De geschiedenis van de hot hatch

Simca 1100TI (1973)

Dit is de eerste hot hatch ter wereld; de Simca 1100TI had een 1,3-liter motor, twee Weber-carburateurs, een speciaal lakje (Sumatra Red, niet op de foto) en een vermogen van 82 pk. Vandaag de dag heeft een normale hatch hetzelfde vermogen, maar in 1973 waren dit grote cijfers. Hetzelfde geldt overigens voor de 0-naar-100-tijd van zo’n 12 seconden en een topsnelheid van 170 km/u. Verder had deze Simca een versterkte koppeling, stijvere vering en grotere remmen; onderdelen die je ook in moderne hot hatches ziet. Het begon allemaal bij de 1100TI.

Renault 5 Alpine (1976)

De Renault 5 Alpine (ook wel Gordini genoemd in Engeland) verscheen nog nét even iets eerder dan de Golf GTI. Om de balans van de auto tegemoet te komen, lag de 1,4-liter motor een stuk achter de voorwielen. Het blok produceerde 93 pk, waarmee de 5 vanuit stilstand in net geen 10 seconden de 100 km/u haalde. De topsnelheid lag op 168,5 km/u (hoe nauwkeurig wil je het hebben?) en de auto werd uitgerust met hete benodigdheden als een voor- en achterspoiler en racestrepen. Als Volkswagen er niet met het succes van de Golf I GTI overheen was gedenderd, waren onze eindeloze hot hatch-discussies over deze kleine Renault gegaan.

Volkswagen Golf I GTI (1976)

Dit vechtersbaasje werd geïntroduceerd in 1976 en wordt vaak gezien als de spirituele vader van alle hot hatches. Niet helemaal waar, zoals je hierboven kunt lezen. Het was wel de eerste die doorbrak. Als je een Ferrari 308 op een landweggetje tegenkwam, hoefde je je geen zorgen te maken. Bij stoplichten wel, maar de GTI kwam alsnog vlot van z’n plek en tikte in 9,1 seconden de 100 km/u aan. Dagelijks gebruik was mogelijk dankzij de relatief grote kofferbak. Zonder Volkswagens pr-man Anton Konrad was het goed mogelijk dat de GTI nooit had bestaan. Hij was (gelukkig) eigenwijs genoeg om tegen de regels in de auto te ontwikkelen.

Peugeot 205 GTI (1984)

Zo’n acht jaar later, in 1984, kwam Peugeot met een hot hatch. De 205 GTI bouwde al snel een goede reputatie op, vooral te danken aan de gretige 1,6-liter viercilinder en de neiging om het kontje te laten zwaaien. 113 pk was genoeg om plezier te hebben met 900 kilo. Later kwam er nog een variant met 1,9-liter bij.

Lancia Delta Integrale (1987)

Na de krankzinnigheid van Groep B-rallyauto’s kwam de conservatievere Groep A met de volgende regels: een 2,0-liter motor, maximaal 300 pk en een straatlegaal model als technische basis. Lancia koos de Delta als uitgangspunt en bouwde hier een rallyversie en een bijhorende hot hatch van. Uiteindelijk had de Integrale in zijn heftigste Evo 2-vorm 215 pk; vanuit stilstand tikte je in 5,7 seconden 100 km/u aan. Doorblèren kon tot 220 km/u.

Daihatsu Cuore TR-XX Avanzato R (1997)

Ondertussen ontwikkelden de Japanners hun eigen vertaling van hot hatch. Ze bouwden niet alleen snelle versies van hun reguliere hatchbacks (Civic Type R, iemand?), maar ook van de kei-cars. Zoals deze Cuore TR-XX Avanzato R. De kleine rakker hield zich aan de Japanse regels voor kei-cars: een maximale motorinhoud van 660 cc en maximale afmetingen van 3,3 meter bij 1,4 meter. Ook het vermogen was klein: 64 pk. Maar iedereen die met dit autootje in Gran Turismo heeft gereden, weet dat de combinatie van een turbomotor, permanente vierwielaandrijving en Lotus Elise-achtig gewicht enorm verslavend kan zijn.

Ford Focus RS (2002)

Na de Escort verscheen er een tijdlang geen Ford meer met de RS-badge. Maar de Racing Puma deed het niet lekker, dus besloot het merk een nieuwe lijn snelle Fords te introduceren. Vastbesloten als ze waren, schoof Ford het project door naar het rallyteam. Gretig veranderden de specialisten zo’n 70 procent van de onderdelen. Het resultaat is een Ford Focus RS met duidelijke rallygenen. Mede dankzij het hoge koppel tikte je in 6,5 seconden je de 100 km/u aan, en je kon blijven accelereren tot 232 km/u.

Renault Megane R26.R (2008)

De tweede generatie Megane werd bijna vervangen door de derde generatie toen Renault met de R26.R kwam. Het moest een uitsmijter van hebben-we-jou-daar worden. Hij woogt 123 kilo minder en had 230 pk. Een volledige kooi, kunststof zijramen en een zespuntsgordel maakten van de R26.R geen hete, maar haast een kokende hatch.

Audi A1 quattro (2013)

Duitsers hebben een reputatie voor het maken van uitstekende, maar saaie auto’s. Zo nu en dan verliezen ze echter even hun grip op de realiteit. Van zo’n momentje is deze A1 quattro het resultaat. Hij is zo extreem dat Audi besloot er maar 333 van te maken. Het autootje heeft 256 pk en vierwielaandrijving. De topsnelheid is 245 km/u. Klinkt als de perfecte hot hatch, toch? De vanafprijs was echter niet perfect: 65.000 euro. Toch zijn er tenminste elf Nederlanders bereid geweest om dit bedrag ervoor neer te tellen.

Renault Clio RS 200 (2013)

Er zijn verschillende Renault Clio’s die in dit artikel genoemd mogen worden. Denk aan de RenaultSport 172, de ultieme V6 en de Clio Williams. Maar het is een van de laatste incarnaties die we hier uitlichten. Dit was een controversiële stap in de hot hatch-wereld: hij was alleen verkrijgbaar als vijfdeurs, en bovendien kon je ‘m alleen krijgen zonder derde pedaal. Schakelen deed je middels flippers achter het stuur. Een enorm gemis waarvoor 200 pk, 240 Nm en een top van 230 km/u slechts een schrale troost waren.

Mercedes-AMG A 45 (2013)

De vonk die de hot hatch-wereld een paar jaar geleden in vuur en vlam zette, kwam van Mercedes. Die dropten in 2013 vrolijk de Mercedes-AMG A 45 met 360 pk op de markt. In 4,6 seconden sprintte de eerste hot hatch van het merk naar 100 km/u. Dat was zelfs voor Porsche even slikken.

Audi RS 3 (2017)

Dit is de eerste hot hatch die de magische vermogensgrens van 400 pk doorbreekt. Op dit moment is de Audi RS 3 de meest potente hatchback die je kunt kopen. Maar het worden spannende tijden: met de introductie van de nieuwe A-klasse zal de volgende AMG-uitmonstering van de kleine Benz niet lang op zich laten wachten.