Seat Leon ST Cupra

Snelle stationwagens, daar kunnen we bij TopGear wel wat mee. Onlangs reden we een Ford Focus ST diesel in het noorden van Engeland; nu banjeren we door Spanje met de Seat Leon ST Cupra.

Als de bergwanden konden praten, zouden ze vertellen over de tumultueuze geschiedenis van Catalonië. Ze zouden de spanningen, opstanden en oorlogen uit de doeken doen en ons verlichten over het imposante klooster dat even verderop ligt: Santa Maria de Montserrat, het thuis van la Moreneta, het gouden beeld van de Madonna dat door velen op bedevaart wordt bezocht.

Maar de bergwanden houden zich stil, en wij denken alleen maar: ga in vredesnaam opzij met die bus.

Op een doordeweekse middag de hoogste berg in de omgeving van Barcelona beklimmen met een snelle auto naar keuze is een ervaring die we iedereen kunnen aanraden. De wegen zijn schitterend, het uitzicht prachtig en er is nauwelijks verkeer. Behalve natuurlijk die enorme, trage touringcars die gegadigden van en naar het klooster brengen. Soms heb je de pech deze net op een smal en onoverzichtelijk stuk van de route te treffen. Daar zit je dan, borrelend van opwinding, starend naar een met roet besmeurd stuk blik dat zichzelf gestaag naar boven hijst. Er is ook een treintje, lieve kloostergangers: neem toch het treintje!

Het treft dat we in een auto zitten waarin we ons bovengemiddeld op ons gemak voelen. Onze waardering voor de huidige generatie van de Seat Leon hebben we nooit onder stoelen of banken gestoken, en ook de Cupra-versie van de hatchback wist ons al eens eerder onbedaarlijk aan het jubelen te krijgen. Nu zitten we in wellicht de best denkbare combinatie die Seat te bieden heeft: de Leon ST Cupra 280. Gemeen ogend, ziekelijk snel, niet ziekelijk duur – drie vakjes bovenaan de wensenlijst van iedere autofanaat, met dikke stift afgevinkt. En dan is ie ook nog eens zo praktisch als een kartonnen opbergdoos.

De Leon wordt even verderop gemaakt, in Martorell. Vanochtend wandelden we door de fabriek, waar robots dansten in een regen van vonken en mannen op karretjes toeterden zodat ze hun voorraad voorruiten veilig en zonder tijdsverlies langs ons konden bewegen. Het was een indrukwekkend schouwspel, maar niets vergeleken bij het eindresultaat.

Als een van de weinige sterke voorwielaandrijvers krijgt de Leon Cupra standaard een sperdifferentieel mee in de vorm van een elektronisch geactiveerde plaatkoppeling. Dit lijkt misschien een onbeduidend technisch feitje, maar neem van ons aan dat het een wereld van verschil maakt als je de vaart erin hebt zitten. Auto’s met 280 pk op de voorwielen zonder een instrument om dit in banen te leiden, gedragen zich bij het uit-accelereren van bochten doorgaans als een beschonken caféganger met een angststoornis: geen idee waar ze heen gaan of hoe ze er moeten komen, en als je er iets aan probeert te doen maak je de boel waarschijnlijk alleen maar erger. Met een limited-slip-differentieel wordt alles anders. Dan kijk je, draai je je stuur, ga je op het gas en stuif je op je doel af als een speurhond aan de snuif.

Niet dat we daar iets aan hebben achter deze bus. Gelukkig zijn we bijna bij de toegangspoort naar het klooster, waar de BP-1121 en de BP-1103 samenkomen. Deze twee wegen voeren je over de gehele noordzijde van de Montserrat en zijn, mocht je hier toevallig in de buurt zijn en een kwartiertje de tijd hebben, de twee die je niet mag missen. Ze zijn gemakkelijk te bereiken vanaf de A-2, ongeveer een half uurtje vanaf Barcelona richting Lleida, en bieden je alles wat je maar zou kunnen zoeken in een bergweg. Nu de bus afslaat en wij een haarspeldbocht naar rechts maken, mogen we eindelijk los.

De weg ligt over de berg gedrapeerd als een sliert karamel over een dot slagroom. Zodra we het tempo opvoeren, merken we dat de Leon ST Cupra meer en meer in z’n element raakt. Dit is een auto die het voelbaar op prijs stelt en er vol overgave in meegaat wanneer je bochten in een vlot en vloeiend ritme afwerkt. Uiteraard selecteren we uit de beschikbare rij-modi de Cupra-stand, die het onderstel iets verstevigt, de gasrespons aanscherpt en de besturing verzwaart. De veranderingen zijn niet extreem, maar groot genoeg om je aan te sporen om het beste uit jezelf en de Seat naar boven te halen.

‘De voorkant wringt een kort moment onrustig, vindt z’n spoor en sleurt met man en macht het hele zaakje de heuvel op’

Onze tassen tuimelen door de bagageruimte terwijl we met opengesperde ogen een reflex aanspreken waarvan we niet hadden gedacht het vandaag nodig te hebben. We sturen tegen en glijden met de ST Cupra dwars langs een vangrail. Oeps. Dit heeft drie oorzaken: 1) aangezien het voorzichtig voorjaarsweer is en de zon de noordkant van de berg geen warmte gunt, is de weg hier en daar, of eigenlijk bijna overal, een beetje glad; 2) het esp van de Leon ST Cupra kan helemaal uit; en 3) wij hebben het esp van de Leon ST Cupra helemaal uitgezet. Dan kan het gebeuren dat, als je in een verraderlijk nijpende bocht even gas terugneemt, je je tegen alle verwachtingen in plots in een driftende voorwielaandrijver bevindt. Langs een vangrail. Naast een afgrond. Dat is best spannend.

We schrijven dit ongeschonden, dus het is allemaal goed afgelopen. In de bochten na dit hachelijke tafereeltje zijn we wat meer bedacht op de dolle uitspattingen van de Cupra, stellen we z’n onderstel iets zachter in en duwen we ‘m bewuster naar z’n grens (die in dit geval niet al te ver weg ligt). Z’n kwaliteiten vallen des te meer op. In deze omstandigheden is balans wat je nodig hebt, en de Leon voelt in attack-modus natuurlijker en vanzelfsprekender aan dan menig sportief geval zonder rugzak.

Daarover gesproken: in deze buitencategorie van familie-snelheidsmonsters is de keus niet enorm groot. We noemden al de Ford Focus ST Wagon die we laatst reden. Volkswagen doet een duit van formaat in het zakje met de vierwielaangedreven Golf R Variant. Er zijn Renault Mégane- en Skoda Octavia-versies met aanzienlijk minder vermogen, en Mercedes heeft de coole, maar veel duurdere CLA 45 AMG Shooting Brake. Meer keus is er eigenlijk niet, of we moeten een klasse opklimmen, waar we auto’s als de S4 en RS4 Avant en de C 63 Estate vinden. Dan hebben we het al – dat zul je met ons eens zijn – over regelrechte exoten, buiten bereik van velen.

We vinden daarom dat de Seat Leon ST Cupra 280, die meer power heeft dan welke auto dan ook in z’n prijsklasse en die zich bovendien (in onze door adrenaline wellicht wat vertekende beleving) zojuist tot een bergweg-driftmachine heeft ontpopt, in de korte tijd die we met ‘m doorbrengen een spectaculaire uitsmijter verdient. Nog spectaculairder dan Montserrat. Het treft dat er hier in de buurt, in een grillige steengroeve, een compact maar gaaf motorfietscircuitje ligt. Het heet Castellolí en het was afgelopen zomer het toneel van onze TopGear Speedweek. We zien geen reden om er niet opnieuw op bezoek te gaan.

Het asfalt is kurkdroog en opgewarmd. Banden piepen wanneer we de eerste bocht insturen, aangespoord door de grip die we net ontbeerden en die we nu tot in onze samengeperste organen beleven. De speciale Cupra-kuipstoeltjes torsen ons mee wanneer we op het gas gaan en het sperdifferentieel in actie voelen: de voorkant wringt een kort moment onrustig, vindt z’n spoor en sleurt met man en macht het hele zaakje de heuvel op – zo rap dat we bij de tweede bocht kort een dwars déjà-vu hebben wanneer we, verrast dat we er al zijn aanbeland, bruusk moeten insturen. De motor slaakt een schorre brul en de dsg-transmissie doet z’n pijlsnelle ding als we na een snelle rechterbocht en een hairpin naar links weer op snelheid komen voor een lange linkse doordraaier – die we, stom, altijd te vroeg insturen – en het daaropvolgende rechte stuk. Hard remmen (een Cupra met Performance Pack doet het met flinke Brembo’s) voor een linkerbocht, twee haakse rechtse bergafwaarts en een linkse met dubbele apex. Na een vlot knikje naar links, een heerlijk snelle curve naar rechts en een 90-graden hoek zijn we terug op het start/finish-gedeelte.

De Leon ST Cupra is niet perfect. Z’n variabele besturing is wat vaag rond de middenstand en de motor reageert zelfs in de Cupra-modus met een zekere vertraging op het gaspedaal. Maar dat zijn gortdroge observaties die niets zeggen over het machtige geluk en de frisse baldadigheid die hij bij ons oproept. Deze auto is z’n brave, generieke platform ontstegen. Hij heeft zich omhoog gebokst naar zijn eigen spannende wereldje van kracht en plezier, van messcherp design en van fijngeslepen techniek die toch rauw en speels aanvoelt. Dat we deze prestaties kunnen meemaken met dit soort auto, voor dit soort prijzen, vult ons met een gevoel dat we niet anders kunnen omschrijven dan hoop. Hoop dat de rasechte pret-auto zal overleven tussen de zielloze eco-hokken, opdat ook ons nageslacht nog met volle teugen zal kunnen genieten.

We kijken in de binnenspiegel naar de denkbeeldige kinderen op de achterbank. Deze is voor hen. Ze juichen van blijdschap; althans, tot de denkbeeldige, ietwat groen ogende hond ze onderkotst.

Seat Leon ST Cupra 280 DSG

Motor
1.984 cc
viercilinder turbo
280 pk / 350 Nm

Aandrijving
voorwielen
6v automaat

Prestaties
0-100 km/u in 6,0 s
top 250 km/u

Verbruik (gemiddeld)
6,6 l/100 km
154 g/km CO2
D-label

Afmetingen
4.543 x 1.816 x 1.431 mm (l x b x h)
2.631 mm (wielbasis)
1.366 kg
50 l (benzine)
587 / 1.470 l (bagage)

Prijzen
NL € 38.450 (25%)
BE € 36.150