Is de nieuwe VW Amarok ruig genoeg voor de neushoornbescherming in Zuid-Afrika?

‘Geen neushoorn, geen toekomst.’ Dit was de waarschuwing van onze hoofdredacteur. Niet iets wat je dagelijks hoort op het hoofdkwartier van TopGear, natuurlijk, maar ik had dan ook zojuist voorgesteld de nieuwe, in Zuid-Afrika gebouwde Volkswagen Amarok eens aan de tand te voelen door mee te gaan met een van de vele teams die stropen proberen tegen te gaan door de lokale neushoorns goed in de gaten te houden.

Nou, beste lezer, ik had graag willen vertellen – met het hoofdredactionele ultimatum nog nadreunend in de oren van fotograaf Fleetwood en mijzelf – dat we dagenlang over de Afrikaanse savanne op zoek waren gegaan naar onze gehoornde vrienden, waarbij we gruwelterrein trotseerden in de Amarok en met moeite de wat bijtgragere inwoners wisten te ontlopen, in de hoop heel, héél misschien een glimp op te vangen van een van de circa 16.000 witte neushoorns die nog in leven zijn.

Zoals je wellicht kunt opmaken uit de opmerkelijke foto’s: zo ging het dus niet. Sterker, de Anti-Poaching Unit (APU) in het Gondwana-wildreservaat, zo’n vier uur ten oosten van Kaapstad, heeft zo ongelooflijk veel data, ­kennis en opsporingsmogelijkheden dat we onze geheel op terreinrijden voorbereide Amarok PanAmericana binnen een paar uur oog-in-koplamp kunnen brengen met een aantal van deze majestueuze, 2,5 ton zware maaimachines. Succes!

Stropers tegenwerken is een riskante job

Wat niet wil zeggen dat onze operatie geheel zonder gevaar is. De twee rinocerosbroertjes die we eerst benaderen, zijn ongelofelijk kalm en lijken alles prima te vinden. Maar zoals wel vaker het geval is, is het gevaar van een aanzienlijk menselijker aard.

Dankzij de enorme inspanningen om stropen tegen te gaan, is er in Gondwana sinds de ‘oprichting’ in 2006 geen incident geweest, maar de bescherming van neushoorns is een gevaarlijke zaak om je mee in te laten. De Behoud- en Duurzaamheidsmanager, Jono Berry, vertelt ons dat een collega bij een ander wildpark onlangs is vermoord, domweg omdat hij zich niet wilde laten omkopen.

En het zijn niet alleen degenen aan de goede kant van de rechtvaardigheid die moeten oppassen: nog de nacht voor onze aankomst werd een kopstuk uit de stroperij in het noorden van het land een kopje kleiner gemaakt toen hij langs de weg kwam te staan met een lekke band.

Waarom jagen stropers op neushoorns?

De beschermingsorganisaties praten begrijpelijkerwijs liever niet over de waarde van neushoorn-hoorn op de zwarte markt, uit angst de stroperij daardoor aan te moedigen, maar er wordt vaak gezegd dat het per kilo kostbaarder is dan goud of het witte poeder waar meneer Escobar zo dol op was.

Door de zorgvuldig uitgezochte lakkleur kon hij niet zien dat de Amarok niet gewoon een andere neushoorn was

‘De gemalen hoorn van een neushoorn wordt in de Aziatische wereld gebruikt als medicijn voor een uiteenlopende hoeveelheid kwalen, van kanker tot een kater’, wordt in een verklaring van het Wereld Natuur Fonds gezegd. ‘Daarnaast wordt de hoorn gezien als statussymbool, met name in Vietnam.’ En dat ondanks het feit dat het ding voor het overgrote deel bestaat uit keratine; dezelfde proteïne waar je vingernagels van zijn gemaakt.

Dat gevaar – en de wil de aanwezigheid van beveiligers zo duidelijk mogelijk te maken, mocht iemand het park willen verkennen door zich voor te doen als gast op een safari-rit – is de reden dat we omringd ­worden door mannen met automatische wapens en kogelvrije vesten. Ondertussen is de APU alvast bezig de Volkswagen Amarok, die vandaag de plaats in zal nemen van hun gebruikelijke Ford Ranger van de eerste generatie (met 250k kilometers op de klok), vol te laden voor de patrouille.

De beschermers van de neushoorns

Het team wordt geleid door Elton, een man die 20 jaar ervaring opdeed in het Zuid-Afrikaanse leger voordat hij van roeping wisselde en wetshandhaving ging doceren aan het South African Wildlife College. Het is een fascinerend team, dat van Elton. Het bestaat uit zo’n twintig mensen die afwisselende diensten van 12 uur draaien voor volcontinue rino-bescherming. Dag en nacht, 365 dagen per jaar.

‘Ik weet toch zeker dat ik mijn telefoon hier heb laten liggen…’

In de komende maanden zullen daar nog een paar mensen bij komen, en voor een extra beschermingslaag zal ook de speurhonden-unit later dit jaar geherintroduceerd worden. Zoals je dat haast alleen van actiefilms gewend bent, heeft elk teamlid een eigen talent, dat varieert van een specialisme in het volgen van dierensporen tot juist het opsporen van mensen.

Deze teamleden kunnen niet alleen vaststellen of er stropers door een bosje zijn gelopen of op een stuk gras hebben gestaan, maar weten ook te vertellen in welke richting ze gingen en zelfs – met verbazingwekkende accuratesse – hoe lang de personen in kwestie waren. Een belachelijk indrukwekkende vaardigheid in een wildreservaat van riant meer dan 10.000 hectare.

Aan het werk

Na een korte briefing, met een rapportage van het team dat de hekken controleert (die worden beschreven als de tweede verdedigingslijn na de lokale bevolking, die op het hart wordt gedrukt verdachte activiteiten vooral te melden) en een melding waar de troep leeuwen van Gondwana zich momenteel bevindt, gaan we eerst te voet op patrouille, op zoek naar sporen van eventuele stropers in het wildpark.

Wanneer we een kudde olifanten hebben omzeild en een familie nijlpaarden zijn gepasseerd op een iets kortere afstand dan we willen bekennen aan de afdeling Gezondheid en Veiligheid van de BBC, springen we weer in de Volkswagen Amarok om het reservaat te doorkruisen en meer beesten te vinden.

Je wilt niet weten wat je te zien krijgt als je op deze app naar links swipet…

Elke neushoorn dient door de APU elke dag gespot en in een app geregistreerd te worden. Zo niet, dan is dat de prioriteit van het volgende team van dienst. Het Cmore-systeem dat Gondwana’s team daarvoor gebruikt, werd ontwikkeld voor de veiligheidsdiensten tijdens het WK Voetbal in Zuid-Afrika in 2010, maar wordt nu gebruikt door de anti-strooptroepen om de positie en conditie van hun beschermelingen in
op te slaan.

De gelijkenis tussen de Volkswagen Amarok en de beschermers van neushoorns

Wat meteen duidelijk wordt aan de anti-stroperswereld is hoe de mix van traditionele spoorzoekerij zich laat combineren met moderne hightech als radiotelemetrie, de eerder genoemde apps en drones die de hekken kunnen controleren en luchtsteun kunnen geven voor een fractie van de prijs van een helikopter. Het is, nu ik erover nadenk, iets dat ook opgaat voor de Amarok.

Dankzij een deal met Ford wordt deze tweede generatie van VW’s pick-up gebouwd op hetzelfde platform en in dezelfde fabriek in Pretoria als de nieuwe Ranger. Wat inhoudt dat er onderhuids een simpel, klassiek ladderframe zit met bladveren, een techniek die dateert van vóór het uitsterven van de wolharige neushoorn, zo’n 14.000 jaar geleden.

‘Prachtig, dat beschermingswerk, maar hoe ver is het nog naar het hotel? Ik wilde nog even zwemmen voor het eten’

De keuze qua motoren bestaat uit viercilinder turbodiesels met diverse vermogens, maar wij hebben de koppelrijke maar retrowaardige 3,0-liter V6 turbodiesel die 250 pk levert. Het is haast alsof Ford alle werkpaarddingetjes aan de onderkant van de carrosserie geregeld heeft, waarna Volkswagen er wat ‘net een echte auto’-luxeartikelen aan heeft toegevoegd.

De cabine van de Volkswagen Amarok heeft voor- en nadelen voor de APU

Je belandt in een chic interieur met leren bekleding met oranje stiksels, een 12-inch scherm dat misschien wel moderner is dan goed voor hem is (probeer die in het scherm verstopte airco maar eens te bedienen met dikke handschoenen aan), toffe Harman Kardon-audio en een veelheid aan verschillende weg- en terreininstellingen die van langzaam kruipen over rotsen of hard gaan over los zand een fluitje van een cent maken.

Daarnaast kunnen we de APU zelfs enige mate van aanvullend comfort bieden dankzij de dubbele cabine en de redelijk inschikkelijke ophanging. Nou ja, als je tenminste niet de speciale frequentie voor de radiotelemetrie hebt ingeschakeld die zegt: ‘Er zit daar en daar een neushoorn.’ Want dan zul je de laadbak in moeten voor een beter zicht en krijgen je arm- en beenspieren het behoorlijk voor hun kiezen.

‘Deze specifieke neushoornzoektocht gaat van een leien dakje – vanuit het oogpunt van de bestuurder, tenminste’

Als we naar de oostelijke kant van het wildpark rijden, verandert het landschap, met ‘bosjes’ die de hoogte van een mens aannemen. Dat betekent dat de laadbak wordt omgetoverd tot een uitkijkpost. Er zijn hier voor de Volkswagen Amarok meer dan voldoende mogelijkheden om zijn pretenties als terreinbeul kracht bij te zetten.

De Amarok is niet bang voor een plasje water

We komen bij een riviertje dat, als zo vaak, nog weleens dieper kon zijn dan het in eerste instantie lijkt. Toch maar even de handleiding checken, en inderdaad, de nieuwe Volkswagen Amarok heeft een doorwaaddiepte van 800 millimeter; een welkome verbetering ten opzichte van de 500 millimeter van de vorige generatie. Ook de verbeterde ­aanloop- en afrolhoeken worden aangesproken, net als de 360-graden camera’s van de PanAmericana, om zijn Bright Beige-lak maar niet te beschadigen. Ja, zo noemt Volkswagen die kleur inderdaad.

Over de prijzen in onze contreien valt nog weinig te melden, maar de auto die wij rijden, kost in Zuid-Afrika zonder opties net iets meer dan 1 miljoen rand. Dat is net geen 50.000 euro bij de huidige koersen. Niet per se goedkoop, maar de PanAmericana-versie heeft dan ook 18-inch wielen met stevige Goodyear Wrangler-banden, diverse rijmodi voor de vierwielaandrijving met hoge en lage gearing (en een automatische stand waarin de auto voelt waar tractie wegvalt en zelf gepaste maatregelen neemt) en een mechanisch sperdifferentieel achter.

Klinkt gecompliceerd, maar eigenlijk zijn die offroad-rijmodi het enige dat je echt nodig hebt. Je kiest gewoon het soort terrein waarop je je bevindt of de hoeveelheid grip die je denkt te hebben, en de auto stelt zelf de versnellingsbak, differentiëlen en gaspedaalreactie zo in dat een soepele en consistente voortgang verzekerd is. Nee, deze specifieke neushoornzoektocht gaat van een leien dakje – vanuit het oogpunt van de bestuurder, tenminste.

Is er een toekomst voor de neushoorn?

Het feitelijke aantal neushoorns in Gondwana is een goed bewaard geheim dat alleen op need-to-know basis wordt gedeeld, maar het werk dat het wildreservaat verzet om de soort te beschermen, strekt zich uit tot voorbij de 2,4 meter hoge hekken die eromheen staan. In 2017 opende het Camp Charleston, een nieuwe basis voor de APU en de plek waar trainingen worden verzorgd voor andere anti-stroop units, door middel van de Gondwana Conservation Foundation en het Rainbow Rhino Initiative.

Dit gebeurt er als je in de plaats van ‘kortste route’ kiest voor de ‘snelste route’

Het plan is uiteindelijk om er een soort twee-voor-de-prijs-van-één-deal van te maken, waarbij een kudde neushoorns die voor nageslacht kan zorgen naar een ander reservaat kan verhuizen, vergezeld van een speciaal getraind team om ze te bewaken.

De toekomst ziet er ook rooskleurig uit, want zoals Jono vertelt, is er onlangs een koppel vrouwtjes geboren dat nu ergens in het reservaat de lessen van het leven in de vrije natuur aan het leren is. Maar wacht eens even – die hebben we vandaag helemaal niet gezien. Ik denk dat we hier dan nog maar even moeten blijven kamperen, om het morgen nog eens te proberen. Oké – waar zei Elton ook alweer dat die leeuwen zaten?