Citroën C4 Cactus: meer door minder

Het is makkelijk om een dure auto indrukwekkend te maken. Het budget is minder beperkt, materialen en flitsende technieken zijn als bijna vanzelfsprekend beschikbaar en alles heeft de glans en geur die een eerste indruk zo aantrekkelijk mogelijk maken. Goed design gaat veel dieper dan alleen de kosten. Het gaat om smaakvolle toepassing van eenvoudige bronnen, slim gebruik van vorm en materie. Afgezien van het label C4 is dit eigenlijk een saaie C3-hatchback, maar Citroen had voldoende vertrouwen en inspiratie om ‘m in iets totaal anders om te toveren. Het is erg moeilijk om het eindresultaat te definiëren. Het is een hatchback, daarom riepen we ‘m in 2014 uit tot TopGears Hatchback van het Jaar. Het wulpse, gebubbelde uiterlijk ziet er robuust uit, niet agressief; plomp, maar niet gekunsteld. De airbumps aan de zijkanten lijken luchtfietserij, maar dienen een nuttig doel en de auto is zo praktisch dat je er onwillekeurig voor moet applaudisseren. De prijs van een Fiesta, het formaat van een Focus.

Hij ziet eruit als een maanlander. Onverschrokken, qua uiterlijk en uitstraling, omdat de ontwerpers zo ambitieus en meedogenloos zijn geweest om de kosten te drukken. Kleine motoren en vooral ook geen vierwielaandrijving, ondanks de parmantige pretentie van de rijhoogte? De Cactus heeft geen zware motor nodig als hij maar zo weinig weegt. En klimt door weinig gewicht ook gemakkelijker uit een plas modder. Hetzelfde geldt voor de remmen: trommels aan de achterkant? Als je een bescheiden massa met een bescheiden snelheid moet stoppen, voldoen die. De ophanging kan traag en zacht zijn en toch garant staan voor een degelijke vering, omdat hij niet voorbereid hoeft te zijn op het gedrag van een grote wankele bak die afgeladen vol zit, met allerlei rotzooi die je maar twee keer per jaar gebruikt. In veel opzichten doet de Cactus een beetje denken aan de BMW i8. Echt. Hij is verfijnd tot in de puntjes, niets meer of minder. Er is heel hard gewerkt aan een nieuwe richting en de Cactus is aan de andere kant tevoorschijn gekomen waarbij de andere fabrikanten een tik op hun neus hebben gekregen en zijn verslagen. Het is TopGears favoriete hatchback van 2014, maar ook de langzaamste, gekste, leukste en meest doordachte auto van het jaar. We zullen het uitleggen.

Minimale basis

Bij de C4 Cactus draait alles om beheersing en doelmatigheid. Er zijn motoren in vijf bescheiden, maar moderne uitvoeringen: een 1,2-liter driecilinder met 75 pk (niet leverbaar in Nederland) of 82 pk en een turboversie van dezelfde unit met de naam e-THP van 110 pk. Er zijn ook twee oudere 1,6-liter turbodiesels met een vermogen van 90 pk of 100 pk leverbaar waarbij de zuinigste een uitstoot heeft van 82 g/km CO2 en een verbruik van 3,1 l/100 km.

Oké, geen cijfers waar je van uit je dak gaat, maar de Cactus weegt slechts 1.000 kilo, in sommige uitvoeringen zelfs maar 975 kilo – 200 kilo minder dan de concurrenten. Hij heeft dus niet heel veel pk’s nodig om afdoende te presteren. De driecilinder met turbo doet het en doet het goed met vijf voorwaartse versnellingen: minder gewicht, minder kosten.

Kleine remmen

We zijn niet gewend om zulke kleine remmen aan te treffen op moderne auto’s, maar het bijkomende voordeel van minder gewicht dat afgeremd moet worden, is dat de remmen kleiner, lichter en minder geavanceerd kunnen zijn; kleine ongeventileerde schijven voor op de meeste uitvoeringen en trommels achter. Dat levert dan weer een ander deugdzaam bijproduct op: ze slijten minder, zijn goedkoper om te vervangen en een lichtere auto vergt ook nog eens minder van z’n banden.

Magere genen

De toepassing van aluminium is niet nieuw, maar alle kleine beetjes helpen. De motorkap is van lichtmetaal om elk grammetje gewicht te besparen. De grootste velgen zijn 17 inch. Nog grotere zouden alleen maar zwaar en duur zijn en een zinloze toevoeging op een lichtgewicht, bescheiden gemotoriseerde auto. De carrosserie is verrassend compact, ook omdat hij niet de overbodige hoofdruimte biedt die je in de meeste crossovers vindt.

Let op de airbumps van de Citroën C4 Cactus

Het is een simpel, maar oh zo effectief stijlkenmerk. De airbumps zijn eigenlijk beklede luchtzakjes, gemaakt van TPU (thermoplastisch polyurethaan) die de zijkanten van de Cactus beschermen tegen ergerlijke beschadigingen en krasjes. Ze zijn leverbaar in vier kleuren, afhankelijk van de carrosseriekleur, om een persoonlijk tintje aan de auto te geven. Gewaagd.

Minimalistisch interieur

Het interieur van de Cactus wil de bestuurder een minder drukke omgeving bieden waarin hij zich kan bezighouden met het rijden, je vindt er dus geen ingewikkelde knoppen waarachter talloze functies schuilgaan. De meeste functies worden bediend via het 7 inch touchscreen op het dashboard, en daarnaast is er voor de neus van de bestuurder nog een klein lcd-scherm (lichter en goedkoper dan de gebruikelijke klokken) waarop basisinformatie zoals bijvoorbeeld de snelheid wordt geprojecteerd. Er is geen toerenteller. Er zijn sowieso maar weinig opties: parkeerassistentie en een achteruitrijdcamera, maar verder geen hebbedingetjes, geen elektrische stoelverstelling, elektrisch schuifdak of kofferbakopener. Het optionele panoramische dak is gemaakt van een nieuw ontwikkeld lichtgewicht, hittewerend glas, dus er is geen extra zonneschermpje nodig.

De portiergrepen zijn vervangen door riemen en omdat de airbag is verhuisd naar het dak, is er ruimte voor een groot, bovenop scharnierend handschoenenkastje, dat door de riempjes en versiering doet denken aan een Franse reiskoffer. Er is wel geld besteed aan zaken waar je vrolijk van wordt. Mocht je kiezen voor de ETG6-automaat (beter van niet), dan kun je kiezen voor een voorbank. De stoelen zien er wat vlak uit, maar zijn verrassend zacht en goed gevormd om het ontspannen rijden helemaal compleet te maken.

Goedkoop, niet geniepig

Bij de achterbank vind je drie veiligheidsriemen, maar dat is het dan ook wel zo’n beetje: hier vind je geen gedeelde, neerklapbare of verschuifbare delen en dat bespaart gewicht en complexiteit, maar daardoor wordt het wel wat minder praktisch.

Onderzoek leert dat de meeste mensen geen gebruik maken van de verschuifbare achterstoelen of verschillende indelingen van de achterbak en mochten ze dat toch willen doen, dan kunnen ze altijd nog voor een C4 Picasso kiezen, toch? Dat geldt ook voor de achterramen, die kunnen niet naar beneden worden gedraaid, ze kunnen een paar centimeter naar buiten worden uitgeklapt, dat scheelt elf kilo en biedt extra (berg-)ruimte aan de onderkant van de deuren. Het is duidelijk waar er bij de Cactus op is bezuinigd, dus het is een eerlijk verhaal en geen achterbakse kostenbesparing.