Wist je dat Elon Musk niet de oprichter van Tesla is? Een klein geschiedenislesje

Twintig jaar. Hoewel Tesla nog steeds voelt als een nieuwkomer als het om auto’s gaat, is dit telkens weer opschudding veroorzakende, controversiële en invloedrijke bedrijf dus nu al een aardig tijdje bezig hoogwaardige technologie en omstreden ambities op de oude garde in het wereldje af te vuren.

Ja, veel van de krantenkoppen worden gegenereerd door een CEO die half genie en half het ongeleidste aller projectielen is, maar het lijdt geen enkele twijfel dat Tesla de manier waarop we kijken naar elektrisch vervoer in deze eeuw blijvend heeft veranderd. Was het de vonk die de elektrische revolutie heeft ontketend? Velen vinden van wel. Dus hierbij een kleine biografie van het leven van Tesla tot nu toe…

1 juli 2003: Tesla wordt opgericht

Tesla wordt opgericht in Californië door Martin Eberhard en Marc Tarpenning nadat General Motors de elektrische EV1 heeft teruggetrokken. Eberhard zei dat hij ‘een autofabrikant die ook een technologisch bedrijf is’ wilde opstarten – een statement dat gedurende de twintig jaar van Tesla’s bestaan altijd waar is gebleken. De derde werknemer was Ian Wright. Nee, niet die voetballer.

Pas in 2004 komt Elon

Elon treedt aan als voorzitter van de Raad van Bestuur en brengt financiering mee in de vorm van geld dat hij heeft verdiend met de uitvinding van PayPal, het systeem om online eenvoudig betalingen te doen. Hij investeert 6,5 miljoen dollar in het project (van de in totaal 7,5 miljoen dollar aan investeringen) en staat aan het hoofd van het productdesign van de Tesla Roadster.

In 2006 ontvangt Musk de Global Green-designprijs uit handen van Mikhail Gorbatsjov, de laatste leider van de Sovjet-Unie. Eigenaardig. Een jaar later vertrekt Martin Eberhard. Niet geheel vriendschappelijk vermoeden we, want in 2021 plaatste Musk het volgende op Twitter: ‘Eberhard is verreweg de slechtste persoon met wie ik ooit heb gewerkt in mijn hele carrière. Gezien met hoeveel mensen ik in de loop der jaren heb gewerkt, zegt dat echt iets.’

In 2008 neemt Musk het roer over

Musk neemt het over. En Daimler koopt voor 50 miljoen dollar 10 procent van de aandelen. Ze stappen er ook vrij vlot weer uit, maar verkopen de laatste aandelen in 2014 voor het fijne bedrag van 780 miljoen dollar. Dat is nog eens slim zakendoen. Als ze nog wat langer hadden gewacht, hadden ze uiteraard nog veel meer winst gedraaid.

De Tesla Roadster verschijnt in hetzelfde jaar

De eerste Tesla, maar niet de eerste échte Tesla. De originele Roadster was een Lotus Elise die van zijn ingewanden was ontdaan en voorzien van een midscheeps geplaatste AC-inductiemotor en een accupakket van 53 kWh, plus een scheepslading koolstofvezel. Hij is op een hoop vlakken nog altijd redelijk uniek, omdat het een vol-elektrische sportauto is. Je kon kiezen uit een Roadster Standard of Sport – de laatste was iets krachtiger, had plakkerige banden en schokdempers van Öhlins – en erin rijden was een unieke, nieuwe ervaring. En toen wisten we nog niet eens wat er ging komen.

Dus, hoe voelde de OG Tesla Roadster eigenlijk aan, in die tijd? Hij was snel weg, uit stilstand, maar weinig dramatisch vanwege dat kleverige rubber. Boven de 115 km/u was de meeste urgentie er wel uit. Het weggedrag was prima, maar omdat ie nu eenmaal 385 kilo meer woog dan de Elise waarop hij was gebaseerd, hield je wel altijd het gevoel dat je wat extra’s aan het meezeulen was.

Dat klinkt misschien alsof ie wat lomp was, maar dat was ie niet – vergeleken met wat er toen aan EV’s was en aan zat te komen, was het de eerste auto die aantoonde dat dat hele elektrische gedoe nog weleens zijn leuke kanten zou kunnen hebben. Zijn achilleshiel was dat hij zwaarder, minder vermakelijk en fors duurder was dan de Elise.

Met een (werkelijk) bereik van zo’n 240 kilometer en nul laadnetwerk was hij een nogal vreemde eend in een onbekende bijt. Toch was dat ook het hele punt – de Roadster was een teen in het elektrische water, een mission statement vol ideeën en technologie, een mijlpaal op eigen merites. Hij mag dan op een hoop gebieden niet eens de veters strikken van de huidige Model S Plaid, als auto was hij belangrijker.

In 2010 gaat Tesla naar de beurs

De introductieprijs van een aandeel bedraagt op de NASDAQ 17 dollar – op dit moment staat het op 180 dollar, maar een aandeel heeft ook ooit 2.000 dollar moeten kosten en deed gemiddeld zo’n 400 dollar. Als je vijf jaar geleden 1.000 dollar in Tesla geïnvesteerd zou hebben, had dat je bijna 400 procent winst opgeleverd. Tesla opent dit jaar ook de Fremont-fabriek. Dit was ooit een gezamenlijke fabriek van Toyota en GM. Feit.

Dan is er de Model S

De Model S verschijnt uiteindelijk in 2012. Tesla’s eerste eigen productieauto, een grote sedan met een liftback, vijf zitplaatsen en een frunk, en hij ziet er een beetje uit als een groot stuk licht gebruikte zeep. Hij begint achterwielaangedreven en eenmotorig, maar gaat al snel naar standaard vierwielaandrijving en twee motoren in de vorm van de P60D, 70D, 85D, P85D en P90D. Die laatste introduceert de kenmerkende acceleratie die het vel van je gezicht scheurt. In 2017 komt de P100D, in 2021 de Plaid. Andere makers van sportieve sedans huiveren.

De eerste Gigafactory krijgt in 2014 de investering rond om in Storey County, Nevada, batterijen en energieopslag (Tesla Powerwall) te realiseren – de Giga is geboren. De Model X verschijnt een jaar later. Tesla probeert een nog lege niche te vullen: die van de elektrische MPV. Maar dan anders. Een zes- of zevenzits vol-elektrische minibus met conventionele voordeuren, maar verticaal openende falcon wing-exemplaren achter. Ruim, goed uitgerust, nul uitstoot en verbijsterende prestaties – de X is briljant, zij het een tikje prijzig. De recentste versie heeft desgewenst 1.020 pk en een stom stuur zonder bovenkant.

De goedkopere Model 3 verschijnt in 2017

De Model 3 verschijnt dan eindelijk in 2017 Het is in juli dat jaar dat Donald Trump wordt geïnaugureerd als president van de Verenigde Staten en de eerste Tesla Model 3 van de band rolt in Fremont, Californië. Hij is onderdeel van Tesla’s strategie om goedkoper, meer bereikbaar elektrisch vervoer aan te kunnen bieden, deels betaald door de duurdere Model S en Model X.

Hij is ook onderdeel van Musks idee om een gamma te hebben met de letters ‘SEX’, hoewel Ford de rechten bleek te hebben op het toevoegen van de ‘E’ (die ze wilden gebruiken voor de toen nog komende Mach-E), waardoor Elon genoegen moest nemen met ‘3’ en ‘S3X’. Goed, de puberale zielenroerselen van de baas ten spijt was de Model 3 meteen een wereldhit, vooral omdat hij precies de goede vakjes aanvinkte qua prestaties en bereik.

Kwaliteitsproblemen waren echter een constante bron van ellende, en het opschalen van de productie leverde ongekende hoeveelheden hoofdpijn op bij een bedrijf dat nog nooit zoveel auto’s had hoeven maken. Volgens de verhalen sliep Musk op een stretcher in de fabriek. Dat hoefde waarschijnlijk niet zo, maar het haalde wel alle kranten. En de cijfers liegen nooit: in 2020 werd de Model 3 de bestverkochte elektrische auto ooit, en in 2021 werd het de eerste vol-elektrische auto waarvan er meer dan een miljoen werden verkocht.

De Gigafactory gaat ook open in 2017

De Gigafactory New York (Buffalo) gaat open, voor de productie van accu’s, zonne-energieopslag en de Powerwall. Hij is met 111.000 vierkante meter kleiner dan die in Nevada (177.000), maar nog steeds niet wat je noemt ‘klein’.

De tweede-generatie Tesla Roadster wordt aangekondigd met een prototype op het Tesla Semi Event. Hij belooft veel, niet in de laatste plaats een 0-naar-100-tijd van minder dan twee seconden dankzij een drietal motoren, een top van meer dan 400 km/u en een bereik van 1.000 kilometer ‘op snelwegsnelheden’.

En dat is dan nog zonder het SpaceX-pakket dat misschien zelfs heuse koudeluchtturbines zou kunnen omvatten. De prijs? De geruchten zeggen rond de 180.000 euro, terwijl de eerste 1.000 auto’s een zogenoemde Founding-editie zijn die zo’n 230k moet opbrengen. De wereld wacht nog altijd – hij had er in 2020 moeten zijn.

2018 en 2019

De Gigafactory Shanghai gaat open in 2018, er worden Models 3 en Y gebouwd. Een Tesla Roadster wordt de ruimte in geschoten via een Falcon Heavy-raket. En een jaar later komt de Tesla Model Y. Het is een Model 3 met een lichtelijk opgeblazen carrosserie en een vijfde deur (de 3 heeft een kofferklep). De Y is een wat meer praktische poging om een goedkope(re) Tesla in de aanbieding te hebben.

Hij is driekwart Model 3; ze delen de uitstekende aandrijflijnen en hardware, maar de Y gooit er wat van de voordelen van de Model X bij. Zo is hij in sommige markten leverbaar als zevenzitter. Musk heeft nu een nog lolliger gamma: S, 3, X en Y. Zucht. De Tesla Cybertruck wordt ook aangekondigd in dit jaar. Deze lijkt dit jaar eindelijk te komen.

Tijd voor 1.000+ pk

De Model S Plaid verschijnt in 2021 – de aller-, állerbest presterende Model S. De naam is een verwijzing naar de enige snelheid die hoger is dan Ludicrous (de voorheen snelste sprintmodus op Tesla’s performance-modellen) volgens de Star Wars-parodie Spaceballs uit 1987. Kan iemand zorgen dat Musk de marketingknoppen eens een keer laat voor wat ze zijn?

Er wordt wederom een Gigafactory geopend, voor de productie van de Model Y. Giga nummer vier staat net buiten Berlijn en kostte naar schatting 4,6 miljard euro. Geen goedkope dingen, die Gigafactory’s.

Dit gebeurde er vorig jaar

De Tesla Semi, een vol-elektrische vrachtwagen met een accupakket van 900 kWh en een bereik van 800 kilometer, komt dan eindelijk, drie jaar nadat hij was beloofd. De eerste exemplaren worden geleverd aan PepsiCo. Gigafactory Texas (Austin) gaat open, als vijfde Giga-site. Met 929.000 vierkante meter aan werkterrein is het een van de grootste gebouwen ter wereld.

Wat er dit jaar al is gebeurd

De Model S Plaid Track Package verschijnt. Dit is de meest woeste auto uit de Tesla-stal: een brute demonstratie van de veranderende hiërarchie als het om pure prestaties gaat. Hier hebben we een vijfzits sedan die 320 km/u loopt, een sprintje naar 100 km/u doet in 2,11 seconden, naar 160 km/u rost in 4,19 seconden, naar 209 km/u (130 mph, immers) in 6,99 seconden en in 9,17 tellen op 150 mph, ofwel 241 km/u zit. De kwartmijl doet hij in 9,25 seconden, bij net iets meer dan die 241 km/u. Tot 160 km/u is hij sneller dan een Bugatti Chiron. Nog schokkender: hij gaat van 100 km/u naar 209 km/u in 4,65 seconden, sneller dan jij deze voor dit doel lichtelijk opgerekte zin kon lezen. Hij heeft ook Netflix aan boord. De chill is optioneel.

Dus hoe krijgt deze Model S Plaid het voor elkaar de natuurwetten aan flarden te scheuren? Door met de regels te spelen. De Plaid is een EV met drie motoren, waarvan er twee op de achteras zitten en eentje voorin, wat vierwielaandrijving en torque vectoring oplevert. De vermogens van de drie motoren zijn grofweg gelijk, wat leidt tot een gecombineerd vermogen van 1.020 pk en 1.424 Nm aan koppel.

Wat weegt de Plaid met Track Package?

Men is het er vrij algemeen over eens dat de Track Package ergens in de buurt van de 2.162 kilo weegt, met zijn 95-kWh accu, en volgens de WLTP-standaard een bereik heeft van 637 kilometer. Zolang je hem niet op topsnelheid rijdt, natuurlijk. Hoe zich dat verhoudt tot een Porsche Taycan Turbo S? De Duitse auto is langzamer, minder zuinig, heeft een kleinere actieradius, minder ruimte en kost meer.
Hij kan iets sneller laden, bij een geschikte lader, maar dat zijn marginale dingetjes.

Het Track Package bestaat uit koolstofkeramische remmen, andere software en een set lichtgewicht wielen van gesmeed aluminium met speciale Goodyear-banden die voornamelijk voor circuitgebruik zijn ontwikkeld. Die zijn in bepaalde Amerikaanse staten legaal voor straatgebruik, maar niet in Europa – hier zul je ze moeten vervangen en kun je ze alleen inschakelen op een circuitdag. Voordeeltje is wel dat de bagageruimte groot genoeg is om alle vier de wielen mee te nemen als je de achterbank plat gooit. Handiger dan het lijkt.

Geen geweldige circuitauto, maar wel indrukwekkend

Maar dit is een auto die opereert in de uiterste regionen van meer dan alleen één specifiek terrein. Het is niet per se een geweldige circuitauto, omdat het nu eenmaal een 2,2 ton wegende elektrische sedan is. Maar de manier waarop hij een uitstekend bereik combineert met praktisch nut, en zich net zo makkelijk over een snelle weg laat jagen en een echt rappe motorfiets kan opjutten, in indrukwekkend.

Het is het soort auto dat voelt als een destillaat van vele goede ideeën die continu zijn doorontwikkeld. Nee, hij is niet perfect, maar als je ziet hoe ver Tesla is gekomen in de relatief korte tijd sinds de originele Roadster, dan moet je wel gek zijn om voor het bedrijf niet een nog veel grotere toekomst te zien.