Familievete: middenklasse hatchback

Eén op de drie auto’s die in de Europese Unie verkocht wordt, is een middenklasse hatchback. De familieauto. Dat gaat per jaar dus om vele miljoenen auto’s.

Als je niet beter zou weten, dan zijn het juist de kleine baby-crossovers die de show stelen. Vorig jaar alleen al zagen niet minder dan zes nieuwe modellen van deze gezwollen supermini’s het levenslicht en hun populariteit lijkt geen grenzen te kennen. Maar vergis je niet. De verkoopcijfers van die in het oog springende imitatie-SUV’s vallen nog altijd in het niet bij de best verkopende categorie: de ouwe trouwe hatchback.

De middenklasser is de centrale verdediger van de auto-industrie. De spil waarom het spel draait. Het is de stille held die niet wil opvallen, maar waarbij het vooral om praktisch gebruiksgemak gaat. Van A naar B via de supermarkt en voetbaltraining. Een leven lang buffelen zonder echt op de voorgrond te treden.

Het is dan ook een voortdurende balanceer-act voor de autofabrikanten. De middenklasse hatchback mag zeker niet karakterloos zijn, maar hij moet tegelijkertijd wel aan ieders wensen voldoen en dus mag ie geen al te eigenzinnige trekjes vertonen. Geen rare schuifdeuren of coupé neigingen, maar vier normale portieren en een achterklep, waar alles en iedereen in gepropt kan worden. Kan zoiets wel: niet overdreven opvallen, praktisch gebruiksgemak bieden en toch karakter hebben?

Onze eerste kandidaat is de nieuwe Peugeot 308. Afkomstig uit een stal waaruit de laatste jaren voornamelijk middelmatigheid voortkwam. Peugeot zit gevangen tussen talloze goedkopere concurrenten enerzijds en de iets duurdere categorie anderzijds. Van beide kanten wordt marktaandeel weggeknibbeld. Het PSA-concern heeft er de laatste jaren fors onder geleden en het feit dat aan de vorige generatie 308 en aan de 307 weinig spannends te beleven viel, zal ook niet geholpen hebben om de verkoopcijfers op peil te houden. Peugeot heeft daarom zijn hoop gevestigd op de nieuwe 308. Ondanks hetzelfde typenummer is het een volledig nieuwe auto. De wat sullige neus en de bolle flanken zijn verdwenen. In plaats daarvan staat er een auto die er niet alleen goed uitziet maar ook nog eens 140 kilo lichter is dan zijn voorganger. Onze testauto is voorzien van de viercilinder 1.6-liter turbo-benzinemotor (THP), goed voor 155 pk en 240 Nm. Accelereren van 0 naar 100 km/u duurt 8,0 seconden en de gemiddelde verbruikscijfers liggen op 5,6 liter per 100 kilometer, met een CO2-uitstoot van 125 g/km. In de duurdere Allure-uitvoering kost de Peugeot 26.350 euro (in België 24.600 euro).

De tweede nieuwkomer is de Mazda3. De Mazda3 SkyActiv-G 165 kost 29.390 euro (in België 26.440 euro) en laat vergelijkbare prestaties zien. Een vermogen van 165 pk en een koppel van 210 Nm. Accelereren naar 100 km/u doet de Mazda in 8,2 seconden. De Mazda3 heeft geen turbo. In plaats daarvan beschikt ons testmodel over een relatief grote motorinhoud, van 1.998 cc. Bij Mazda zijn ze ervan overtuigd dat de strategie van een lichter chassis, hoge compressie en een natuurlijk ademende motor meer vruchten afwerpt en tot betere verbruikscijfers leidt dan de toepassing van een turbo op een kleinere benzinemotor.

Ook heeft Mazda de noodzaak tot afvallen op een extreme manier doorgevoerd. Zelfs op de lasverbindingsstukken werd beknibbeld, want die voegen alleen maar onnodige grammen toe aan het gewicht van de auto. Al die inspanningen hebben geleid tot een royaal bemeten familieauto, met een gewicht van maar 1.195 kilo. Minder gewicht beloont zich in de verbruikscijfers. Mazda claimt voor deze 2,0-liter een gemiddeld verbruik van 5,8 liter per 100 kilometer en een CO2-uitstoot van 135 g/km. Dat is maar 10 g/km meer dan de 1,6-liter van Peugeot.

‘Het gevoel van robuuste kwaliteit ademt bij de Golf uit iedere porie, iets wat je bij de andere drie modellen mist’

De twee nieuwkomers kunnen op veel rivaliteit rekenen want de concurrentie in dit segment is moordend. Om te beginnen de Volkswagen Golf. Al sinds zijn introductie, in 1974, is de Golf vrijwel onverslaanbaar in deze categorie. Net als de Peugeot is de VW op een streng dieet gezet (100 kilo lichter dan z’n voorganger). Wij testten de hightech 1,4-liter turbo ACT benzinemotor. Een technisch geavanceerde motor die – afhankelijk van de belasting – twee van de vier cilinders kan uitschakelen om brandstof te besparen. Dit technologische hoogstandje maakt van de Golf direct de zuinigste auto in deze test. De Golf ACT heeft genoeg aan 4,7 liter op 100 kilometer, terwijl de CO2-uitstoot beperkt blijft tot 109 g/km. Daar staat tegenover dat de Golf, met 140 pk ook over het laagste vermogen beschikt van onze vier testauto’s. Gelukkig blijven de prestaties door een respectabel koppel van 250 Nm niet achter. De Golf accelereert in 8,4 seconden van 0 naar 100 km/u. Opvallend genoeg is de Volkswagen niet de duurste van de vier. Dat is in dit geval de Mazda3.

Het huidige model van de Ford Focus gaat al weer een tijdje mee. In de luxe Titanium-uitvoering staat de Focus met de 150 pk sterke 1,6-liter turbomotor voor 27.850 euro in de prijslijst (België 22.950 euro). Accelereren van 0 naar 100 doet de Ford in 8,6 seconden en daarmee is de Focus een fractie trager dan de andere drie.

Wat weggedrag betreft verslaat de Ford Focus alle anderen met zijn werkelijk fantastische chassis. Het onderstel van de Focus is fenomenaal en biedt een scherpte en precisie die zijn weerga niet kent. Snij een willekeurige bocht aan en de Focus voelt instinctief waar je heen wilt. Als een bloedhond die een spoor heeft geroken. De wegligging is weergaloos en je voelt precies hoe het is gesteld met de hoeveelheid grip die de banden hebben. Nou ja, dat schrijft iedereen eigenlijk al jaren over kleine Fordjes. Doen ze goed. Nog steeds.

De uitlaat van de Focus is voorzien van een symposer die het geluid van de 1,6-liter EcoBoost-motor accentueert. Trap het gaspedaal flink in en de motor laat een heerlijk scala van intonaties horen. Het probleem bij de Focus is het interieur. Ondanks alle voorsprong op het gebied van rijeigenschappen, voel je de gevorderde leeftijd van de Focus door zijn gedateerde binnenkant. Gelukkig krijgt de Focus binnenkort een facelift, dan is dat probleem voorlopig weer enigszins verholpen. Vooralsnog moet je het met een oudbakken dashboard en een rommelige middenconsole doen.

Dat laatste kun je niet zeggen van de Golf. Een mooi groot beeldscherm en ergonomisch geplaatste instrumenten. Duidelijk en functioneel. De VW is één en al kwaliteit. In de Golf geen rare fratsen of ingewikkelde multifunctionele schakelaars. Een knop is een knop, die zit exact waar je hem zou verwachten en doet precies wat erop staat. In het donker is het nog beter. Helder witte verlichting accentueert de hoge kwaliteit van het interieur. Het Volkswagen-vakmanschap straalt van de Golf af en dat merk je tijdens het rijden. Geen piepje of rammeltje te horen. De enige tegenvaller is het rijgeluid. Vergeleken met de andere drie is de VW lawaaiig. Zeker op de snelweg. Een tegenvaller. Iets wat we niet van Volkswagen gewend zijn, maar het is dan ook het enige punt van kritiek. Verder rijdt de Golf fantastisch.

Het gevoel van robuuste kwaliteit ademt uit iedere porie en dat is iets wat je bij de andere drie modellen mist. Ook de vering van de VW is superieur. De 1,4-liter ACT bokst zich lekker fel door het toerenbereik en de turbo komt net iets eerder in actie dan die van de Peugeot en de Ford. Kortom, er valt weinig aan te merken op de VW Golf.

Dat is een ander verhaal bij de Mazda3. Door de afwezigheid van een turbo valt het koppel van de 3 lager uit dan dat van de andere kandidaten. Normaalgesproken zijn wij grote fans van normaal beademde motoren, maar in deze categorie auto’s geniet een viercilinder turbo volgens ons de voorkeur. Een paar theekopjes meer cilinderinhoud kunnen echt niet op tegen de extra kick van een turbo. Bij deze middenklasse hatchbacks zit de lol hem niet in het doorraggen naar hoge toerentallen om het laatste beetje vermogen uit het blok te peuteren. In dat opzicht zijn turbo’s op kleinere motoren een geweldige toevoeging, die net het extraatje leveren dat je nodig hebt. Wat in Mazda’s voordeel telt, is dat ondanks de grotere motorinhoud, het benzineverbruik niet veel hoger ligt dan bij de andere auto’s in de test. Integendeel: Tijdens de test verbruikte de Mazda gemiddeld 8,12 liter per 100 kilometer en was daarmee zelfs het zuinigst van allemaal. Dat bewijst dat Mazda’s SkyActiv-theorie op verbruiksgebied hout snijdt, zij het dat wij vinden dat de levendigheid van de motor er onder lijdt.

Het weggedrag van de 3 is flink verbeterd. De Mazda voelt behendig, kwiek en monter aan en en komt wat rijeigenschappen betreft het dichtst in de buurt van de Focus. Alles voelt licht en precies aan en ook de versnellingsbak schakelt lekker stevig en kort.

Zowel het touchscreen als de ronde knop op de middenconsole werken prima. Die multifunctionele knop laat zich zelfs zo intuïtief bedienen dat je het touchscreen nauwelijks nodig hebt. Toch voelt het binnenin de Mazda niet echt bijdetijds aan. Zodra je vanuit de VW of de Peugeot in de Mazda3 stapt, lijkt het alsof je tien tot vijftien jaar terug gaat in de tijd. Een jaren ‘90 uitstraling. Alles wat je aanraakt, voelt op zich wel degelijk aan, maar zodra je bewegende delen in werking zet, zoals de versnellingspook, zie je omlijstingen meebuigen en bewegen. De afwerking is gewoon niet zo robuust en stevig als je zou verwachten.

De nieuwe 308 is een verrassing. Een aangename verrassing ook en zelfs. Het lijkt alsof Peugeot een nieuwe vitaliteit heeft ontdekt. De motor van de 308 is krachtig, maar tegelijkertijd stil en relaxt. Op de snelweg is het zonder twijfel de beste motor van de vier. Ook het weggedrag is goed, afgezien van een incidentele ongehoorzaamheid van de achtertrein.

Binnenin heeft het touchscreen ervoor gezorgd dat vrijwel alle knoppen van het dashboard zijn verdwenen. Dat ziet er prima uit, maar heeft als nadeel dat wanneer het systeem de hik krijgt en zich opnieuw opstart, zoals ons tijdens de test overkwam, je een tijdlang helemaal niets meer kan. Dat zal niet dagelijks gebeuren en is geen serieus probleem, maar benadrukt wel hoezeer je in een moderne auto in toenemende mate afhankelijk wordt van elektronica.

De besturing van de 308 is een beetje te scherp. Of dat alleen aan het kleine stuur ligt of aan het stuursysteem zelf valt moeilijk te zeggen. Feit is wel dat de 308 wat gewenning vergt voordat je ermee over kleine bochtige weggetjes kunt denderen. Ontspan, neem even wat gas terug en laat de 308 het tempo bepalen. Pas dan merk je de kwaliteiten van de Peugeot en krijg je in de gaten dat er iets heel kalmerends van de 308 uitgaat. Het opgeschoonde dashboard heeft een rustgevende uitstraling en de manier waarop de 308 over de weg zweeft, doet ons denken aan de grote Franse reiswagens uit vroegere dagen.

‘Wat weggedrag betreft verslaat de Focus alle anderen: hij voelt instinctief aan waar je heen wilt, als een bloedhond die een spoor heeft geroken’

Concluderend kunnen we stellen dat geen van de vier auto’s hier een bijrol speelt. Dit zijn vier excellente hatchbacks. Eenieder doet het op zijn eigen manier en heeft zijn eigen stijl, maar er zijn geen slechte auto’s bij. Wat het verschil maakt, wordt in hoge mate door persoonlijke voorkeur bepaald en hangt af van je verwachtingen. Dat klinkt misschien alsof we ons afzijdig houden, of geen keuze willen maken, maar zo is het nu ook weer niet. Ook wij hebben persoonlijke voorkeuren. Wat ons betreft eindigt de Mazda3 daarom op de laatste plaats, voornamelijk vanwege de motor. De Japanners hebben wel enorme stappen gezet op het gebied van gewichtsbesparing en dat is een knappe prestatie.

De strijd om de derde plaats was zwaarder. We zetten uiteindelijk de Peugeot op plaats drie, voornamelijk omdat de 308 geen antwoord heeft op het geweldige chassis van de Focus en wij ervan uitgaan dat TopGear-lezers, net als wijzelf, een meer dan gemiddeld belang hechten aan de rijeigenschappen van een auto.

Ten opzichte van zijn voorganger is de 308 een gigantische vooruitgang. De Peugeot voelt uitermate degelijk aan, ziet er goed uit, is prima geprijsd en is leverbaar met diverse uitstekende motoren. Wat dat betreft lijkt het tij voor Peugeot te zijn gekeerd. De 308 is een auto die zich met een gerust hart laat aanbevelen. Gezien de recente historie van Peugeot is dat een mijlpaal. Zouden we een prijs uitreiken voor het beste nieuwe model, dan ging die zonder twijfel naar de nieuwe 308.

Toch gaat de tweede prijs naar de Focus. Het is niet de zuinigste van de vier en we hopen oprecht dat het je lukt om een beter gemiddelde neer te zetten dan wij met onze zware rechtervoeten hebben gedaan. Rijden met de Focus is een geweldige ervaring en dat geeft de doorslag. Alleen het zwaar gedateerde interieur, dat hoognodig aan een update toe is, zorgt ervoor dat de Golf nipt op de eerste plaats eindigt. De strijd ging lange tijd gelijk op en werd uiteindelijk beslist door de enorme veelzijdigheid van de Golf. Op zich is dat niet uitzonderlijk, want ook de drie andere auto’s zijn veelzijdig. De Golf is dat alleen op een manier waar VW groot mee geworden is en dat is door overal gewoon vreselijk goed in te zijn.

Mazda3 SkyActiv-G 165

Prijs: € 29.390 (NL) / € 26.440 (BE)
Motor: 1.998 cc viercilinder, 165 pk @ 6.000 tpm, 210 Nm @ 4.000 tpm
Prestaties: 0-100 km/u in 8,2 s, top 210 km/u
Aandrijving: voorwielen, 7v handgeschakeld
Verbruik (gemiddeld): 5,8 l/100 km, 135 g/km CO2
Maten (l x b x h): 4.465 x 1.795 x 1.450 mm, 2.700 mm (wielbasis)
Gewicht: 1.195 kg
Ford Focus 1.6 EcoBoost Titanium

Prijs: € 27.850 (NL) / € 22.950 (BE)
Motor: 1.596 cc viercilinder turbo, 150 pk @ 5.700 tpm, 240 Nm @ 1.600 tpm
Prestaties: 0-100 km/u in 8,6 s, top 210 km/u
Aandrijving: voorwielen, 6v handgeschakeld
Verbruik (gemiddeld): 6,0 l/100 km, 137 g/km CO2
Maten (l x b x h): 4.358 x 1.823 x 1.484 mm, 2.650 mm (wielbasis)
Gewicht: 1.333 kg
Peugeot 308 Allure 1.6 THP

Prijs: € 26.350 (NL) / € 24.600 (BE)
Motor: 1.598 cc viercilinder turbo, 155 pk @ 6.000 tpm, 240 Nm @ 1.400 tpm
Prestaties: 0-100 km/u in 8,0 s, top 215 km/u
Aandrijving: voorwielen, 6v handgeschakeld
Verbruik (gemiddeld): 5,6 l/100 km, 125 g/km CO2
Maten (l x b x h): 4.253 x 1.804 x 1.457 mm, 2.620 mm (wielbasis)
Gewicht: 1.140 kg
Volkswagen Golf 1.4 TSI ACT Highline Edition 40

Prijs: € 28.051 (NL) / € 24.780 (BE)
Motor: 1.395 cc viercilinder turbo, 140 pk @ 5.000-6.000 tpm, 250 Nm @ 1.500-3.500 tpm
Prestaties: 0-100 km/u in 8,4 s, top 212 km/u
Aandrijving: voorwielen, 6v handgeschakeld
Verbruik (gemiddeld): 4,7 l/100 km, 109 g/km CO2
Maten (l x b x h): 4.255 x 1.790 x 1.452 mm, 2.637 mm (wielbasis)
Gewicht: 1.170 kg