Beschouw elke plof als een muzieknoot. Wanneer die noten tegelijk worden gespeeld, vormen ze zodoende een akkoord. Dat wordt door de uitlaat verzorgd. Er worden wellicht slechts drie of vier noten gespeeld, maar elke daarvan heeft een eigen frequentie. Het effect klinkt als een orkest; terwijl een cello een lage c speelt, speelt een viool een hoge c. Door de mengeling van verschillende frequenties ontstaat de karakteristieke klank van het geluid.

Het geluid van de Range Rover Sport SVR: de finishing touch

Het werkelijke hoogstandje van de SVR-sound wordt verzorgd door elektronische geregelde kleppen in de uitlaat. Bij ongeveer 3.000 toeren per minuut gaan ze open voor maximale doorstroming. Daarmee brengen ze maximaal geluid voort – om en nabij de 110 decibel. Bij raceauto’s zijn we dergelijke herrie gewend. Nu hebben we het voor het eerst bij een Range Rover gehoord, en we hebben het nog nooit zo rauw kunnen beluisteren.

Het motormanagement is zo afgesteld dat er iets te veel brandstof wordt ingespoten. Hierdoor wordt onverbrande benzine in de hitte van de uitlaat ontstoken, wat luid geknetter veroorzaakt zodra je het gas loslaat. Dat is op zich niet ongebruikelijk, maar waar dit bij andere auto’s een doekje voor het bloeden lijkt, verheft de SVR het tot een ware kunst.

In een wereld waarin alles langzamerhand stil en elektrisch wordt, is het geluid van de Range Rover Sport SVR een baken voor de liefhebbers. Daar komt het op aan: ondanks alle wetgeving omtrent geluidsoverlast en uitstoot, en ondanks alle sociale druk, heeft het team van SVR een machine ontwikkeld die je opoe de stuipen op het lijf jaagt. TopGears eeuwige dank gaat uit naar hen, omdat ze het gevoel voor humor hadden – en de moed – om dit geweld tot stand te brengen.

Land Rover Range Rover Sport SVR