Uitgelicht: Jan Peter Balkenende in de Ferrari California

Bedenk je eens hoe het moet zijn om in kranten en op tv tot gehakt vermalen te worden als jij op de snelweg 130 rijdt terwijl je er 120 mag? Of als je per ongeluk een keer met piepende banden optrekt? Voor sommigen is het dagelijkse kost…

 

Als minister-president van Nederland mag je lekker heel de dag ons land besturen en krijg je er ook nog eens 127.000 euro per jaar voor, het heeft ook mindere kanten. Als je een dag niet lekker in je vel zit, valt de hele Tweede Kamer over je heen. Je ziet Geert Wilders meer dan je eigen moeder. Je moet verplicht in een BMW rijden. Als er een probleem is, verwacht iedereen uiteindelijk van jou de oplossing. En als je ook maar één kilometer te hard rijdt, haal je het journaal. Je zult het maar zijn, minister-president. Toch doet Jan Peter Balkenende (1956) dit al sinds 2002 vol overgave. Top Gear wist minister-president én autoliefhebber Balkenende te strikken voor een presidentiële rijimpressie, al ging dat niet zo maar.

 

We hadden een zachtblauwe Ferrari California op het oog – Ferrari’s meest recente en zeer toegankelijke cabriolet-voor-elke-dag. We zouden op een verlaten vliegveld terecht kunnen nabij Den Haag en de banden van de Ferrari behoefden niet per se volledig profiel te behouden. We stuurden de MP een e-mail…

 

Eerlijk gezegd dachten we niet veel kans te maken. We hadden een licht vermoeden dat Balkenende zelf wel zou willen, maar dat zijn mogelijke batterij aan adviseurs het hem ten sterkste zouden afraden. Het is crisis en de MP scheurt in een Ferrari, dat kan toch niet? Top Gear, dat is toch politiek incorrect? Zo’n California is toch bijzonder milieuonvriendelijk, kunnen we dat wel maken naar de burger? Wat als ze gekke vragen gaan stellen over het gebrek aan snelwegen, te lage maximumsnelheden, te veel verkeersboetes? En meer van dat soort geneuzel. Voor iedereen die Balkenende, zijn beleid, het kabinet zou willen bekritiseren, zou een artikel met de MP in een Ferrari heerlijke munitie kunnen vormen. ‘Kijk, dit is wat de minister-president doet, in plaats van ons land te redden uit een economische crisis’. Aperte kul natuurlijk, maar hé, we praten hier over politiek, en daarin lijkt soms elke onzinnigheid geoorloofd. Jan Peter Balkenende bleek daar niet gevoelig voor.

 

Snel na onze mail werden we gebeld: ‘Ja, de MP wil. Natuurlijk, er is intern even gediscussieerd over of dit wel kon, maar de heer Balkenende nam overtuigend de beslissing om zijn medewerking te verlenen want “die California is de schoonste Ferrari die ze ooit produceerden”. Einde discussie.’ Doortastender hadden wij het zelf niet kunnen bedenken.

 

Nou is Jan Peter Balkenende in zijn hoedanigheid als minister-president van Nederland niet zo maar een bn’er die je kunt boeken, dat snap je. Na wat gesprekken met alleraardigste medewerkers van de Rijksvoorlichtingsdienst over de te rijden route, namen van interviewers en fotografen, opgaaf van de begeleidende voertuigen en de gehele planning, wisten wij wanneer we waar moesten zijn. We wilden graag een foto van Balkenende bij zijn werkkamer, het Torentje, met de Ferrari. Op vrijdagmiddag is er altijd overleg tussen alle ministers, de Ministerraad, gevolgd door de wekelijkse persconferentie van de minister-president. Daarna was er een gaatje in de agenda van Balkenende en konden we met hem rijden.

‘Een Ferrari California staat midden op een parkeerplaats gestald en wordt omringd door drie donkere BMW’s en grote kerels in donkerblauwe pakken die in minuscule microfoontjes met elkaar en anderen communiceren’
 

Op de bewuste vrijdagmiddag stond het Binnenhof vol met toeristen, RTL-camera’s en meer belemmerende zaken dus een half uur voor de Top Gear-date met de MP werd met de RVD en de beveiliging rondom Balkenende besloten dat de locatie voor het Torentje niet de locatie moest worden om de MP te laten instappen. Te druk. ‘Buiten staat een donkergrijze BMW 3 waarvan het kenteken begint met zus en zo’, of we die wilden volgen met de Ferrari en ons fotograferend gevolg, zo werd ons telefonisch meegedeeld. We zouden naar een afgelegen parkeerplek rijden, achter een beveiligingsauto aan en met een beveiliger naast ons in de Ferrari. Het moet een grappig gezicht zijn geweest: wij in ons zomerse hemdje naast een beer van een kerel in pak en met een oortje in, dwars door Den Haag.

 

Nog geen vijf minuten na onze aankomst op de afgesproken parkeerplek arriveren nog een beveiligings-BMW en de beveiligde BMW 7-serie van Balkenende zelf. Het heeft iets surrealistisch. De hemel is nagenoeg strak blauw, een glimmende, open Ferrari California staat midden op een parkeerplaats gestald en wordt omringd door drie donkere BMW’s en grote kerels in donkerblauwe pakken die in minuscule microfoontjes met elkaar en anderen communiceren. Wij staan er een beetje als sulletjes bij, wachtend op wat komen gaat.

 

Het achterportier van de donkerblauwe 7 zwenkt open en een breedlachende Jan Peter Balkende stapt uit z’n auto, wandelt op ons af en schudt ons de hand. ‘Nog gefeliciteerd met jullie 50-ste nummer.’ We weten dat hij de autobladen leest, dus ook Top Gear, maar dit valt direct in de categorie ‘goede voorbereiding’. En hij kijkt ook Top Gear, als hij tijd heeft, zo zal later blijken. Na de eerste kennismaking – ‘laten we tutoyeren en noem me vooral Jan Peter’ – stappen we in. Enkele dagen ervoor heeft Jan Peter, dat mogen we nu zeggen, al eventjes in een Ferrari California gereden tijdens Rotterdam City Racing – met burgemeester Aboutaleb er naast, verschil moet er zijn. We hoeven onze MP dus weinig uit te leggen over het hoe en wat van deze auto. Sterker, een medewerker vroeg op voorhand de technische specificaties op zodat de MP nog beter zou zijn voorbereid op wat hij zou gaan rijden.

 

De tocht voert van Den Haag naar vliegveld Valkenburg, een inmiddels buiten gebruik gesteld militair vliegveld dat nu voor evenementen kan worden afgehuurd. Ontspannen – opgerolde hemdsmouwen, arm losjes op de deur en uiteraard met het dak open – laveert Balkenende door de permanente Haagse en Wassenaarse spits. Hij anticipeert uitstekend op verkeer om hem heen, houdt zich keurig aan de snelheid, trekt af en toe even vlot op en vertelt honderduit over zijn automobiele ervaringen. Hij vertelt de ene na de andere leuke anekdote met een grijns op z’n gezicht.

 

‘Angela Merkel rijdt een Audi A8, die kleine Fransman een Citroën C6, Berlusconi zal vast een Quattroporte of Lancia Thesis rijden – al uw collega-regeringsleiders rijden iets van eigen bodem, waarom belt u Victor Muller niet op om een verlengde Spyker C8 te laten maken?’, zo vragen wij. ‘Ha ha, daar heb ik nog nooit aan gedacht, maar het is niet eens zo’n gek idee’, antwoordt Balkenende. ‘Helaas heb ik geen vrije keuze vanwege allerlei zaken waaronder bijvoorbeeld de beveiliging van de dienstauto. Er is niet veel aanbod op dat gebied en bovendien heeft de beveiliging een grote stem in het geheel. Zo hebben we bijvoorbeeld een aantal jaren geleden de Audi A8 bekeken, maar daarvan vonden ze de A-stijl te dik zodat er schuin naar voren te grote dode hoeken vallen. Dat was niet wenselijk. De BMW die er nu is, bevalt uitstekend, voldoet aan de vereisten van de beveiliging en ik vind ‘m, met de laatste facelift, best mooi.’

 

Wat heeft de MP met auto’s, zo willen wij weten. ‘Ik ben al heel lang gefascineerd door auto’s. Het ontwerp, maar ook de techniek spreekt mij zeer aan. Ik volg de autowereld dan ook nauwgezet. Ook de autosport vind ik bijzonder interessant. Vorig jaar was ik in Australië waar ik ook de Formule 1 bezocht, echt een machtig evenement. Dit jaar reed ik ook een dag mee met de Mille Miglia in een oude Porsche, samen met racecoryfee Gijs van Lennep – ik was toch in Italië voor een gesprek met premier Berlusconi als voorbereiding op de G8. En natuurlijk steek ik dan heel veel op over hoe te rijden, welke lijnen, enzovoorts. Ik vertelde Silvio Berlusconi dat ik een dag zou meerijden en dat vond hij geweldig. Italianen zijn trots op dergelijke evenementen.’ Begin dit jaar reed Balkenende ook mee als navigator in een rallyauto, ook die ervaring heeft hij kunnen bijschrijven op z’n automobiele to-do-lijstje. Dit alles verklaart ons waarom, zo zal later ook op het vliegveld blijken, Balkenende een bovengemiddelde wagenbeheersing blijkt te hebben.

 

Balkenende straalt op een of andere wijze, we kunnen dat niet zo onder woorden brengen, uit dat hij politiek ís. Mocht hij na de verkiezingen in 2011 geen MP meer zijn dan zal hij zeker niet van het politieke toneel verdwijnen.

 

We willen weten of de MP, als hij wél een goed salaris zou hebben, een auto als deze zou overwegen? Weer zien we een grote glimlach: ‘ik weet het niet, ook daar heb ik nog nooit over nagedacht. Het is in ieder geval een heel toegankelijke, makkelijk berijdbare auto en zo’n cabrio is toch ook prettig. Maar het zou voor mijn thuissituatie niet heel handig zijn.’ Natuurlijk willen we weten wat Balkenende nu privé rijdt, en wat hij privé allemaal gereden heeft. ‘Ik ben begonnen met een Citroën 2CV6 en daarna heb ik nog een Eend gehad. Vervolgens kocht ik een Toyota Corolla en daarna volgde m’n eerste echte mooie auto, een Audi 80. Na de Audi reed ik een Rover 620 – de beste en meest probleemloze auto die ik tot nu toe had, al zou je dat, als je de kritieken over Rover destijds las, niet verwachten. Na de Rover kwam er een Volvo S40 waarna ik mijn eerste Mercedes kocht: een C Sportcoupé. En nu heb ik sinds kort een C-klasse op benzine – er worden niet heel veel kilometers mee gemaakt, een zwarte met een groot glazen dak en AMG-pakket. Alles zit erop en eraan, hij rijdt geweldig en mijn vrouw vindt ‘m ook prettig rijden. Dat vonden we belangrijk toen we een auto uitkozen, want zelf rijd ik niet heel erg veel.’

 

We laten het even op ons inwerken. Twee Eenden, ja, dat waarderen we, zeker omdat we daar zelf ook onze automobiele carrière in begonnen. Wie tussen de 35 en 65 niet? Een oordeel over de Corolla slaan we even over, en we herinneren ons nog heel goed dat Audi met de ‘nieuwe’ generatie van de 80 kwam. Van een belegen roestbak verwerd de Audi 80 in een keer tot hét hebbeding voor zakelijke rijders. Voor de Rover 6-serie gold dat wat minder hoewel het destijds een hele aantrekkelijke aanbieding was: veel auto voor niet heel veel geld. Hier in Nederland had de auto ook niet het stigma zoals dat in Engeland van toepassing bleek. Daar was het echt een auto voor smaakloze bejaarden, hier niet. Met een Volvo S40 is niks mis, maar over een Mercedes C Sportcoupé hebben we weinig goede ervaringen weten waar te nemen. Met de nieuwe C-klasse daarentegen kun je nooit mis tasten. Een goede auto, ingetogen, chic, en gezien de leeftijd van de MP een prima keuze. Al is een Spyker natuurlijk beter.

‘nu hij de kans heeft ook te voelen wat een Ferrari doet als je belachelijk hard door een bocht wil, gáát hij ook belachelijk hard door een bocht’
 

In Nederland is het voor Balkenende onmogelijk hard te rijden – behalve met ons dan, hier op een verlaten vliegveld, maar we zijn wel benieuwd naar zijn snelheidsrecord. ‘Op de Duitse snelweg heb ik wel harder gereden, maar op het circuit heb ik wel eens de 285 gehaald.’ Check. ‘Ik was een aantal jaren geleden in de Verenigde Arabische Emiraten en heb toen onder andere met Spyker en vermogende Arabieren ter plekke zaken doorgenomen. Tijdens de besprekingen gaf ik bij wijze van grap aan dat we best zaken met ze wilden doen, maar dan wilde ik wel een model van Spyker dat daar reeds stond door de verlaten woestijnwegen van plaats A naar B brengen. Dat vonden de Arabieren bijzonder vreemd: een minister-president die zelf een auto wil rijden. Maar natuurlijk gingen ze akkoord, dus ik heb daar een bijzonder aangename en snelle trip kunnen maken.’ We moeten meteen denken aan de test die Richard Hammond daar onlangs deed door met een McLaren F1, Bugatti Veyron, Mercedes SLR en Lamborghini Murciélago SV op de vrijwel lege snelwegen te racen. Presentator zijn van Top Gear is leuk, maar minister-president zijn is ook zo gek nog niet…

 

Inmiddels rijden we op het verlaten vliegveld van Valkenburg. We nemen de manettino – dat magische knopje op het stuur van alle nieuwe Ferrari’s om de veiligheidssystemen en afstelling van de auto van ‘comfort’ via ‘sportief’ op ‘race’ te kunnen instellen – met Balkenende door, en het knopje ‘launch control’. Voor ons eigen comfort stappen we uit en laten Balkenende even alleen z’n gang gaan. Tot 3.000 à 3.500 toeren klinkt de California best beschaafd, boven de 4.000 toeren zwelt het geluid van de 460-pk sterke V8 naar het geluid dat je wenst te horen van een auto als deze. Je kent die vergelijkingen wel: roffelende hamers op stalen vuilnisbakken, drumsolo’s met putdeksels. Met een grijns van oor tot oor en als een volleerd Ferrari-tester accelereert Balkenende de oneindig lijkende strip asfalt op.

 

Tijdens de banden-afkoelpauze luisteren we naar zijn belevingen. Op ons advies blijft de racestand onaangetast, want hoewel het voor de foto’s alleraardigst zou zijn, willen we niet dat de MP met Ferrari in het omliggende gras belandt. ‘De acceleratie is verpletterend, het geluid schitterend. Hij zit bijzonder knap in elkaar. En wat een enorme grip heeft deze auto. Hij geeft geen krimp als ik van koers verander, hard een bocht in duik. Ik voel de veiligheidssystemen in werking treden als het echt te hard gaat, maar daar voel je je helemaal niet oncomfortabel bij. Stap even bij me in, dan kun je het voelen.’ Onze maag sputtert tegen, onze beleefdheid laat ons op de passagiersstoel belanden. We scheuren weg.

 

‘Kijk, hier, voel je het? Hij knijpt nu wat van het gas af omdat-ie eigenlijk rechtdoor zou willen gaan, maar hij blijft goed in de bocht liggen. En ik kan ‘m goed controleren en in de richting sturen die ik wens. Dit is hele knappe techniek.’ We knikken. We zien de wetenschapper in Balkenende. Autojournalisten testen zo een nieuw model, Balkenende leest dat ook. En nu hij de kans heeft ook te voelen wat een Ferrari doet als je belachelijk hard door een bocht wil, gáát hij ook belachelijk hard door een bocht. Niet roekeloos, maar gecontroleerd. Met z’n oren als het ware gespitst om te horen wat er gebeurt. Hij laat op zich inwerken hoe de auto reageert, en het lijkt alsof hij probeert te beredeneren welke systemen uit of aan gaan, welke krachten los komen en welke invloed dat heeft op de auto en hem als bestuurder. We stappen weer uit. Wellicht een beetje bleek om de neus. ‘Ik maak nog een paar rondjes’, glimlacht de MP.

 

Waarom haalt de MP z’n racelicentie niet, gewoon om af en toe recreatief op een circuit te kunnen rijden, zo willen wij aan het einde van de sessie weten. Balkenende lacht: ‘dat hebben meer mensen mij al gevraagd, maar het ontbreekt me simpelweg aan tijd.’ Tijd zat, roepen wij, over anderhalf jaar zit uw klus er wel op, op 55-jarige leeftijd kun je aan racen nog genoeg lol beleven. Wederom een grote glimlach: ‘Ik zal het zeker overdenken tegen die tijd.’ Iets zegt ons dat het er niet van zal komen.