Uitgelicht: Aston Martin V12 Zagato racer

Hoe kun je een op maat gemaakt prototype beter testen dan door ‘m in de 24 uurs-race op de Nürburgring te werpen?

 

Op het moment dat Jackie Stewart de Nürburgring tot ‘groene hel’ doopte, was dat niet als compliment bedoeld. Sterker: hij haatte het circuit. Bij de start van de GP van Duitsland in 1968 leunde Stewarts toenmalige teambaas, de opvliegende Ken Tyrrell, bij zijn coureur voorover in de cockpit en zei: ‘Vandaag ben je in ieder geval onderbetaald’. Daarop won Stewart de race door onder verraderlijke omstandigheden Graham Hill op vier minuten te zetten. Het was waarschijnlijk zijn beste prestatie, maar ook een die hem het meeste angst had aangejaagd.

 

Drieënveertig jaar later hebben de Duitsers het concept van de grüne Hölle tot perfectie geslepen. Het staat op T-shirts, is geschreven op muren en zelfs in restaurants. Het is ook de naam van het entertainment- en multimedia-complex dat onderdeel is van een – momenteel mislukkend – plan om de Ring om te vormen tot een soort race-Disneyland.

 

Maar zoals iedereen die het kent weet, is er helemaal niets Mickey Mouse-achtigs aan dit circuit. Wisselvallig weer, eindeloze bochten, nul uitloop en verraderlijk wegdek; alle ingrediënten zijn aanwezig. De experts zeggen dat er altijd grip te vinden is – als je weet waar je die moet zoeken – maar ze vertellen je ook dat die grip de volgende ronde vaak op een andere plek is. Applaus daarvoor, experts.

 

Het is de maandag voor de 24 uurs-race van 2011 en Aston Martin heeft de Nordschleife vandaag afgehuurd. Het regent pijpenstelen. Grip is op vakantie met zijn vriend, tractie. Voormalig F1-coureur Christian Klien is een van de opgetrommelde coureurs. Zijn ogen glijden heen en weer tussen een kaart van het circuit op de muur en de onheilspellende lucht.

 

De meeste aandacht gaat uit naar de twee Aston Martins die er op een bekende manier net even anders uitzien, een groene en een rode. Het zijn Zig en Zag, de sterren van de Ring-racecampagne van dit jaar. Beide zijn voorzien van een carrosserie die in samenwerking met het Italiaanse Zagato op maat is gemaakt. Zagato is maker van enkele van de meest bijzondere auto’s ooit, waaronder de DB4 GT Zagato, die dit jaar zijn vijftigste verjaardag viert. Voor 2012 staat de productie van ongeveer honderd auto’s voor de openbare weg op de planning – tegen een prijs van ongeveer 350.000 euro per stuk. Op dit moment zijn er alleen deze twee raceversies van de nieuwe Vantage V12 Zagato.

 

Het weer bezorgt de pitcrew van Aston Martin gemengde emoties. Een goede test in de regen is nooit weg, gezien het feit dat de regen ook tijdens de 24 uurs-race kan vallen. Maar TopGear heeft een rit in Zag, de rode auto, geregeld en zou eerlijk gezegd een stuk gelukkiger zijn als de regen zou opzouten. Een auto in de prak rijden is het meest onfortuinlijke bijproduct van deze baan. Een van twee bestaande, gloednieuwe Aston Martin Zagato’s in de stromende regen opvouwen op de Nürburgring, vier dagen voordat ie z’n racedebuut moet maken, zou nog eens een flinke dosis schaamte aan dit ongeluk toevoegen. Het vernielen van de auto waar Aston-baas dr. Bez enkele dagen later mee aan de start moet verschijnen, zou een onmiddellijke verhuizing naar Zuid-Amerika tot gevolg hebben.

 

Het is een ongewoon dappere manier om een nieuwe auto te laten rijden, maar deze race is een integraal onderdeel van het ontwikkelingsproces van de auto. De auto heeft hier zelfs al gereden tijdens de voorbereidende vier uurs VLN-race. Verder heeft een rode Vantage Zagato op het concours van Villa d’Este aan het Comomeer de begeerde designprijs gewonnen.

 

Vroeger leverden Touring, Ghia, Bertone en Pininfarina carrosserieën voor Astons, maar Zagato heeft de sterkste relatie met de fabrikant. Ik ben ervan overtuigd dat de oude Ugo Zagato een voorkeur had voor goed gevulde damesbillen – hij zou ook niet de eerste Italiaanse kunstenaar zijn die daar ter inspiratie zijn blik wierp. Bovendien behoren Zagato’s Alfa Romeo’s, Fiats en Lancia’s tot de meest aantrekkelijke, excentrieke Italiaanse auto’s. En hij mag dan een fixatie voor achterwerken hebben gehad, Ugo behoorde wel tot de eersten in de autowereld die het potentieel van aluminium erkenden.

 

Zo is de DB4 GT Zagato een absoluut hoogtepunt. Er zijn maar negentien exemplaren van geproduceerd en de auto heeft zowel op circuits als in de showroom weinig succes gehad. Dat is interessant. Want het betekent dat de reputatie en de waarde van de DB4 GT Zagato – een decennium geleden was de auto anderhalf miljoen euro waard, nu schurken ze tegen de vijf miljoen aan – niet met zijn race-afkomst te maken heeft. In plaats daarvan draait het bij deze auto allemaal om zijn fenomenale schoonheid.

 

 

Alleen de meest bijziende Aston-fan zou hetzelfde kunnen zeggen over de Aston Zagato die halverwege de jaren tachtig verscheen. Op dat model had de welgevormde kont op een dramatische manier plaatsgemaakt voor een gedrocht van een achterkant. In 2003 heeft Aston de relatie met de Italianen hervat toen de DB7 afzwaaide. Het resultaat was een tot 99 exemplaren gelimiteerde serie van een Zagato als Coupé en Volante. Van een eigenaar is bekend dat hij zijn exemplaar speciaal op kenteken heeft laten zetten zodat hij met iets interessants naar een lunch met Michael Caine kon rijden. Zei iemand daar iets over excentriek?

 

Tegenwoordig zit Aston Martin een stuk steviger in het zadel. De deal met Zagato lijkt wellicht wat sentimenteel, maar is dat in feite niet. Chassis-baas, projectmanager van de One-77 en fabrieksrijder Chris Porritt legt uit. ‘Het idee om iets te gaan doen is pas in december in ons opgekomen’, vertelt hij. ‘We wilden een auto ontwikkelen om het vijftigjarig jubileum van de DB4 GT Zagato te vieren en tegelijkertijd iets op de Nürburgring doen. Het ontwikkelingsteam van de One-77 was bijna klaar met dat project, dus daar konden we heel wat kennis vandaan halen. Prioriteit was om een raceauto te ontwikkelen. Omdat hij is gebaseerd op de V12 Vantage moesten we uitvinden wat te veranderen om de Vantage op het circuit efficiënt te maken. De koeling, het uitlaatsysteem, een nieuwe gladde bodem tegen de luchtweerstand. We hebben heel wat werk verzet. De voordelen van de Nürburgring als testlocatie zijn enorm. Hier krijgen we inzicht in de betrouwbaarheid, de stabiliteit, de remmen, en de hoeveelheid grip onder verschillende omstandigheden. Hier leren we alles.’

 

Het uiterlijk van de V12 Zagato is met de inbreng van meerdere partijen tot stand gekomen. Voorgaande Aston Zagato’s zijn geheel ontwikkeld en geproduceerd door de Italianen. Tegenwoordig houdt Astons ontwerpdirecteur Marek Reichmann graag de touwtjes in handen.

 

Ondanks het feit dat Aston en Zagato gezamenlijk aan het uiterlijk hebben gewerkt, is het uiterlijk van het eindproduct meer te danken aan de Midlands dan aan Milaan.

 

Hetzelfde geldt voor het productieproces. Dit is aangepakt door CPP Holdings, een bedrijf in Coventry dat recentelijk voor 28 miljoen euro Spyker heeft verworven. Het met de hand kloppen van aluminium vereist vakmanschap. De motorkap is gemaakt van vijf verschillende platen. Het dak – voorzien van de Zagato-signatuur: een dubbele bobbel – van nog eens vijf. Het resultaat is wellicht niet zo magistraal als dat van het origineel, maar het is stukken meer dan een goedkope huldeblijk. De neus en de gapende grille – die vorm is nodig om de luchtstroom te maximaliseren – zijn serieuze statements, het dak en de raampartij zijn eigenzinnig en de achterkant is voluptueus en tegelijkertijd voorzien van een enorme, agressief ogende vleugel en een monster van een uitlaat. En door zijn 20 inch wielen heeft de nieuwe Zagato een dominante uitstraling, precies op de juiste manier. ‘Zagato doet de dingen graag anders’, geeft Porritt toe. ‘Die gasten hebben een paar heel aparte ontwerpobsessies.’

 

Die zijn niet allemaal even handig op het circuit, zo blijkt. Zo heeft de auto voor de nodige neerwaartse druk een bizar grote vleugel gekregen. Hij bestaat uit twee delen en is van koolstofvezel. ‘Die is alleen voor het testen’, zegt Porritt met een knipoog. ‘Hoewel hij perfect werkt.’ Hij zegt ook dat de voorkant momenteel een beetje zoekerig is, maar dat de auto met enkele kleine aanpassingen makkelijk in balans te brengen is. Om de versnellingsbak te koelen, zijn in de wielkasten achter luchtinlaten gemaakt en aan de achterkant van de auto zit een koeler in de vloer. De 6,0-liter V12 kennen we al, hoewel hij er in deze auto, via een prachtige, op maat gemaakte race-uitlaat 530 pk uit perst.

 

De zesversnellingsbak is voorzien van het schakelsysteem met flippers zoals we dat uit de One-77 kennen. Het maakt in deze auto zijn wedstrijddebuut. De enkelplaatskoppeling is gekalibreerd en in plaats van een aluminium aandrijfas is een exemplaar van magnesium gemonteerd. De vering is voorzien van verstelbare dempers, maar maakt gebruik van rubber bussen in plaats van kogelgewrichten. ‘Rubber bussen zorgen voor meer meegaandheid in het systeem’, zegt Porritt. ‘Het isoleert de schokken en hobbels die je in een 24-uurs race zeker om je oren krijgt.’ In de race-uitvoering ziet de Zagato er met z’n 18 inch wielen een beetje ondermaats uit, maar die maat hebben de Yokohama-banden nodig. Koolstof remmen zijn niet toegestaan, dus in plaats daarvan zijn exemplaren van gietijzer gemonteerd. Voor hebben die een diameter van 330 millimeter en ze zijn voorzien van remklauwen met zes zuigers.

 

 

In de auto komen is een kunst. Het vereist de flexibiliteit van een yogi, die ik niet eens meer had toen ik 20 was, laat staan 40. Maar hij voelt als gegoten als je jezelf in de stoel gewurmd hebt. De architectuur van het dashboard is grotendeels hetzelfde als dat in de gewone Vantage, maar alle knoppen bieden toegang tot pure race-informatie. Bovendien is er driftig met carbon gestrooid. Dan is het tijd om het contact om te draaien en de motor te starten.

 

Opnieuw een schok. Dit ding maakt me toch een lawaai. En hij is heet. Ik bedoel LAWAAI en HEET. We zijn de pitstraat nog niet eens uit of ik ben al doorweekt van de hitte en gammel van het lawaai. Porritt zegt dat de temperatuur binnenin tijdens een race tot wel 40 graden kan oplopen. De bij elkaar gefantaseerde koeling, die via een sleuf en een slang in het raam loopt, is zo effectief als een windmolen van Playmobil.

 

In de eerste versnelling. De Zagato trekt verrassend soepel op. Een korte verkennende trap op het gaspedaal doet meteen de achterwielen spinnen. Er is inderdaad bijzonder weinig grip hier. Doordat ik mezelf en de auto moet beschermen – om maar niet te spreken over het beroerde weer – zullen we de ziel van de Aston vandaag helaas niet doorgronden.

 

Toch kunnen we er niet omheen dat dit ding fantastisch is. Met 50 km/u achter de foto-auto aanhobbelen is behoorlijk frustrerend, maar bewijst dat Zag – in tegenstelling tot een gekooid dier – een onverwachte dociliteit bezit. Slinger ‘m van links naar rechts en dan merk je dat er echter geen enkele ruimte in zit. De besturing is moeiteloos, maar voelt hoogst precies. De auto voelt stijf en het onderstel is uitstekend gedempt. Mijn hemel, raceauto’s zijn leuk.

 

Tik twee keer de linker flipper aan en Zag schakelt terug naar de tweede versnelling terwijl hij tegelijkertijd een keel opzet als Brian Johnson van AC/DC. Hij is zo luidruchtig dat de V12 je naar de strot grijpt. Laat de toeren klimmen en het interieur vult zich met een geluid dat tegelijkertijd zowel spookachtig als intens fysiek is.

 

Net als de rest van de auto overigens, maar op een goede manier. Hij is gebalanceerd en progressief en de drietraps tractiecontrole houdt de auto min of meer onder bedwang, hoewel plassen water zelfs de scherpste elektronica kunnen verslaan. Eigenlijk voelt Zag als een Vantage V12 waarvan de zintuigen en reacties naar standje 11 zijn gedraaid. Hij is uitdagend en tegelijkertijd progressief en voorspelbaar. En ik kan je niet vertellen hoe blij ik ben als ik hem in een stuk naar de pit terugbreng. Zuid-Amerika kan nog even wachten.

 

Vooruit spoelen naar de zaterdagmiddag van de race. Er staan 220.000 toeschouwers op de tribunes en in de omliggende bossen. Tot en met de kwalificatie is het weer wisselvallig geweest. De groene auto – Zig – staat 47e op de grid, met een rondetijd van 9 minuten en 7 seconden. De bandenkeuze moet enkele uren voor de start worden bepaald, maar met slechts vijftien minuten te gaan tot de start, verschijnt er een droge lijn op het circuit. Pitstops zullen er dan ook meteen na de eerste ronde zijn. Een Ferrari 458 staat op pole, met daarachter Mercedessen SLR, Audi’s R8, BMW’s M3 en enkele Porsches. Dat alles in een startveld dat meer dan 200 auto’s telt.

 

Geen wonder dat deze race aan populariteit wint. Het is hier de supersportauto-hemel. Dan lopen we ook nog eens iemand van McLaren tegen het lijf die ons hier volgend jaar een ménage a deux met de MP4-12C GT3 belooft. Het zijn 24 lange uren. We rijden met een shuttle heen en weer tussen de P4/5-garage van Jim Glickenhaus en die van Aston Martin. Jim is geobsedeerd met 1967, het jaar dat de 330P3 en P4 de langeafstandsracerij domineerden. De moderne interpretatie die hij samen met Pininfarina heeft geconcipieerd, is zijn gift aan hemzelf en de rest van de wereld. Zijn auto verslijt zoveel versnellingsbakken dat hij met Ferrari-baas Luca di Montezemolo grapt over garantie. De P4/5 finisht als veertigste, 23 ronden achter de winnende Porsche 911 GT3 RSR.

 

Zig en Zag hebben het moeilijk. Zig wordt op het moment dat hij de pitstraat verlaat door een malloot gesandwicht. Het levert schade op aan de motorsteunen wat een kettingreactie veroorzaakt die allerlei sensoren beschadigd. Het team lost de problemen op, maar het levert een forse achterstand op. Zag heeft een nieuwe versnellingsbak nodig, een reparatie die langer dan twee uur duurt. De Astons eindigen als vijfde en zesde in hun klasse, 94ste en 118de in het algemeen klassement. In ieder geval halen ze de eindstreep.

 

De groene hel? Misschien. Tijd voor een biertje? Zeker.