Uitgelicht: sportieve diesel-hatchbacks

Er is in het leven een aantal wetmatigheden waaraan geen van ons zich kan onttrekken. De eerste kille wetmatigheid is dat het onmogelijk is om het iedereen onder alle omstandigheden naar de zin te maken. Een ijzeren regel waaraan niet valt te ontkomen en die vooral opgeld doet bij de keuze van een auto.

Je hebt je oog laten vallen op een prachtige coupé. Volslagen onpraktisch, maar heerlijk om in te rijden en natuurlijk voorzien van een vette V8, een daverende stereo-installatie, notenhouten dashboard en nog wat andere speeltjes die het leven aangenaam maken. Maar de kille werkelijkheid verhindert dat. Het gezin heeft namelijk andere wensen. Een ruime auto, met een makkelijke instap, voldoende plaats voor alle kinderen, de bagage, de hond en je schoonmoeder.

Dan is er nog het banksaldo. Dat legt ook beperkingen op. Een karretje dat het liefst op water rijdt, goedkoop te verzekeren is en in een vriendelijk belastingtarief valt voor zowel de bpm en wegenbelasting als eventuele fiscale bijtelling. Aan het eind van het liedje moet er dan natuurlijk ook nog een fantastische inruilprijs uitrollen.Die wensenlijst brengt ons bij de tweede keiharde regel: je zult in het leven compromissen moeten sluiten en je fantasie moeten beteugelen om te luisteren naar de eisen die de werkelijkheid aan je stelt. Jakkes!

Wat je dus eigenlijk zoekt is een sportieve, vlot gelijnde sportwagen, met ijzersterke prestaties, zeeën aan binnenruimte en een verbruik van twee eierdoppen op honderd kilometer. Dat gaat dus niet gebeuren.

Mini heeft onlangs de Cooper SD op de markt gebracht, Volkswagen de Scirocco TDI Bluemotion en Citroën de DS3 HDI 110. Alle drie zijn het op papier redelijk snelle hatchbacks met leuke rijeigenschappen en een sportieve uitstraling. Alle drie zijn ze voorzien van een uiterst zuinige dieselmotor, alle drie claimen een verbruik van ruim 1 op 20 en alle drie stoten ze minder uit dan 120 gram CO2 per kilometer.

Dat klinkt te mooi om waar te zijn, en doet bij TopGear direct de wenkbrauwen fronsen. De vele loze beloften hebben ons in de loop der jaren wat cynisch gemaakt. Mooie praatjes hebben we genoeg gehoord, dus als die prestaties dan zó geweldig zijn, als dat verbruik zó laag ligt en als dit dan zúlke praktische maar toch sportieve auto’s zijn, dan willen wij dat graag eerst even zelf ondervinden.

Onze ervaring leert dat wanneer je werkelijk een aanspraak doet op de sportieve rijeigenschappen van een auto, je dat onmiddellijk aan de pomp moet bezuren. Bovendien hebben we slechte ervaringen met dit soort alleskunners. Meestal betekent het dat er op alle vlakken compromissen zijn gesloten en het totaal der delen niet meer is dan een zouteloze soep. Je kunt nu eenmaal niet op alle vlakken getalenteerd zijn en van de prachtige verbruikscijfers, waarmee maar al te graag geschermd wordt, blijft in praktijk vaak weinig over.

De Mini Cooper SD is de nieuwste van de drie. Fier pronkt deze kleine diesel met de Cooper S-badge, die tot dusverre voorbehouden bleef aan de echt sportieve telgen uit de Mini-familie. Bij diesels gaat het meestal meer om zuinigheid dan om sportiviteit, maar deze Cooper SD beschikt over de 2,0-liter motor van moederbedrijf BMW. Goed voor 143 pk en een koppel van 305 Nm. Genoeg om de Mini in 8,1 seconden van 0 naar 100 te brengen en voor een topsnelheid van 215 km/u. Dat verschilt niet veel van de benzine-uitvoering. Daarbij claimt de Mini een gemiddeld verbruik van 4,3 liter per 100 km en een CO2-uitstoot van slechts 114 g/km.

De ‘nieuwe’ Mini begint zo zoetjes aan van middelbare leeftijd te worden en is inmiddels alomtegenwoordig in het straatbeeld, dus van originaliteit is haast geen sprake meer. Toch blijft het een sympathieke en weinig aanstootgevende verschijning. De Mini Cooper SD is verkrijgbaar vanaf 30.947 euro (in België 25.950 euro), maar dat betreft dan wel de basisuitvoering. Wanneer je alles erop en eraan wilt hebben, stijgt de prijs al snel naar schrikbarende hoogten.

De VW Scirocco 2.0 TDI Bluemotion is zelfs in de basisuitvoering al geruststellend duur en is verkrijgbaar vanaf 33.390 euro (in België 26.800 euro). Voor dat bedrag is de Scirocco redelijk compleet uitgerust, maar ook hier geldt dat de aanschafprijs snel oploopt wanneer je gebruik maakt van alle opties en extra’s die beschikbaar zijn.

‘Zowel de Mini als de DS3 voelen zich op de snelweg prima thuis, maar lijken iets minder zeker van zichzelf dan de Scirocco’

De Scirocco is wat verfijnder en geraffineerder dan de brutale en speelse Mini. Afgezien van de vloeiende coupébelijning en geweldige rijeigenschappen, zijn we geïnteresseerd in de 140 pk sterke dieselmotor. De prestaties mogen gezien worden. Van 0 naar 100 in 9,3 seconden, een koppel van 320 Nm en een top van 205 km/u. Net iets minder indrukwekkend dan de Mini, maar veel daarvan kan worden verklaard door het hogere gewicht van de VW. De Scirocco weegt 1.279 kilo en de Mini slechts 1.125 kilo.

Koploper in de gewichtsrace is de Citroën DS3. Zoek je een lichte, lenige, goed uitziende en toch efficiënte concurrent van de Mini en de VW, dan kan je niet om de DS3 HDI 110 heen. De kleine Citroën moet het met iets minder vermogen stellen, maar dat wordt gecompenseerd door het gewicht. De DS3 weegt slechts 1.065 kilo en kan dus prima uit de voeten met het lagere vermogen van 111 pk en het koppel van 270 Nm. Ondanks het feit dat de DS3 de langzaamste van de drie is, met een acceleratie van 0 naar 100 in 9,8 seconden en een topsnelheid van 190 km/u, voelt de auto door het lagere gewicht veel levendiger en sneller aan dan de andere twee. Afgezien daarvan sluit het moderne ontwerp van de DS3 het best aan bij de tijdgeest en snijdt ie de Mini en de VW de pas af door een veel lagere prijs. De DS3 HDI 110 is namelijk verkrijgbaar vanaf 25.990 euro (in België 21.630 euro), een forse 5.000 euro minder dan de Mini en zelfs bijna 7.500 euro minder dan de Scirocco.

We moeten vermelden dat de drie hatchbacks die we hier testen, zijn voorzien van een aantal optionele extra’s. Dat staat een eerlijke vergelijking echter niet in de weg.

Nu de werkelijkheid. Op papier mag alles er indrukwekkend uitzien, toch willen graag in de harde praktijk van alledag bewezen zien dat deze drie waarmaken wat ze beloven. Geheel in TopGear-traditie hebben we een pittige testrit samengesteld, die varieert van snelwegen en b-wegen, tot stadsverkeer en een heus stukje crosscountry.

Eerst gaat onze aandacht uit naar de brandstoftanks. Een groot deel van onze focus ligt bij het verbruik van deze hatchbacks. Je mag efficiënt met een tank diesel omspringen, maar het is ook prettig als je voldoende actieradius hebt. Een zodanig kleine brandstoftank dat je om de haverklap een pitstop moet maken is uiteindelijk een flinke hindernis. De Mini is het snelst volgetankt. Met een tankinhoud van slechts 40 liter geeft de boordcomputer aan dat er 689 kilometer gereden kan worden. Behoorlijk, maar niet echt indrukwekkend. De DS3 is de volgende om te worden volgetankt. De Citroën heeft een iets royalere tankinhoud van 50 liter en een voorspelde actieradius van 810 kilometer. Ook de Scirocco neemt 50 liter diesel aan boord en heeft een geschatte actieradius van 861 kilometer. Vanzelfsprekend slaan de boordcomputers er maar een slag naar. De projectie is gebaseerd op het verbruik gedurende de afgelopen paar kilometer.

Tijdens het eerste stuk van onze testrit, op provinciale wegen en drukke stukken snelweg, blijft de gemiddelde snelheid beperkt en stijgt bij alle drie de hatchbacks de voorspelde actieradius. De boordcomputers geven een gemiddeld verbruik aan van rond de 1 op 24. Het mag misschien het bloed niet sneller laten stromen, maar wanneer je deze auto’s met de nodige terughoudendheid bestuurt, is het verbruik waanzinnig laag.

De DS3 voelt licht en een beetje dunnetjes aan in vergelijk met de Mini, maar in dat opzicht blijven ze allebei ver achter bij de Scirocco, die zeker op dit soort wegen veel groter, zwaarder en meer volwassen aanvoelt dan de andere twee.

De VW lijkt wat gevoel betreft sterk op de Golf, op wiens onderstel de Scirocco is gebaseerd: kalm, comfortabel, geruststellend en capabel, zeker met het adaptieve veersysteem in de comfortstand. Zowel de Mini als de DS3 voelen zich op de snelweg prima thuis, maar zijn wat dartel en lijken iets minder zeker van zichzelf. Omdat de diesels het niet moeten hebben van hoge toerentallen maar juist van dat heerlijke koppel onderin, is het ontspannen rijden op de snelweg.

Bij de DS3 is het af en toe nodig om een versnelling terug te schakelen, maar de VW en de Mini trekken met gemak door vanuit de zesde versnelling. De afwezigheid van geluid en de comfortabele interieurs zorgen ervoor dat de kilometers onder je door vliegen zonder dat je er erg in hebt. In dat opzicht zijn het prima reisauto’s, die licht werk maken van vermoeiende langeafstandsreizen.

Na een paar honderd probleemloze kilometers is het tijd voor serieus stadswerk. Bij de eerste stoplichten slaan zowel de VW als de Mini af. Niets verontrustends, maar onderdeel van een aantal energiebesparende extra’s. Beide modellen zijn uitgerust met een stop-startsysteem en maken gebruik van de bij het remmen vrijkomende energie. Zodra je de koppeling indrukt om een versnelling in te schakelen, start de motor weer. Zowel bij de Mini als bij de Scirocco werkt dit vlekkeloos en je went er snel aan.

Na een uur of twee in de stad geven de boordcomputers van de Mini en de VW een verbruik aan van respectievelijk 1 op 19,6 en 1 op 18,1. Indrukwekkende cijfers voor stadsverkeer. Onze babyblauwe DS3 moet het stellen zonder stop-startsysteem of terugwinning van remenergie, maar dat schijnt de Citroën niet te deren. Niet alleen trekt de DS3 de meeste aandacht van voorbijgangers, maar deze sympathieke Franse auto komt ook nog eens met de beste verbruikscijfers op de proppen. Gemiddeld 1 op 21,7 op precies dezelfde route die de andere twee auto’s hebben gereden. Ook tijdens het optrekken bij stoplichten blijft de DS3 niet achter. De Citroën is snel, pittig en direct en dat maakt het gemiddelde verbruik van de DS3 tot een ware topprestatie.

‘De belangrijkste conclusie is dat alle drie de diesels echt een genot zijn om in te rijden’

Ook de Mini blinkt uit in het stadsverkeer. Een enorm koppel, helemaal onderin de toeren-range, en een mooie sonore toon van de diesel zorgen ervoor dat het ontspannen rijden is in de stad. Daarbij stuurt de Mini geweldig accuraat en beschikt ie over een fijne, stevige veerkarakteristiek.

Onder deze omstandigheden is de Scirocco met z’n hogere gewicht in het nadeel. De auto voelt zwaarder en minder behendig aan. Niets mis mee, maar het is gewoon niet de atletische, vederlichte kwaliteit die in het stadsverkeer juist zo prettig is en waar de DS3 en de Mini wel over beschikken.

De stad achter ons latend, kijken we vooruit naar het ruige landschap van Wales. We zoeken in deze test naar hatchbacks die zuinigheid en bruikbaarheid koppelen aan geweldige rijeigenschappen en daverende prestaties, dus op deze bochtige, kleine weggetjes moeten de drie testauto’s echt uitblinken om in aanmerking te komen voor het felbegeerde predicaat compromisloze auto. We richten de drie neuzen naar het westen en geven plankgas. Het is ons doel om vlot voortgang te maken en te kijken welke verbruikscijfers de auto’s noteren als we ze flink de sporen geven.

We rijden door een wijds, open landschap met kronkelige weggetjes, glooiende heuvels, veel gras, klaterende stroompjes, bruggetjes en indrukwekkende vergezichten. Er is nauwelijks ander verkeer. Hooguit wat kuddes schapen. De belangrijkste conclusie is dat alle drie de diesels echt een genot zijn om in te rijden. Het is natuurlijk onvermijdelijk dat je de rijstijl moet aanpassen aan het feit dat het hier gaat om dieselmotoren. Dat betekent vooral niet lang doorhalen in de versnellingen om toeren te maken, maar juist op tijd opschakelen en gebruik maken van het koppel.

Net als eerder die dag, gedraagt de Scirocco zich ook hier voorbeeldig. Oneffenheden worden moeiteloos weggestreken, zelfs in de sportstand en het lichte overstuur laat zich eenvoudig corrigeren door wat gas terug te nemen. De VW is vlot. Niet supersnel, maar snel genoeg om serieuze vraagtekens te zetten bij het fabeltje dat je in een diesel geen lol kunt beleven.

Ook de DS3 laat zich niet kennen. Geen moment blijft de kleine Fransman achter. De motor reageert wat minder direct op het gas dan de andere twee auto’s en produceert af en toe een uitgesproken ratelend dieselgeluid, maar het onderstel van de Citroën maakt veel goed. Net als op de snelweg en in het stadsverkeer is het ook hier, op de veeleisende wegen van Wales, verrassend om te merken hoe goed de DS3 presteert.

De Mini Cooper voelt zich in dit terrein het meest op z’n plaats. Hier is pas goed te merken dat deze Mini de Cooper S-badge ook echt verdient. Een druk op de knop schakelt de sportstand in en dat zorgt voor een dramatische verandering van karakter. Direct voel je de Mini communiceren. Ondanks het feit dat je diesel stookt, kun je oprecht spreken van een lekker ronkend motorgeluid. En dat beslist niet alleen in de lage toerentallen. De Cooper SD hangt aan het gas en jankt door de versnellingen als een opgewonden wesp.

We rijden een halve dag lang intensief en snel met deze drie hatchbacks. Heuvel op en heuvel af krijgen ze ervan langs. Terugschakelend, opschakelend, scherp sturend en met af en toe toch de rode lijn in zicht. Niet omdat het moet, maar omdat we alle drie een geweldig leuke tijd hebben in deze auto’s. Dat hadden we tevoren niet verwacht.

Aan het eind van een slopende test, waarin we geen van de drie auto’s hebben ontzien, is het tijd om de balans op te maken en het gerealiseerde verbruik te meten. Tijdens het laatste, intensieve deel van de dag zet de Mini Cooper SD een keurig verbruik neer van 1 op 16,2. De VW Scirocco zit daar heel dicht bij, met een verbruik van 1 op 16,3. De werkelijke verrassing is de Citroën DS3 HDI, die zelfs tijdens dit pittige rondje een extreem zuinige 1 op 18,8 noteert. Het totaal gemiddeld verbruik ligt voor zowel de Scirocco als de Mini rond de 1:19 en voor de DS3 ruim boven de 1:20.

Dan komt onvermijdelijk de vraag welke van deze drie auto’s we het liefst mee naar huis zouden nemen. Dat is toch de Mini. De combinatie van eindeloos plezier op kleine bochtige weggetjes, een geweldig aanpassingsvermogen in stadsverkeer en een onvervalst Cooper-gevoel zorgt ervoor dat dit de auto is die een dieselmotor acceptabel maakt voor zelfs de meest veeleisende bestuurder. Voor mensen die pittig willen rijden, die heel veel rijplezier willen, maar tegelijkertijd een heel zuinige auto willen. Vroeger zouden we zeggen dat die combinatie onmogelijk was, maar deze drie auto’s bewijzen dat het sluiten van compromissen niet meer nodig is. Snel, sportief, luxueus, praktisch, stijlvol en toch voordelig! Wat nou, compromis?