Plasan SandCat, de ideale daily driver

Stamford, Lincolnshire – het ‘mooiste Georgiaanse stadje in Engeland’, volgens het bordje – is waarschijnlijk de plek waar je het aller-, allerminst de diensten van een gepantserde auto nodig hebt. Als het lokale naaikransje tenminste niet een bescheiden revolte begint, en er geen licht sarcastisch grensconflict tussen de uitbaters van twee buurtapps uitbarst. Ach, in ieder geval kleuren de beige woestijntinten van de Plasan SandCat prettig bij het lokale, honingkleurige zandsteen. Hij gaat eigenlijk beter op in zijn omgeving dan je zou denken, ondanks het feit dat hij een zeveneneenhalve ton wegend, sciencefiction-achtig ‘light armoured tactical vehicle’ is. Maar we zijn er nou toch. Het lijkt wat vreemd, kalmpjes rondtuffen door een slaperig marktstadje in deze mate van overkill, maar ik ben deze kolos zachtjesaan in mijn dagelijkse agenda aan het wringen, om te bepalen of hij ook met het alledaagse kan omgaan, in plaats van alleen met spectaculairdere optredens. Daarom ben ik naar de supermarkt gegaan, en naar de sportschool, ik heb wat hondenvoer gehaald, ik heb hem volgegooid met diesel (wat beslist niet alledaags voor mijn portemonnee was, met 135 liter…), ik heb geforensd, ben even langs de pub gereden voor mijn halverwege-de-ochtend kopje thee, en grosso modo alle dingen gedaan die ik normaal gesproken ook zou doen. De meest rationele vraag hier is simpelweg: waarom? Het volstrekt irrationele antwoord is: omdat je hier kijkt naar de toekomst van de auto.

Klinkt belachelijk, nietwaar?

Een normale auto heeft niets te maken met iets belachelijk groots als dit, een voertuig dat kan omgaan met het allerverschrikkelijkste dat de wereld op hem af kan smijten, in sommige gevallen letterlijk, en op kogelsnelheid. Maar hoewel een Ford Fiesta niet komt met opties als een op afstand bedienbaar 12,7-millimeter Browning-machinegeweer, extra GPK (‘Gunner Protection Kit’ – bescherming van de schutter dus) voor het luik in het dak (dat officieel een ‘koepel’ heet) en zes ‘universele geschutspoorten’, van waaruit je, eh… universeel kunt schieten, is de SandCat vanachter het stuur helemaal niet zo intimiderend als dat allemaal klinkt.

Goed, hij mag dan portieren hebben die zwaar genoeg zijn om je vingers eraf te hakken als je ze ertussen hebt bij het dichtslaan, ruiten die dik genoeg zijn om kogels uit lichte vuurwapens terug te koppen, 6 meter lang zijn, meer dan 2,3 meter breed en meer dan 2,5 meter hoog, en hij mag een draaicirkel van 16,6 meter hebben – maar dan gaat het jou ook echt allemaal alleen maar om het formaat. En er valt best aan te wennen. Tuurlijk, je mag je enige zorgen maken over parkeren.

Niet de wendbaarste auto

Zeker met dode hoeken waar Frankrijk met enig gemak in past, en ondanks de supermodel-slanke zijruitjes die je een panoramischer uitzicht bieden dan je zou denken, en het feit dat er standaard een achteruitrijcamera tot je beschikking is. Nee, het is niet het wendbaarste autootje op de parkeerplaats van mijn pub, de Bertie Arms, maar op zich rijdt de SandCat ongeveer zoals een Ford Transit die extreem volgeladen is. Met loden tegels. Die verpakt zijn in uranium. Hoe dan ook, het zijn niet de fysieke dimensies van de SandCat die ons op dit moment interesseren. Het gaat ons natuurlijk meer om de principes rond zijn ontwerp en constructie, die mogelijk grote gevolgen gaan hebben voor de toekomst van de auto die jij vandaag rijdt. En dan gaat het vooral om de materialen waar jouw auto van gemaakt zal zijn, en hoe hij in elkaar gezet wordt.

Dus, wat heeft deze intimiderende SandCat met het echte leven te maken?

Nou, de SandCat is gebaseerd op het chassis van een Amerikaanse heavy-duty Ford F-Series pick-up, maar chassis en aandrijflijn zijn hier niet het belangrijkst. Laten we wel wezen: een 6,75-liter diesel met 335 pk en 983 Nm is leuk, maar niet direct een wonder van techniek. Nee, het gaat meer om wat erop staat. En om dat uit te leggen, wenden we ons tot een meneer die Nir Kahn heet, de man die hem ontworpen heeft én iemand die enkele zeer interessante ideeën heeft over hoe gepantserde auto’s invloed zouden kunnen uitoefenen op de auto die jij in 2030 rijdt. ‘Historisch gezien waren zwaar gepantserde auto’s altijd grote gelaste stalen dozen, terwijl er bij de lichtere simpelweg pantserpanelen in of tegen de gewone, dunmetalen carrosserieën werden geschroefd van Jeeps of Humvees, of van “gewone” burgerauto’s’, zegt Nir.

Deze SandCat is gelijmd

‘Een van de innovaties die we op de SandCat hebben doorgevoerd, is wat we de “gelijmde romp” noemen. In essentie gebruiken we geen gepantserde, gelaste stalen doos, maar is de carrosserie geassembleerd uit allerlei verschillende platen. Zo kunnen we ook ongelijke materialen gebruiken – waaronder ook composieten [materialen die zijn opgebouwd uit verschillende componenten] – en we kunnen de onderdelen en de assemblage van de carrosserie kostenefficiënt maken, in relatief grote hoeveelheden.

Dus in plaats van bepantsering toe te voegen aan een voertuig, bouwen we het voertuig van die bepantsering, vaak bestaand uit lagen van metaal, composieten en, voor de hogere beschermingsniveaus, ook keramische materialen. Zo worden we niet beperkt door de al bestaande geometrie van een gestript voertuig en kunnen we tijdens het ontwerpproces al beginnen met gewichtsbesparing, en hoeken en oppervlakken optimaliseren om het beste resultaat uit de materialen te halen. Daarbij hou je de kosten lager, wordt de ergonomie beter en, kers op de taart: je kunt ze er nog beter uit laten zien ook. Of nou ja, op zijn minst kun je ze een voor hun taak geschikte esthetiek meegeven.’

Dat klinkt allemaal volkomen redelijk

Je bouwt een gepantserde auto van het pantser zelf, in plaats van bepantsering in of aan een bestaand silhouet toe te voegen. Maak er een pakket van en je kunt het in dozen stoppen en heel efficiënt vervoeren naar waar ter wereld je het ook nodig hebt. Maak de onderdelen verwisselbaar – zodat je ze kunt vervangen als ze beschadigd zijn – en je hebt een gepantserde auto die lichter, sterker en eenvoudiger te repareren is. En daar begint het opeens enorm relevant te worden voor spul dat we misschien op straat gaan tegenkomen. Nir nog eens: ‘Het idee mag dan simpel of voor de hand liggend lijken – gepantserde auto’s bouwen als een Ikea-kast – maar het implementeren vereist veel hypergevanceerde simulatie en analyse, en een hoop nogal destructief testwerk. Deze auto’s moeten wel tegen een landmijn kunnen. En dus blazen we letterlijk voertuigen op, met crashtestdummy’s erin, meten de versnellingen en krachten die op inzittenden worden uitgeoefend – het is net NCAP, maar dan nog gewelddadiger.’

Is de SandCat goed als dagelijks vervoer?

Dus als je alle verschillende kwaliteiten van onze SandCat gaat optellen, waar we nu zo prettig mee door Stamford pruttelen, wordt zijn symboliek duidelijk: wat hebben wij nodig, in een dagelijkse auto? Een lichte, stijve, efficiënte, uit verschillende componenten opgebouwde en repareerbare architectuur, die ook geweldig goed is in het afketsen van dingen. Zoals een andere auto. Of een lantaarnpaal. Of een muur. Als er ‘kreukelzones’ zijn die een explosie aankunnen, zou dat nog weleens handig kunnen zijn in een meer alledaagse botsing. En mocht dat dan toch gebeuren, dan zou de modulaire insteek van het geheel ertoe kunnen leiden dat je maar kleine beetjes hoeft te vervangen of repareren, waardoor de verzekeringspremies ook weer omlaag kunnen. Klinkt vreemd, maar het gebeurt al.

‘Personenauto’s ondergaan ook al een soortgelijke designverandering. Na een eeuw van gelaste stalen monocoques, worden ook veel gewone auto’s met verschillende materialen gemaakt, worden staal en aluminium gemengd met alternatieven als composieten, en worden ze samengebracht met andere mechanische verbindingen zoals klinknagels. De lessen die je kunt leren van het gedrag van composieten als je ze blootstelt aan explosies, worden ook toegepast om er zeker van te zijn dat nieuwe, lichtgewicht carrosserieën botsingen kunnen overleven. En zo kun je levens redden, gewicht besparen én het allemaal goedkoper doen, in één haast letterlijke klap.

Klinkt dat bekend?

Dat komt doordat zo’n beetje elke sportwagenbouwer op dit moment hetzelfde doet, zij het met iets minder aandacht voor de overlevingskansen bij mijnen of RPG’s. Maar het gaat niet alleen om de kennis van materialen en de efficiency die een tikkie zouden krijgen – hoe auto’s eruitzien zou ook nog wel eens een fundamentele verandering kunnen ondergaan. Want als je een revolutie loslaat op het skelet, verandert alles wat daaraan vastzit ook, nietwaar?

‘Op een dag rijden we allemaal met een zoon-van-SandCat naar de supermarkt’

‘Om op een slimme, goedkopere manier gebruik te maken van composieten, zullen we op een andere manier moeten gaan nadenken over hoe we auto’s ontwerpen. En ja, dat betekent een hoop uitdagingen, óók degene die gaan over esthetiek. Auto’s glimmen en zijn fraai gespoten omdat ze gemaakt zijn van geperst metaal. Maar als ze daar niet van gemaakt zijn, waarom zouden ze er dan zo uit moeten zien? Dat veranderen zal een langzaam proces zijn, maar maar als we dit soort technologie overbrengen naar personenauto’s, zullen ze veiliger, lichter en zuiniger worden.

De bottom line: de SandCat is een revolutie

Wat we hier zien, is de mogelijkheid van een revolutie uit een onverwachte hoek. Vergeet al die kleine technologische veranderingetjes die vanuit de autosport op ons neerdruppelen. Het ontwerp en de constructie van een moderne gepantserde auto zou nog weleens meer effect op de auto die jij in de toekomst rijdt kunnen hebben dan iets als een F1-auto. Van de manier waarop de auto wordt gemaakt tot de materialen waarvan.

Een sterke structuur helpt de dynamica, geeft de ophanging een stevige basis om zijn werk te doen. Het helpt bij botsingen, zowel qua impact als op de manier waarop airbags kunnen functioneren. Een lichter skelet zal er ook voor zorgen dat de motor efficiënter wordt, zowel qua verbruik als snelheid, en lichtheid brengt alleen maar meer lichtheid met zich mee. Een lichtere auto heeft kleinere remmen en banden nodig, minder koeling, minder van alles. En als je het fabricageproces verandert, krijg je meer vrijheid op ontwerpgebied; auto’s kunnen aerodynamischer worden, complexere vormen aannemen, en minder afhankelijk zijn van de restricties die hun materialen ze opleggen. Wat me bij de onvermijdelijke conclusie brengt dat we allemaal op een dag met een zoon-van-SandCat naar de supermarkt zullen rijden, op welke manier dan ook. Ik hoop alleen maar dat ik er nog steeds een mag hebben met een geschutskoepel.