Deel 5 over de kunst van goed rijden. Een terugblik en samenvatting van wat we hebben geleerd. Kunnen we nu beter rijden?
We hebben onze uitgebreide rijtraining voltooid. Acht cursusdagen hebben we achter de rug, en tijdens die cursusdagen hebben we stapsgewijs alle vaardigheden geleerd die nodig zijn om goed en vooral ook hard te kunnen rijden. Op een circuit weliswaar, maar alle vaardigheden zijn ook van toepassing op de openbare weg. Al zul je daar, als je verstandig bent, nooit je auto op de limiet rijden. Wij trouwens wel: van een zwalkende bejaarde (of vrouw, of m/v-Peugeot 308 stationcar-rijder: de verschillen zijn over het algemeen niet heel groot) zijn we getransformeerd tot een openbare-weg-Vettel, vanaf nu zullen de tests van Panda’s, Picanto’s en Polo’s in dit blad nooit meer zijn zoals ze waren. Zonder gekheid: alles in de vorige zin klopt, behalve dan onze rijvaardigheid in het oude tijdperk.
Voordat we van start gingen, hebben we samen met onze trainers van
GP Elite, het bedrijf dat het hele traject voor ons verzorgd heeft, een uitgekiend stappenplan gemaakt. Dit is noodzakelijk als je zelf een dergelijk training zou willen volgen. De docenten beoordelen op voorhand wat je vaardigheden zijn, welke race- en rijervaringen je hebt en op welk niveau je je begeeft. Uiteraard kijken ze ook of je in een Avensis rijdt of met een Donkervoort naar de cursus komt. De uitslag van hun inschattingen is bepalend voor de wijze waarop de cursus aan jou gegeven wordt, hoe je de gehele cursus volgt – het is dus grotendeels maatwerk.
Niet om je jaloers te maken, maar ons werk brengt met zich mee dat we buiten de Panda’s, Picanto’s en Polo’s veel en vaak in snelle auto’s rijden, in een groot aantal gevallen op circuits ergens in Europa, en onze kennis van hoe je zou moeten hardrijden was er ten dele al. We beschikken namelijk over een racelicentie én de ervaring van racen in competitieverband doordat we een seizoen deelnamen aan de Nederlandse Westfield Cup. Niet dat we daarin nou uitblonken, maar dergelijke ervaringen komen wel goed van pas. Voor ons was dit cursustraject een methode om onze vaardigheden naar een hoger plan te tillen met hulp van ervaren coureurs, experts op het gebied van wagenbeheersing en het rijden op circuits: racen.
Een niet geheel onbelangrijk punt was de autokeuze. Omdat elke auto anders reageert onder verschillende omstandigheden leek het ons raadzaam om het hele traject in een en dezelfde auto af te leggen. Met uitzondering van de karttraining (nogal wiedes). Door telkens dezelfde auto in te zetten, hebben we een uitgangspunt voor het rijgevoel en kunnen we de verschillende trainingsaspecten makkelijker vergelijken.
Oefenen op circuits en driftparcoursen kan tot gevolg hebben dat je eens in de grindbak belandt, een andere auto raakt, een vangrail beroert of een bandenstapel verschuift; het leek ons niet verstandig een gloednieuwe auto in te zetten. Daarnaast heb je ook een auto nodig die zich leent voor racen en driften – een Peugeot 308 SW werd het dus ook niet. Zo kwamen we uit bij het bedrijf Auto Molenaar – een van de bedrijven die speciaal voor race- en drifttrainingen geprepareerde auto’s verhuurt. Auto Molenaar zet voornamelijk BMW’s uit de 3-serie in: betrouwbaar, (tweedehands) makkelijk verkrijgbaar, eenvoudig aan te passen, relatief eenvoudig en goedkoop in onderhoud, en natuurlijk achterwiel aangedreven.
Auto Molenaar pakt meestal een 320i of 325i van het type E30, E36 of E46 (maar ook M3-versies zijn te huur). Dergelijke modellen zijn te koop voor tussen de 1.500 en 8.000 euro en worden na aanschaf volledig gestript. Alle bekleding gaat eruit, de stoelen en banken ook; alleen het originele dashboard blijft (grotendeels).
‘Het voordeel van het inzetten van je eigen auto is het besparen van de huurprijs, al rook je dat direct op door je eigen banden te martelen’
Vervolgens wordt de auto mooi wit gespoten waarna ze worden aangepast voor gebruik op een circuit. Dat betekent andere, eenvoudig verstelbare veren en dempers, een rolkooi, racestoelen met vijf- of zespunts gordels, een grote, mechanische handrem, een racestuur en aanpassing van wat elektronica. Racepedalen, vaste sleepogen en een brandblusser maken de auto compleet, de banden worden per cursus afgestemd op de inhoud daarvan. Al met al kosten de aanpassingen, afhankelijk van de oorspronkelijke staat van de auto, zo’n 5.000 tot 10.000 euro. Wat je overhoudt is een lichtgewicht 3-serie met iets tussen de 140 en 180 pk. Of wat er na alle jaren nog van over is. Voldoende om vlot over een circuit te scheuren is het wel, ermee driften is een eitje. Als je kunt driften.
Voor de huur van een dergelijke, geprepareerde auto ben je tussen de 350 en 500 euro per dagdeel kwijt. Voor dat bedrag wordt de auto afgeleverd op een vooraf opgegeven plek, worden mankementen direct verholpen – ook die aan banden, en krijg je alle benodigde brandstof. Schades zijn niet inbegrepen en dien je apart af te rekenen, voor het volledig in elkaar rijden van de auto krijg je een vast bedrag in rekening gebracht. Reken op 4.000 euro voor een E30 en rond de 7.000 euro voor een E46.
Dat is een lastige keuze, niet? Als je geen extreme wildebras bent, ben je alleen huur voor de auto kwijt. Waarbij het raadzaam is om toch een tikkie voorzichtig te rijden. Als je nou veel vaker van plan bent om te driften of racen op een circuit, al dan niet tijdens een cursus, dan kan het lonen zelf zo’n BMW op de kop te tikken. Eentje die al helemaal geprepareerd is of eentje die als burger-versie van een garage komt. Die kun je dan zelf strippen en deels opbouwen, maar laat de auto zeker ‘afbouwen’ door een specialist als Auto Molenaar: zij weten, zeker in het kader van je eigen veiligheid, waar de auto aangepakt moet worden.
Om de keuze nog verder te vergemakkelijken, pleiten we ook nog voorzichtig voor het gebruik van je eigen auto. Veel van onze medecursisten kwamen gewoon met hun eigen auto. De meesten reden in een Porsche 911 – van oude Turbo’s tot spiksplinternieuwe GT3’s RS, maar we kwamen ook Mercedes SLS’en tegen, verschillende Ferrari’s, de Nissan GT-R is populair, aanzienlijke aantallen Lotussen (een van de meest ideale circuitauto’s) en hoe kan het ook anders: veel BMW’s.
Het voordeel van het inzetten van je eigen auto is het besparen van de huurprijs, al rook je dat direct op door je eigen banden te martelen, maar bovenal een nóg specifiekere verhoging van je rijvaardigheid. Je rijdt immers in de auto die je dagelijks gebruikt, maar nu op de limiet, of voluit driftend. De kennis die en vooral het gevoel dat je daarmee opdoet, is extreem nuttig. Voldoende over welke auto te gebruiken, je zoekt het maar uit. Wij gaan verder in ‘onze’ BMW E36 325i Coupé.
Grip. Alles draait om grip. Als je begrijpt wat je auto doet, hoe ie reageert, dan kun je optimaal gebruik maken van de capaciteiten van je auto. Wat je ook doet, welke capriolen je ook uithaalt, als je grip hebt, kun je de auto volledig beheersen en controleren. Bedenk daarbij dat je massa, de auto, op snelheid aan het verplaatsen bent en dat de eigenschap van massa is dat het op snelheid rechtdoor wil. Dat merk je als je stevig remt: de banden vertragen de auto, maar de rest van de auto wil eigenlijk rechtdoor. Het gevolg is dat de neus van de auto naar beneden duikt en de achterkant omhoog komt. Los van je oogballen die zich een weg naar buiten je schedel proberen te banen, gebeurt er ook nog wat anders: het gewicht van de auto rust nu nog meer op de voorwielen waardoor je op die plek meer druk hebt en dus meer grip. Je kunt dan nog preciezer, met meer grip sturen.
Dat is ten dele theorie, want de achterkant heeft nu veel minder druk, is veel lichter, dus zou je insturen met al die extra grip, dan wil de achterkant nog steeds rechtdoor. En omdat er op de achterwielen nu veel minder grip is, verliezen die wielen snel het contact met de weg en voilà: je belandt in een slip. Dat gaat trouwens nog sneller als je – met een achterwiel aangedreven auto – een beetje gas geeft: de achterwielen hebben al nauwelijks grip, een toefje gas laat ze direct spinnen.
‘Te laat remmen betekent verlies van grip en snelheid. Te vroeg remmen betekent rijden als de eigenaar van een 308 SW’
De truc is nu tweeledig. Wil je driften, dan laat je voorgaande allemaal gebeuren en controleer je de drift door razendsnel tegen te sturen en gas te geven of terug te nemen: daarmee dwing je de auto in dwarse positie in de richting die je wenst. Wil je zo hard mogelijk rijden, dan breng je voor het nemen van een bocht de snelheid van de auto dusdanig omlaag dat de auto net voldoende grip vindt om niet in een slip te raken. Maar dan ook nèt niet.
Er wordt beweerd dat je met 96 procent grip, dus 4 procent slip, het snelst rijdt. Op de grens van wat je auto aankan. Om dus zo hard mogelijk over een circuit te rijden, moet je niet alleen op de rechte stukken maximaal hard gaan, maar ook in bochten. Met alle bovenstaande theorie kun je dat alleen doen als je op de juiste snelheid aan een bocht begint.
Dat doe je door precies het juiste rempunt voor een bocht te bepalen. Te laat remmen betekent een te hoge snelheid, verlies van grip en met geluk een drift die alle snelheid uit je auto haalt. Met wat ongeluk beland je in de berm, al dan niet ondersteboven en binnenstebuiten. Te vroeg remmen betekent rijden als de eigenaar van een 308 SW. Daaruit mag je concluderen dat het snappen van het gedrag van je auto heel belangrijk is, maar het uitlezen van de weg waarop je rijdt evenzeer.
De mannen van GP Elite hebben ons alle principes op heldere en prettige wijze eigen gemaakt. Niet dat we ons nu kunnen meten met Vettel, maar door het uitgebreide cursustraject zijn we goed en vlot in staat uit te vinden waartoe een auto, ongeacht welke en ongeacht de omstandigheden, in staat is. We beheersen een auto nu vele malen beter, durven ook meer, waardoor we merkbaar zekerder en sneller zijn gaan rijden.
Het is natuurlijk een cliché, maar we kunnen het iedereen aanraden een dergelijk traject te volgen. Begin met een cursus karten, de ideale basis voor het leren begrijpen van je auto en het ondervinden van z’n gedrag in verschillende omstandigheden. Heb je er lol in, want je zult onder de hoede van GP Elite zeker en zeer merkbaar progressie boeken, stap dan over naar een basistraining driften. Je leert op lage snelheid een auto in een slip te brengen en die vervolgens te controleren. De volgende stap is een drifttraining voor gevorderden. Hierbij ga je op hoge(re) snelheid driften, tot snelheden van zo’n 100 km/u. Naast de enorme kick die dit geeft, leer je hiermee een auto op hoge snelheid onder controle te houden. Als je dat goed beheerst, ben je klaar voor de volgende stap: het circuit op.
De basis-circuittraining leert je hoe je de weg voor je uitleest, hoe je een bocht zo ideaal mogelijk neemt, waar de ideale lijnen liggen, de rempunten en de punten waarop je de bocht uit kunt accelereren. Gaat het een keer mis, dan helpen de aangeleerde vaardigheden van de drifttrainingen je om een gekreukelde auto te voorkomen. Na zo’n training stap je echt heel anders in je auto dan normaal. Niet dat je nou ineens harder gaat rijden en bochten als een reep chocolade opvreet: je stapt gewoon met heel veel zekerheid achter het stuur.
Geloof ons maar, na zo’n basis-circuittraining droom je alleen nog van racen en geef je je zo snel mogelijk op voor de gevorderde circuittraining. Daarin worden je vaardigheden verder bijgeslepen, leer je aanvallend en verdedigend te racen, inhaalacties uit te denken en uit te voeren, de ideale rijlijnen te perfectioneren. Pas dan ben je klaar voor het grote werk: in competitieverband racen. Maar je kunt ook van voor af aan met de cursus beginnen, dat is minstens net zo leuk.
Dit cursustraject is tot stand gekomen met de medewerking van GP Elite. Hun eindeloze inzet en geduld bij ons ongeduld heeft ertoe geleid dat we nu echt menen goed te kunnen rijden. Onze speciale dank daarbij gaat uit naar Marc Schipper, die het hele traject met ons uitstippelde, Cenydd Renaud die ons als instructeur het hele traject heeft begeleid en onderricht, Robèr Romviel die ons als kartkoning ook buiten de cursus om van tips en adviezen voorzag, Serge en Paul die vaak onder barre omstandigheden met hun camera’s alle mooie plaatjes hebben verzorgd, en de dames Cindy en Karlijn van GP Elite die ons van een natje en een droogje voorzagen als we weer eens uitgeput, met een rood aangelopen en bezweet hoofd de pitbox in strompelden om bij te komen. Excuses gaan uit naar mensen met een Peugeot 308 SW.
Reacties