Days of thunder: In sneltreinvaart door de geschiedenis van NASCAR

Het was veertien jaar geleden dat ik voor het eerst naar een NASCAR-race ging. Op een zaterdag in april kwam mijn toen dertienjarige persoontje aan op de Texas Motor Speedway: een 1,5 mijl (2,4 kilometer) lange oval, groter dan elk ander door de mens gemaakt complex dat ik ooit had gezien. Er reden 43 auto’s langs die geestdriftig werden begroet door opspringende toeschouwers: ze floten, juichten en zwaaiden met witte handdoeken boven hun hoofden.

De lucht was zwanger van de geur van banden en benzine, en de grond trilde toen de auto’s op de groene vlag af reden. Het lawaai galmde terug van de tribunes als een gil van metaal, iets wat mijn oude vriend Steve McClain ‘het geweldigste geluid van alle sporten’ noemt. Toen ik het hoorde, viel mijn mond open.

Dit jaar vierde NASCAR haar 75^e verjaardag door de grootste coureurs te eren die de sport had voortgebracht, waarvan er veel nog altijd achter het stuur zitten. En door aandacht te besteden aan de grootste momenten, waarvan er veel plaatsvonden toen ik er nog niet was.

Het ontstaan van NASCAR komt door alcohol

De wortels van NASCAR liggen bij moonshine running – het smokkelen van alcohol. De smokkelaars waren uiterst capabele coureurs die bestonden bij de gratie van het ontlopen van de federale belastingen en het voortzetten van de verkoop van alcohol toen de Drooglegging dat in de jaren ’20 en ’30 verbood.

Smokkelaars als Junior Johnson, die later werd opgenomen in de NASCAR Hall of Fame, modificeerden het vermogen, de ophanging en de aerodynamica van hun auto’s om de politie voor te blijven. Tussen de bedrijven door veranderde ‘de politie voorblijven’ in ‘elkaar voorblijven’ op onverharde ovale banen. Stock car racing was geboren en won snel aan populariteit.

Destijds waren stock cars – ‘standaardauto’s’ – omgebouwde versies van de modellen die mensen in de showrooms van dealers konden vinden. Maar naarmate de decennia verstreken, veranderden ze in speciaal gebouwde raceauto’s: rauw, luid en vaak lachwekkend ouderwets. Tegenwoordig lijken de stickers en lijnen van bijvoorbeeld een NASCAR Toyota Supra misschien nog wat op die van de straatauto, maar de vormen en maten zijn anders, en onderhuids schuilt er een V8 met stoterstangen en een handgeschakelde vierbak.

Hoe Kings fascinatie voor NASCAR ontstond

Mijn historie met NASCAR begon dus in 2009, toen mijn moeder van haar werk thuiskwam met vrijkaartjes die ze van Steve had gekregen. Ik trok een zuur gezicht – alleen al de gedachte aan het kijken naar auto’s die rondjes reden… Maar mijn moeder kapte dat onmiddellijk af. ‘We zitten in een recessie’, zei ze. ‘Als je iets leuks wilt gaan doen, gaat dit het worden.’

We laadden de auto vol en reden drie uur naar het circuit. Ik kan me nog herinneren dat ik de rood-wit-blauwe tribunes zag verschijnen in de contouren van de stad; ze torenden hoog boven de snelweg uit, als een eigen koninkrijk.

De kennismaking met het NASCAR-publiek

We liepen naar binnen en kwamen terecht in een zee van racejasjes en T-shirts. Mensen droegen trays met bier, hotdogs en merchandise. We beklommen de tribunes en ontmoetten Steve, die gele gehoorbeschermers op had en een jack van Dale Earnhardt Jr. droeg. Steve had al meer dan 100 NASCAR-races bezocht, en bij newbies als ik werd de leraar in hem wakker.

‘Ik kan het me nog goed herinneren: je zag er zó ongelukkig uit’, zei hij laatst tegen me. ‘Een beetje van, “wat heb ik in hemelsnaam gedaan om dit te verdienen?”’ Mijn moeder heeft het moment ook onthouden: ‘Steve klopte op het bankje en zei: “Ga zitten. Ik zal je dit allemaal uitleggen.”’

Steve deelt de coureurs in in een systeem dat hij de Steve Mac Categories of Racersnoemt. Zijn favorieten, zoals Earnhardt Jr., zijn categorie 1, en zijn minst favorieten zijn categorie 9. Gedurende het grootste deel van zijn leven viel tweevoudig kampioen Kyle Busch stelselmatig in categorie 9.

We gingen zitten. De auto’s reden onder de groene vlag door voor wat NASCAR-fans de ‘zaterdagrace’ noemen, de supportklasse voor de grote Cup-race op zondag. Busch ging elke ronde aan de leiding en won. Steve zag mijn bewondering, voor de sport en voor de winnaar van de dag. ‘Nee, nee, die schooier kún je niet cool vinden!’ Hij gebaarde wild. ‘Dale Jr. is onze jongen!’

Fan van Kyle Busch

Ik wist toen nog niets van Busch. Hij was gewoon de gast die de race had gewonnen. Maar nu was ie míjn gast die de race had gewonnen. Ik vertelde het hem laatst tijdens een interview. ‘Haha, perfecte timing’, lachte hij. ‘Ik denk dat ik een hoop fans heb gekregen door overwinningen te behalen. Ik hoor het vaak: “Ik was bij die en die race, jij won, en sindsdien ben ik fan van je.” Daarom vinden we winnen ook zo leuk. Je krijgt er een hoop fans door.’

In 2009 voelde het nog heel vreemd om een fan van Busch te zijn. Hij won al vroeg in zijn carrière, en vaak, maar hij stond bekend als een heethoofd. En hij had een broer die ook al zo’n heethoofd was. Dat maakte Busch de man waar iedereen, Steve ook, maar wat graag een hekel aan had. Toen we terugkeerden voor de race op zondag, kondigde de speaker elke coureur aan. Earnhardt Jr. nam een enorm applaus in ontvangst, bij Busch klonk alleen een hoop boegeroep.

‘Ik kan daar wel wat op zeggen’, zei Busch laatst tegen me. ‘We waren ventjes van achttien, negentien, twintig jaar oud toen we voor het eerst in de leeuwenkuil van de media werden gegooid. Laat mij maar eens een ventje van die leeftijd zien dat zijn zootje wél op orde heeft. We hebben in het begin veel fouten gemaakt.’

Ik verliet het circuit in 2009 met een nieuwe liefde voor een sport waarvan ik maar weinig wist. Ik heb vanaf dat moment elke race gevolgd en leerde mezelf aan ‘Busch’ te schrijven in plaats van ‘Bush’. Ik weet nog dat ik erachter kwam dat het ‘Sprint’ in ‘Sprint Cup Series’ een sponsornaam was, en geen bijvoeglijk naamwoord. Eerder dacht ik nog: ‘Wauw, 500 mijl [805 kilometer], da’s een lange sprint…’

Een droom was geboren

Jarenlang sms’te en belde ik Steve: ‘Waarom gebeurde dit of dat?’, ‘Waarin verschilt dit circuit van dat andere?’. Ik bestudeerde de regels en het jargon. Ik schreeuwde en huilde als Busch pech had gehad. Als iemand me vroeg wat ik later wilde worden, was het antwoord steevast: ‘NASCAR-verslaggever’.

In de jaren die volgden, maakte ik momenten mee waarop er de geschiedenis van NASCAR werd geschreven. Jimmie Johnson won zijn zevende Cup-kampioenschap, waarmee hij het record evenaarde. Danica Patrick werd de eerste vrouw die de pole in een Cup-race behaalde. Toen ik zestien was, zag ik Busch op het circuit, maar ik durfde niet op hem af te stappen. Hij lachte en wenkte me naderbij.

Sindsdien ben ik veranderd van een verlegen fan in een bevlogen journalist, en Busch is veranderd van een schurk in een held – zeker sinds hij kinderen heeft gekregen en de befaamde auto met nummer 8 overnam voor Richard Childress Racing. Het boegeroep is in gejuich veranderd, en zelfs Steve zegt nu dat Busch in categorie 3 zit.

Houdt Busch van boegeroep?

Busch zegt dat toen hij jong was, mensen tegen hem zeiden dat hij moeilijk te benaderen was. Hij herinnert zich een gesprek waarin Rick Hendrick, destijds de eigenaar van zijn team, tegen hem zei: ‘Ik heb nog nooit iemand ontmoet die het zó leuk vond als hij werd uitgejouwd als jij.’

‘Het is niet dat ik het leuk vind’, antwoordde hij toen. ‘Maar het is waar ik het mee moet doen. Als je de rol van de slechterik krijgt toebedeeld, moet je die omarmen.’ Ik vroeg hem of hij het miste om de slechterik te zijn. ‘Nou, ik won toen in ieder geval veel vaker’, zei hij. ‘Als ik én een held, én een winnaar kan zijn, ligt de wereld aan mijn voeten.’

Wat is er zo leuk aan NASCAR?

Hoewel NASCAR dit jaar zijn 75^e verjaardag vierde, was het voor mij pas het veertiende jaar dat we ‘samen waren’. Niet de historie, maar de sfeer wist me te vangen: de geluiden, de geuren, het kameraadschap, de bewondering voor één coureur die zich uitbreidde naar velen. Vóór NASCAR had ik geen roeping. Nu ben ik de persoon die ik altijd al had moeten zijn.

Steve en ik zijn nog altijd goede vrienden. Busch en ik spreken elkaar regelmatig voor artikelen. Mijn moeder gaat nog steeds met me mee naar het circuit. En mijn echtgenoot – die net als ik eerst niets had met NASCAR – is nu een hardcore fan. Toen ­Steve naar onze bruiloft kwam, rende ik op hem af om hem een knuffel te geven.

‘Je hebt me die dag met veel mensen kennis laten maken’, ­vertelde hij me laatst. ‘Je zei: “Dit is Stevie McClain. Hij is degene die me op het pad van mijn carrière bracht.” Dat was… heel bijzonder voor me.’ ‘Ik krijg tranen in mijn ogen’, antwoordde ik. ‘Niet huilen’, zei hij. ‘In de racerij wordt er niet gehuild. We vloeken en gooien met dingen.’

NASCAR is 75

Een kleine impressie van wat er zich bij de door de jaren heen heeft afgespeeld.

1947

De Amerikaanse zakenman en coureur Bill France Sr. belegt een vergadering in het Streamline Hotel in Daytona Beach, Florida, over de toekomst van de stock car-racerij in het land. De National Association of Stock Car Auto Racing is geboren.

1948

De eerste NASCAR-race vindt plaats op een stratencircuit bij Daytona Beach. Red Byron (later Hall of Famer) wint.

1949

Sara Christian is de eerste vrouw die deelneemt aan de topklasse in NASCAR, die nu de Cup Series heet, op de Charlotte Fairgrounds Speedway in North Carolina. Ze wordt veertiende.

1959

De eerste editie van de beroemdste NASCAR-race vindt plaats: de Daytona 500, op een 2,5 mijl [4 kilometer] lange oval met hoge verkanting. De race kent een foto-finish, het duurt ruim twee dagen voordat de winnaar bekend is: Lee Petty. Hij is ook de eerste die drie keer kampioen wordt in de topklasse en luidt een ware racedynastie in.

1964

Wendell Scott wordt de eerste zwarte coureur die een Cup-race wint. De officials geven de overwinning eerst aan Buck Baker, om dan tot de conclusie te komen dat Scott het veld twéé keer op een ronde heeft gezet. Scott krijgt de trofee nooit, en zijn familie moet tot 2021 wachten tot ze een eretrofee krijgen – drie decennia nadat Scott is gestorven aan kanker.

1977

Janet Guthrie is de eerste vrouw die meedoet aan de Daytona 500. Ze eindigt als twaalfde.

1979

De zoon van Lee Petty, Richard Petty, wint zijn zevende kampioenschap in de topserie van NASCAR. De enige andere twee coureurs met zeven Cup-titels zijn Dale Earnhardt Sr. en Jimmie Johnson. Ook in dit jaar: Donnie Allison, Bobby Allison en Cale Yarborough zetten het na de Daytona 500 op een knokken, wat de sport in de nationale schijnwerpers zet.

1984

Richard Petty wint zijn 200^e race in de Cup en overvleugelt daarmee elke coureur van zijn tijd, en die daarvoor.

1987

Bill Elliott behaalt de pole op Talladega met een ronde-snelheid van meer dan 341 km/u, een record dat nog altijd staat. Bij de race vliegt de auto van Bobby Allison in de hekken en sleurt daar 30 meter van mee. NASCAR legt de snelheden op superspeedways aan banden: de luchttoevoer naar de motor wordt voortaan beperkt met restrictieplaatjes.

1994

Dale Earnhardt Sr. wint zijn zevende en laatste Cup-kampioenschap.

2001

Earnhardt Sr. overlijdt bij een crash in de laatste ronde van de Daytona 500, drie jaar na het winnen van die race. Hij leeft voort in de herinnering als een van de grootste en geliefdste coureurs aller tijden. Als NASCAR vijf maanden later terugkeert naar Daytona, wint zijn zoon Dale Earnhardt Jr. de race.

2008

De Brickyard 400 in Indianapolis verloopt rampzalig voor NASCAR. De banden houden het maar een paar rondes vol, waardoor de officials constant waarschuwingen voor pitstops moeten uitdelen. Het aantal toeschouwers bij de race neemt hierna nog jaren af.

2011

Het Cup-kampioenschap eindigt met een gelijk aantal punten voor Tony Stewart en Carl Edwards. Omdat eerstgenoemde meer races won, gaat de titel naar hem.

2013

Danica Patrick kwalificeert zich als eerste voor de Daytona 500 en wordt daarmee de eerste vrouw met een pole position in de top van de NASCAR-racerij.

2016

Jimmie Johnson wint zijn zevende NASCAR Cup Series-kampioenschap en evenaart de prestatie van Richard Petty en Earnhardt Sr.

2019

Kyle Busch scoort in de National Series zijn 200^e overwinning. Hij heeft die zeges in alle drie de NASCAR-divisies behaald, niet alleen in de Cup Series. Of dit vergelijkbaar is met de 200 Cup-overwinningen van Richard Petty is onderwerp van felle discussies.

Sommigen voeren aan dat Busch veel van zijn overwinningen behaalde in de lagere klassen, anderen vinden dat het moderne NASCAR op alle niveaus veel competitiever is dan het was in de tijd van Richard Petty. Busch zelf daarover: ‘Ik vind het vreselijk dat jullie elkaar zo in de haren vliegen over een prestatie, maar dat is onderdeel van het leven, vermoed ik. Haters gonna hate’

2021

Bubba Wallace wint een Cup-race op de Talladega Superspeedway, waarmee hij de tweede zwarte coureur is die wint in de topklasse van NASCAR

2022

In een alles-of-niets-poging zich te kwalificeren voor de Final Four play-offs lanceert Ross Chastain zich in de laatste bocht vol gas langs de muur van de Martinsville Speedway. Hij passeert genoeg auto’s om zich voor de race te kwalificeren, vóór zijn rivaal Denny Hamlin. Zijn rondetijd is 18,8 seconden, bijna twee seconden sneller dan de vorige snelste ronde. Chastain wordt later tweede in het Cup-kampioenschap. Daarna verbiedt NASCAR dergelijke acties

2023

NASCAR betreedt de wereld van de 24 Uur van Le Mans, in de experimentele Garage 56. Ze nemen een speciaal ontwikkelde, luide en rauwe Camaro mee naar het Franse platteland. Het wordt een virale sensatie. De auto laat de wereld kennismaken met het nieuwe tijdperk van NASCAR en wordt bestuurd door Jimmie Johnson, F1-champ Jenson Button en Le Mans-winnaar Mike Rockenfeller