Welke hete hatchbacks zijn over 20 jaar klassiekers?

Wie zich een paar decennia terug in de tijd begeeft, weet zich opeens omringd met allerhande hete hatchbacks die inmiddels een legendarische status hebben verworven. De eerste twee versies van de VW Golf GTI, de Ford Escort en de Sierra RS Cosworth, een aantal snelle Renaults (5 GT Turbo! Clio Williams!), de Peugeot 205 GTI, de Opel Astra GSi 16V, de Lancia Delta Integrale – de geschiedenis is werkelijk bezaaid met grootheden.

En welke hebben we nu?

Wat mij gaandeweg mijn leven meer zorgen begint te baren – al kan ik het mis hebben – is dat auto’s die recenter zijn geproduceerd, in modernere tijden, zich minder goed aan de vergetelheid lijken te weten onttrekken, en dus waarschijnlijk nooit de status van hun voorouders zullen bereiken. Daarmee wil ik niet zeggen dat moderne hatches kwalitatief niet goed zijn, of charme ontberen – de hot-hatch-markt is nog nooit beter geweest. De concurrentie is sterker dan ooit, innovatie is de standaard, en er is een adembenemend scala aan verbluffende nieuwe auto’s.

Neem de Mercedes-AMG A 45 bijvoorbeeld, die zo veel vermogen heeft dat je ’m bijna niet in deze klasse durft in te delen. De VW Golf R mengt bruikbaarheid met ongelooflijke, goed te benutten snelheid. De BMW M140i met achterwielaandrijving zorgt ervoor dat driften nog nooit zo opwindend was, voor deze prijs althans, en zelfs de Peugeot 308 GTi, al is ie inmiddels wat gedateerd, biedt je ontzaglijk lekkere snelheden.

Maar zo goed als ze stuk voor stuk zijn: doorstaan ze de tand des tijds? Zullen we over twintig jaar op hen terugkijken met dezelfde genegenheid waarmee we nu kijken naar de eerdergenoemde, inmiddels iconische hete hatches? Mijn gevoel zegt me dat er minder klassiekers zullen voortkomen uit deze generatie, en voor een deel komt dat doordat de markt zo verzadigd is.

Waarom worden de meeste hete hatchbacks geen klassiekers?

Tegenwoordig heeft iedereen een rijdende zakraket, in de een of andere vorm. Bovendien is uitblinken dezer dagen de norm. Ik kan amper een hete hatch bedenken die ik niet op z’n minst ‘verrekt goed’ zou willen noemen. Ooit waren ze de dappere underdogs van de autowereld, nu nemen ze het met gemak op tegen echte sportauto’s. Hoe kun je een toekomstige klassiekerstatus vast­stellen als ze allemaal zo capabel zijn?

Zelfs bij een auto die eigenlijk een zekere toekomst als legende wacht – zoals de huidige Golf GTI – is de vraag hoe je moet ­kiezen uit al z’n verschillende verschijningsvormen. Welke is de beste? Is het de versie met Performance Pack? De Clubsport? De Clubsport S? De R? Bij de Cosworths vroeger wist je het wel: de beste van het stel had de grootste spoiler achterop, en de uitlaat gilde: ‘Kies mij – ik ben de held.’

Het is vandaag de dag een Herculische taak om een auto te bouwen die zich echt onderscheidt van al het moois dat er allemaal al is – en die als zodanig de geschiedenisboekjes in zal gaan. Maar gelukkig zijn er nog altijd fabrikanten die de moeite nemen, omdat dat precies is wat ze willen: geschiedenis schrijven.

Wat zijn de kanshebbers voor klassiekerstatus?

De Ford Focus RS is bijvoorbeeld een uitstekende kandidaat. Op onverwachte, zeg maar gerust spectaculaire wijze werd de voorwielaandrijving gelaten voor wat het was, om plaats te maken voor vierwielaandrijving via een systeem dat we nog helemaal niet kenden. Ook heeft ie een speciale Drift-modus, een instelling die zelfs idioten de kans geeft om zijwaarts door een bocht te gaan. Dat mag een gimmick zijn geweest, maar alle fabrikanten, van Ferrari tot McLaren, kwamen met hetzelfde foefje, en dan weet je dat Ford het bij het rechte eind had.

De Audi RS 3 zal ook niet snel worden vergeten, met name vanwege z’n glorieus ongebruikelijke 2,5-liter vijfcilindermotor met 400 pk, waardoor zelfs de ballistische Mercedes-AMG A 45 wat beteuterd raakt.

De huidige Honda Civic Type R is ook een serieuze geschiedschrijver. Hij is namelijk de enige hatch die ooit is gebouwd die daadwerkelijk downforce genereert en niet alleen de opwaartse druk vermindert. Laat ’m los op de Nürburg­ring en hij rijdt een snellere ronde dan de meeste sportwagens.

Maar de meesten zijn verdoemd?

Misschien maak ik me zorgen om niks. Misschien ben ik gewoon een cynicus die door een roze bril naar het verleden kijkt. Misschien verwerven de huidige hete hatches, dankzij hun individuele kwaliteiten en het feit dat ze simpelweg zo doeltreffend zijn, juist wel allemaal een plaatsje in de geschiedenisboeken. Misschien kiezen de jonge automobilisten van nu straks hun eigen legenden, en zetten zij weer vraagtekens bij ­toekomstige modellen. De tijd zal het leren.