30 dingen die je misschien nog niet wist over Ayrton Senna

Er zijn 30 jaren verstreken sinds dat noodlottige, wereldschokkende weekend waarin F1-coureurs Ayrton Senna en Roland Ratzenberger het leven lieten. Senna was het boegbeeld van een generatie en geldt als een van de grootsten aller tijden. Denk je dat je alles over hem wel hebt gelezen? Dit zijn 30 dingen die je misschien niet wist over deze Braziliaanse racelegende…

1. Waarom Senna zijn voor Toleman koos

Senna testte in 1983 voor Williams, McLaren, Brabham en Toleman. Tijdens een run in de McLaren-Ford MP4/1 bleef hij vol gas geven terwijl de motor zichzelf opblies. Teambaas Ron Dennis (hieronder) was niet erg onder de indruk, maar liet hem nog een keer rijden. Senna zette de snelste tijd van de dag neer en tekende vervolgens bij Toleman, het laagst gerangeerde team van de vier. Hij had bedacht dat hij daar de tijd en ruimte zou krijgen om te leren.

2. Senna crasht omdat de muur is verplaatst

Nadat hij crashte in de Dallas GP van 1984 beweerde een gefrustreerde Senna tegen Tolemans technische baas Pat Symonds dat de circuitwand in de bewuste bocht ‘was verplaatst’. Symonds lachte erom, maar ging toch even kijken. Op de grond vond hij strepen van de betonblokken, die inderdaad door een eerder passerende auto waren aangetikt. Senna reed er zo strak langs dat een verplaatsing van een paar millimeter zorgde dat hij de muur nét raakte en uitviel.

3. Senna’s geheim in Monte Carlo

Senna was de meester van Monaco. Hoe het kwam dat hij een turbo-F1-auto zo snel rond het stratencircuit in het prinsendom kon sturen, wordt duidelijk bij een analyse van zijn pedaalgebruik. Bij het insturen van de bocht en bij de apex hield Senna de toeren hoog om de turbo opgespoeld te houden, terwijl hij de koppeling liet slippen voor de benodigde controle. Door het aangrijppunt exact goed te timen kon hij op volle boost de bocht uit accelereren en zo zijn rondetijden laten kelderen.

Leden van zijn team stonden perplex door zijn delicate aanpak, want hij deed dit alles keer op keer zonder de koppeling op te gummen, de motor te vernielen, een versnelling te missen of de controle te verliezen op het berucht krappe en bochtige circuit.

4. Senna overklast F1-wereldkampioenen

Ayrton Senna toonde zijn talent aan de wereld tijdens de Race of Champions van 1984: twaalf rondjes op het gloednieuwe Nürburgring GP-circuit met negen F1-wereldkampioenen en enkele andere grootheden. Fangio deed niet mee vanwege zijn leeftijd, Jackie Stewart had gezworen nooit meer te racen en Nelson Piquet weigerde simpelweg, dus de 24-jarige Braziliaan nam zijn plaats in. En won vervolgens: hij versloeg negentien ervaren rijders in identieke Mercedes 190 E 2.3-16’s.

5. De aandoening van Senna

Als kind was hij vaak ziek en waren zijn motoriek en ledematen-coördinatie beperkt. Hij had vroeg in zijn F1-carrière de aangezichtsverlamming van Bell, waarbij hij zijn gezicht tijdelijk deels niet kon bewegen.

6. Senna en Ferrari

Senna was niet immuun voor de lokroep van Ferrari. ‘Hij wilde zich bij Ferrari aansluiten en ik wilde hem graag bij het team hebben’, onthulde oud-Ferrari-president Luca di Montezemolo in 2014.

7. De beroemdste quote van Senna

Senna was heel bedachtzaam en voorzichtig in het bijzijn van media gaandeweg zijn carrière. Maar hij gaf geweldige citaten, zoals het beroemde ‘als er ruimte is en je gaat er niet meer voor, ben je niet langer een coureur’.

8. Senna redde iemands leven

Hij hielp om Érik Comas het leven te redden na een crash in de training van de GP van België in 1992. Senna stopte, rende naar de Ligier, schakelde de motor uit en stabiliseerde Comas’ hoofd tot er hulp arriveerde.

9. De echte naam van Senna is niet Senna

Ayrtons echte achternaam was Da Silva, maar aangezien dat de meest voorkomende naam in Brazilië was, kwam hij op het circuit in actie onder de meisjesnaam van zijn moeder.

10. Senna overklast teamgenoot in eerste seizoen bij Lotus

In 1985, pas zijn tweede F1-seizoen en zijn debuut bij het team van Lotus, behaalde Senna zeven keer pole – zeven keer zo vaak als teamgenoot Elio de Angelis. En vaker dan alle andere coureurs dat seizoen, waaronder zijn toekomstige rivaal Alain Prost.

11. Senna wilde eerbetoon brengen aan Ratzenberger

Na Senna’s fatale ongeluk tijdens de GP van San Marino in 1994 werd in zijn Williams een Oostenrijkse vlag gevonden. De Braziliaan had deze na de finish als eerbetoon uit de cockpit omhoog willen houden.

12. Dé kwalificatieronde van Senna in Monaco

Een groot deel van de mythe rondom Senna komt van zijn trance-achtige manier van rijden. In Monaco in ’88 was hij in de kwalificatie 2 seconden sneller dan Prost. ‘Ik realiseerde me dat ik de auto niet meer bewust bestuurde.’

13. Senna’s V12-records

Senna’s overwinning in Australië in 1991, met de McLaren MP4/6, was de laatste met een F1-auto met een conventionele handgeschakelde transmissie. De MP4/6 was ook de enige F1-auto met V12 die ooit een wereldtitel won.

14. Nog meer F1-records van Senna

Een indrukwekkend stuk statistiek dat nu wordt scheefgetrokken door een opgeblazen racekalender en langere carrières: Senna behaalde de meeste top-10 startposities op rij, in 137 opeenvolgende kwalificaties.

15. Senna’s helm is meer dan een Braziliaanse vlag

Senna’s iconische helmdesign was niet zomaar een mix van felle tinten om hem te laten opvallen. De kleuren kwamen van de Braziliaanse vlag, de strepen symboliseerden focus en volharding.

16. Senna vs Prost in Suzuka

Een van de beruchtste titelbeslissende F1-momenten was de botsing tussen Prost en Senna in de eerste bocht van Suzuka in 1990, een jaar nadat ze al met elkaar in aanraking kwamen bij McLaren, waarna Senna werd gediskwalificeerd en Prost kampioen werd.

Het jaar daarna had Senna de pole, maar die startpositie bevond zich aan de ‘vieze’ kant van de baan. Senna’s verzoek om de posities van kant te laten wisselen werd afgewezen en Prost pakte na de start de leiding. Senna dook naar de binnenkant en ramde de Ferrari, waardoor beiden uitvielen en hij zijn tweede titel behaalde. McLaren analyseerde de telemetrie van de auto en zag dat Senna niet alleen verzuimde om voor de eerste bocht te remmen; hij nam niet eens gas terug toen hij Prost naderde. Waarmee bewezen was dat hij de crash geheel opzettelijk veroorzaakte.

17. Senna vs Berger ging er wat gezelliger aan toe

Senna’s latere McLaren-teamgenoot Gerhard Berger vond het behoorlijk amusant dat de Braziliaan altijd zo serieus was en haalde begin jaren ’90 meerdere grappen met hem uit in een poging hem een beetje te laten ontspannen. Zo veranderde hij zijn paspoortfoto in een plaatje van vrouwelijke genitaliën, waardoor Senna kort daarop door grenswachten werd aangehouden.

Op zijn beurt pakte Senna de Oostenrijker terug door al zijn creditcards met superlijm aan elkaar te plakken. Berger liet zich niet uit het veld slaan: hij gooide Senna’s nieuwe ‘onverwoestbare’ koolstofvezel koffertje uit een helikopter en liet bij de Grand Prix van Australië twaalf kikkers los in zijn hotelkamer. Toen zijn nogal gepikeerde teammaat hem hierop aansprak, zei Berger simpelweg: ‘Heb je de slang ook gevonden?’

18. Senna als rallyrijder

In 1986 testte Senna verschillende rallyauto’s in de bossen van Wales voor een magazinereportage van zijn vriend, de gevierde autojournalist Russell Bulgin. ‘Vóór de bocht moet je al toegewijd zijn’, zei Senna na een lastig momentje met een Sierra Cosworth. ‘Nu snap ik waarom je moet tegensturen en de tractie moet gebruiken – om te zorgen dat de auto zich echt in de ondergrond vastbijt. Als je gewoon de bocht om wilt sturen, ga je de bocht niet om. Dan ga je rechtdoor…’

19. Werkte Senna mee aan de Honda NSX?

Veel autotypes zullen lui het verhaal herhalen dat Ayrton Senna hielp bij de ontwikkeling van de Honda NSX. De volgende keer dat iemand dat beweert, mag je diegene smalend corrigeren. Ja, Honda leverde de motoren voor Senna’s F1-auto tijdens de ontwikkeling van de NSX, dus het was qua pr waardevol om hem aan die auto te verbinden, maar hij was zeker geen integraal onderdeel van het vroege ontwikkelingsproces.

Lees ook: Deze Honda NSX had Ayrton Senna in privégebruik, nu kan hij van jou zijn

Er zijn twee gevallen bekend waarbij hij prototypes testte (op de Nürburgring en op Suzuka). Hij merkte in eerste instantie op dat de auto ‘een beetje breekbaar’ aanvoelde, waarop Honda de basis stijver maakte. Zijn feedback leidde ook tot een herziene onderstelafstemming. De NSX had dus de goedkeuring van Senna (hij heeft er uiteindelijk drie gehad), maar was voor hem niet bepaald het ‘projectje buiten werktijd’ waar sommigen op aansturen.

20. Senna flirt met een overstap naar de Indycar

Toen Ford in 1993 Honda opvolgde als motorleverancier, dacht Senna dat de McLaren van dat jaar geen koploper zou zijn. Hij was een expert in het uitoefenen van druk bij onderhandelingen, dus er waren mogelijk wat bijbedoelingen toen hij december 1992 met Marlboro-sponsorlegende John Hogan arriveerde op de Firebird Raceway voor een test met de PC22 IndyCar van Penske. Ook present was mede-Braziliaan en tweevoudig F1-kampioen en Emerson Fittipaldi, die op dat moment voor Penske racete.

‘Het zou idioot zijn om Senna niet meteen vast te leggen als hij beschikbaar was geweest’, gaf Roger Penske toe. ‘We hadden dan waarschijnlijk wel geprobeerd om tot elkaar te komen.’ In de ochtend zette Fittipaldi een tijd neer van 49,7 seconden. Senna reed veertien ronden op het korte circuit van net geen 1,8 kilometer en vroeg toen of de auto zachter kon worden afgesteld. Het schijnt dat hij ervan genoot om het ding dwars te gooien, en bij een tweede stint van tien ronden op dezelfde banden liet hij zomaar een tijd noteren van 49,09 seconden.

21. Senna’s probleem in de jacht op Prost in een nat Monte Carlo

De GP van Monaco van 1984 werd na 31 ronden stopgezet terwijl een wanhopige Senna achter Prost aan joeg om de overwinning. De consensus is dat hij had gewonnen als de race in zijn volledigheid was verreden, maar dat is geen zekerheid. Nadat hij vroeg in de race een hoge kerbstone net verkeerd raakte, liep een gegoten aluminium ophangingsdeel een scheurtje op. Tolemans technici vermoedden dat dit onderdeel het niet de gehele race had volgehouden.

22. Senna was van origine geen regenspecialist

Van Monaco ’84 tot Donington ’93: Senna’s optreden in natte omstandigheden was absoluut grandioos. Maar zijn uitzonderlijke regenvaardigheden waren niet aangeboren. Nadat hij bij zijn eerste natte kartrace drie keer achterstevoren was komen te staan, wachtte de jonge Braziliaan steeds de momenten af waarop het met bakken uit de hemel stortte: hij oefende naargeestig in zware stortregens om van zijn zwakte zijn specialiteit te maken.

23. Senna past zijn rijstijl aan dankzij een probleem en wint

Senna won de chaotische GP van Brazilë in 1991, zijn eerste thuisoverwinning, ondanks serieuze uitdagingen. Hij werd achtervolgd door Mansell, maar diens Ferrari-transmissie gaf de geest. ‘Ik kon even ademhalen, maar slechts voor drie of vier ronden’, zei Senna. ‘Toen speelde ook mijn transmissie op. Ik liet hem in zijn zes staan en reed het circuit op een heel andere manier.’ Hij was achteraf zo gebroken dat hij de bokaal amper boven zijn hoofd kon tillen.

24. Senna praatte met God tijdens het racen

In een interview uit 1990 in de Braziliaanse Playboy vertelde Senna over zijn religieuze overtuiging. Hij gaf toe met God te praten tijdens het racen, en dat de crash tijdens de GP van Monaco van ’88 geen rijdersfout was. ‘Ik ervoer zo’n grote innerlijke strijd dat ik erdoor werd afgestompt en kwetsbaar werd. Ik stond open voor God, maar ook voor de duivel.’ Hij zei ook dat Jezus zwevend voor hem verscheen toen hij in 1988 zijn eerste kampioenschap behaalde.

25. Senna was een James Bond-fan

Ayrtons vader bouwde zijn eerste skelter voor hem toen hij vier was. De skelter was voorzien van startnummer 007 en het opschrift ‘licence to win’. Diamanten zijn dan misschien voor altijd, Ayrton was deze al snel ontgroeid.

26. Er is in Engeland een straat vernoemd naar Senna

Mocht je in Tilehurst in het Britse Reading zijn, bezoek dan deze straat die als eerbetoon naar hem werd vernoemd. Senna woonde met vrienden in deze buurt toen hij in de jaren ’80 aan zijn racecarrière in de eenzitters begon.

27. Senna’s voorbeelden

De racehelden van Senna waren Jackie Stewart, Gilles Villeneuve, Niki Lauda en Emerson Fittipaldi.

28. Senna’s talenknobbel

Ayrton Senna was meertalig: naast zijn Portugese moedertaal sprak hij Engels, Italiaans en Spaans, wat hem nog geliefder maakte bij zijn fans, medecoureurs en de wereldwijde media.

29. Senna op de Norschleife

Senna deed in 1984 mee aan de 1.000 kilometer van de Nürburgring in een Joest Racing Porsche 956 met viervoudig Le Mans-winnaar Henri Pescarolo en Stefan Johansson. Een kapotte koppeling -beroofde hen van een podium.

30. Er komt een nieuwe serie over Senna

De Netflix-serie Senna verschijnt in 2024. In de zesdelige miniserie, die twee jaar werd vertraagd door de pandemie, zien we de Braziliaanse acteur Gabriel Leone als Senna die in 1981 in Engeland arriveert en opklimt via de Formule Ford tot de top van de F1. Bekijk hieronder de trailer.