Er zijn grote zaagtand-achtige kerbs te vinden op Le Castellet en voormalig Formule 1-coureur Tiago Monteiro is niet bang om ze te gebruiken. We hebben slechts toegang tot een afgesloten gedeelte van dit prachtige circuit, dat voorheen bekend stond onder de naam Paul Ricard en nu eigendom is van Bernie Ecclestone. Maar die ene loop is snel genoeg om een auto het luchtruim te doen kiezen. Vooral wanneer je je auto de apex in lanceert op de manier van Tiago.‘Voelt goed, hè?’, zegt hij terwijl het geroffel van de geteisterde kerbstones via de banden loeihard wordt doorgegeven aan het chassis en hij tegenstuurt om een wegglijdende achterkant te corrigeren. We zijn alweer onderweg naar de volgende bocht, op ramkoers met de kerbstones en vervolgens worden we het rechte stuk op gekatapulteerd onder luid gegrom van de V8.

Dit is een strakke, ja, heel strakke auto. Vanaf mijn gezichtspunt, vastgeketend aan de koolstofvezel passagiersstoel met een zespuntsgordel, lijkt de auto uit graniet gehouwen. De neus duikt niet bij het aanremmen van een bocht, ín de bocht rolt de auto nauwelijks over z’n lengteas en bij het accelereren kun je een waterpas op het dak leggen zonder dat het luchtbelletje beweegt. De auto voelt aan als een 1,2 ton wegend explosief. Tiago rijdt op dit moment in een Seat Leon in het WTCC. Ik heb er ook ooit in gereden en het is niet echt een slak, zoals je je kunt voorstellen. Maar dit, de nieuwe Lancia Stratos, is bijna net zo hardcore en hij schiet er vandoor met de haast van een rat met peper in zijn kont door een regenpijp. Het is een GT2-straatauto.

Tiago doet nog een rondje. Meer kerbstones, meer geroffel, meer lanceringen. Vergeet niet dat dit een borderline-dure eenmalige oefening is, waarover bijna een decennium is nagedacht en aan gewerkt voor hij was wat ‘ie nu is. De man die ‘m heeft gefinancierd – de Duitse zakenman Michael Stoschek – lijkt me iemand die je beter te vriend kunt houden. Dit is de enige Nieuwe Lancia Stratos ter wereld. Kan iemand dat aan Tiago vertellen?

Paolo Garella, de projectmanager van de Nieuwe Lancia Stratos, omschrijft dit project als ‘de apex van de one-off auto’s’. Ik denk dat hij gelijk heeft. Toen TopGear een verhaal had gemaakt over de Ferrari P4/5 van James Glickenhaus, realiseerden we ons niet dat dit het begin zou worden van een trend. Ben je opgegroeid met het aanbidden van een bepaalde sportwagen en beschik je nu plotseling over genoeg geld om een moderne reïncarnatie te financieren? Doen! Waarom niet? Alles is mogelijk, zo lijkt het. preview

Natuurlijk hebben rijke auto-enthousiastelingen rijdende onderstellen bekleed met op maat gemaakte carrosserieën zo lang als er auto’s zijn om te bekleden. De carrozzeria-business was zeer lucratief tijdens het interbellum en na de Tweede Wereldoorlog en allerlei exotisch klinkende stalen outfits met de meest fantastische vormen zijn de revue gepasseerd (kijk maar eens naar Figoni & Falaschi’s Talbot-Lago bijvoorbeeld). In de jaren vijftig en zestig werden talloze Alfa’s, Astons, Bentleys en Rolls-Royces in gelimiteerde oplage voorzien van een speciale carrosserie. Meer recent was vooral de Sultan van Brunei fan van de one-off: hij liet een hele reeks 456 Ferrari’s ombouwen tot stationwagon, vierdeurs sedan of cabriolet. Hij liet zelfs Bentley’s conceptauto Java, die in 1994 op diverse shows stond, ombouwen tot compleet functionerende auto. Iets wat jij ook had gedaan wanneer je een oliejoen dollars had.preview  Maar het was de Glickenhaus-auto die deze fascinerende microtrend nieuw leven inblies. Ferrari was naar verluidt nogal pissig dat partner Pininfarina verantwoordelijk was voor de uitvoering ervan, ondanks de ongelofelijke kwaliteit van het eindproduct. Het feit dat de op de Enzo gebaseerde auto ook nog eens plezieriger aanvoelde op het netvlies, was misschien onderdeel van de teleurstelling. Het duurde dan ook niet lang voor Ferrari zijn eigen Special Projects-divisie opende, ongetwijfeld in de hoop een nieuwe geldstroom in gang te zetten. Ferrari’s speciale projecten – een op de F430 gebaseerde auto en de op de 599 gebaseerde P540 Superfast Aperta – hebben echter vooral aangetoond hoe wereldvreemd de smaak van de rijken der aarde kan zijn.preview

‘De gekke vorm van de Stratos heeft met het verstrijken van de tijd nog niets van zijn visuele impact verloren’

Hoewel de connectie met Ferrari belangrijk is, is de nieuwe Lancia Stratos meer dan dat. Het origineel is zonder twijfel een van de meest magische auto’s ter wereld. In de jaren zeventig van de vorige eeuw stelde Lancia nog iets voor, namelijk. Uiteraard waren de auto’s gemaakt van Russisch staal dat net zo betrouwbaar was als het politieke systeem in die tijd, maar kijk eens wat ze ervan maakten. De Lancia Stratos ontsprong uit een briljante conceptauto van Bertone en waarvan Lancia’s motorsportman Cesare Fiorio dacht dat hij ‘m kon omtoveren tot een bruikbaar rallywapen. Tegen de tijd dat de HF Stratos was gehomologeerd voor het WK rally, werd ie aangedreven door Ferrari’s 2,4 liter Dino V6 (190 pk in de straatversie, 280 in de competitieauto), en de oude Cesare bleek gelijk te hebben. Hij had ‘m ontworpen om te winnen en winnen was wat ie deed. De auto domineerde de sport midden jaren zeventig en harkte het kampioenschap binnen in de jaren 1974, 1975 en 1976.

preview

Wanneer je beelden bekijkt van de auto anno nu, word je herinnerd aan twee zaken: ten eerste dat de gekke vorm van de Lancia Stratos met het verstrijken van de tijd nog niets van zijn visuele impact heeft verloren. Met z’n lange dak, vizierachtige voorruit en klapkoplampen ziet het geheel eruit als iets wat Simpsons-tekenaar Matt Groening had kunnen ontwerpen. En ten tweede, dat degene die er in die tijd rally’s mee reed, beschikte over gigantische testikels, waarschijnlijk ook nog van titanium. Niets ten nadele van maestro Sébastien Loeb, maar een Citroën C4 WRC is een rolkoffer vergeleken met een Lancia Stratos in volle vlucht (een pose trouwens waarin ie vaak te zien was).

Michael Stoschek, die de leiding had over de wedergeboorte van de auto, was net zo gefascineerd. ‘Ik las een artikel in een Duitse krant ergens in de late jaren zeventig,’ vertelt hij me, ‘en de schrijver had een Lancia Stratos getest, een met gele wielen. Ik dacht, die auto wil ik hebben. Ik was altijd al geïnteresseerd in auto’s en toen ik 15 was, zat ik altijd achter meiden aan die een auto hadden. Het maakte mij niet uit dat ze lelijk waren, zolang ze maar een auto hadden. Maar bij de Lancia Stratos was ik gefascineerd door zijn styling en engineering.’ preview

Als grote baas van automotive toeleverancier Brose is Stoschek een zeer succesvolle amateurrallycoureur, met drie overwinningen in de Carrera Panamericana. Hij bezit verschillende oude Porsches 911 en een prachtige Group 4 Stratos, maar het project van de nieuwe Stratos kwam pas echt op gang toen auto-ontwerper en Stratos-fanaat Chris Hrabalek een idee in het hoofd van Stoschek plantte.
Hrabalek, die maar liefst negen Stratossen bezit (ooit waren dat er maar liefst veertien en hij heeft nog steeds onder meer een rallywagen met Safari-specificaties en een monsterlijke, 560 pk sterke Groep 5-auto), creëerde een moderne interpretatie en stelde ‘m tentoon op de autosalon van Genève in 2005. ‘Ik kende Michael al jaren’, zegt hij. ‘Ik ontmoette hem toen ik als kind een Stratos-rally bezocht in 1986. Ik heb hem acht jaar lang lastig gevallen om dit te doen. Ik stalkte hem. Ik sprong letterlijk tevoorschijn van achter de struiken.’preview

Hrabalek is net zo slim als vasthoudend. Toen Bertone onbedoeld liet weten dat de rechten op de naam Lancia Stratos waren verjaard, vroeg hij zijn vader om een copyrightadvocaat in te huren om de naam vast te laten leggen. Sluw gedacht, vooral gezien het feit dat hij toentertijd 16 jaar oud was. Later haalde hij geld binnen voor het prototype door aandelen te verkopen aan verschillende zakenmensen en mannen uit de entertainmentwereld. Ik herinner me nog de opwinding rond de auto in Genève dat jaar, maar ondanks dat het idee werd voorgelegd aan merken als Pagani, Prodrive, Koenigsegg en Gumpert, bleek het onmogelijk om het project van de grond te krijgen. Daarmee zou de geschiedenis geëindigd zijn.

Maar toen de Glickenhaus P4/5 ontstond, rolde Hrabalek zijn Rolodex nog één keer rond en overtuigde Stoschek ervan dat Pininfarina net zo’n versie kon maken van de Lancia Stratos.

Misschien wilde de Duitser er gewoon voor zorgen dat de ontwerper zijn mond zou houden, maar hij ging akkoord.preview

‘Pininfarina hield van deze auto, maar haatte ‘m ook’, zegt Stoschek nu, drie jaar nadat de samenwerking begon. ‘Dat kwam door het perfectionisme van mij en mijn zoon (Max, een helikopter-stuntpiloot die ook is betrokken bij het familiebedrijf en het Lancia Stratos-project). Ze zeggen nu dat het de beste one-off auto is die ze ooit hebben gemaakt.’

‘Met een gewicht van 1.247 kilo is de Lancia Stratos zo’n 80 kilo lichter dan de 430 Scuderia. In werkelijkheid ligt het gewichtsverschil eerder rond de 150 kilo’

De auto heeft ook veel te danken aan de Ferrari F430 Scuderia. In feite zou je deze auto kunnen omschrijven als ‘s werelds meest verknipte auto. Stoschek kocht een Scud (‘Hij had alle opties’, zegt Hrabalek schaapachtig) en de ingenieurs van het team gingen ogenblikkelijk aan de slag met haakse slijpers. Het moet eruit hebben gezien als een automotieve snuff-movie. De aluminium panelen van de 430 werden in het rond gesmeten en verwisseld en het aluminium spaceframe werd met 20 centimeter ingekort en vast gelast aan een door de FIA goedgekeurde rolkooi. De voorkant werd veranderd om plaats te bieden aan een enkele radiator in plaats van de dubbele van de 430 en de A-stijlen werden opnieuw geprofileerd om de karakteristieke vorm van de rondlopende voorruit te creëren. De vloer en het subframe aan de achterzijde bleven min of meer intact. De body en het interieur zijn compleet gemaakt van koolstofvezel met een karakteristieke vezelstructuur die je alleen van heel dichtbij kunt zien.

preview

De hartslag van de nieuwe Lancia Stratos is afkomstig van de sensationele 4,3 liter Ferrari V8, die is gekoppeld aan een razendsnelle F1-achtige transmissie. Dankzij een nieuwe elektronische controle unit en een op maat gemaakte titanium uitlaat stijgt het vermogen naar 540 pk. Met een gewicht van 1.247 kilo is de Lancia Stratos zo’n 80 kilo lichter dan de 430 Scuderia. Maar in werkelijkheid ligt het gewichtsverschil eerder rond de 150 kilo. Hoewel de architectuur van de wielophanging ongewijzigd bleef, is de auto voorzien van nieuwe bussen, stijvere veren en een andere dempersetting. Remkracht wordt geleverd door race-Brembo’s, met 39,8 centimeter grote keramische remschijven en remklauwen met zes zuigers voor en 35 centimeter grote schijven met vier zuigers achter. De auto is voorzien van Dunlop Sport Maxx rubber, 265/30/19 voor en serieus dikke 315/30/19-wielen aan de achterkant.
Samenvattend hebben we hier een geniale visuele update van een van ’s werelds meest bizarre en briljante auto’s aller tijden, aangedreven door een van de beste motoren in de historie, gekoppeld aan een transmissie die zo snel schakelt dat zelfs Fernando Alonso er blij mee zou zijn: en dat alles verpakt in een carrosserie die het gewicht van twee volwassenen bespaart ten opzichte van zijn al tamelijk lichtgewicht donor. Het is onmogelijk om níét van deze auto te houden.
Inderdaad. Om eerlijk te zijn heb ik goed gekeken en ik kon niets vinden waarvan ik niet houd. Toen Tiago zijn pleziertje had gehad, ruilden we van plek. Dus nu zit ik achter het stuur van een vier miljoen euro kostende one-off, die toebehoort aan een tamelijk intimiderende Duitse zakenman met een oud-Formule 1 coureur naast me. Aangezien ik de tweede journalist ter wereld ben die in de auto rijdt, legt dat bijna nog meer druk op me dan wanneer ik de eerste was geweest. Ik zal de kerbstones maar niet raken, bedenk ik me wanneer plotseling een hand met veel kracht op mijn schouder landt. ‘Dit is mijn auto. Het is de enige die ik heb’, zegt Stoschek met enige nadruk. Oh god.
Het helpt dat de auto zo waanzinnig goed aanvoelt zodra je erin klimt. Stoscheks perfectionisme manifesteert zich bij uitstek in het interieur. Hij heeft hetzelfde gestripte gevoel als de 430 Scuderia en er is veel aluminium en koolstof te zien. Zoals iedere auto-ingenieur je kan vertellen, is het maken van een verwarmings- en ventilatiesysteem een regelrechte nachtmerrie, vandaar dat de Stratos dezelfde set-up heeft als die van de Ferrari. Er is geen multimediasysteem en de airco is het enige luxeartikel aan boord.

De aandacht voor details is enorm. Het stuur, met led-schakellampen bovenop en z’n afgeronde onderzijde, voelt heerlijk. De stoelen zijn compleet nieuw en ultralicht. Normale stoelen wegen zo’n 30 kilo per stuk, die van de Scuderia 18 kilo en deze slechts 11,3 kilo. Brose maakt allerlei soorten componenten voor de auto-industrie, dus het is logisch dat de auto tevens dient als een soort showmodel voor enkele experimentele, nieuwe items. De ramen van de Lancia Stratos bewegen elektrisch op en neer in het deurframe, maar het mechanisme is zeer complex en licht uitgevoerd en gebaseerd op het handmatige systeem van de originele Lancia Stratos. De deurscharnieren zijn prachtig, maar het mooiste zijn de deurbakken, die zijn voorzien van uitstulpingen waar je je helm aan kunt hangen, als een grappige hommage aan het meest memorabele interieurfeature van de originele Lancia Stratos. Er zit alcantara op het dashboard en het dak en het instrumentarium (dat nu ook is voorzien van een g-krachtenmeter) is geplaatst in een asymmetrische vorm die eveneens refereert aan het origineel. Je kunt zoeken wat je wilt, maar je zult nergens een kitrestje of slecht passend paneel vinden. Stoschek moet voor Pininfarina een klant uit de hel zijn geweest.

‘De Stratos staat in het rijtje met meest vermakelijke auto’s die ik ooit heb gereden’

De flippers achter het stuur zijn groter dan die van de 430 GT2-racewagen en ze zijn gemaakt van koolstofvezel in plaats van aluminium. De slimme manettino-draaiknop van de Ferrari – die het E-diff en de tractiecontrole bedient – blijft onaangetast, maar de auto is voorzien van een mechanisch Drexler-differentieel in plaats van een elektronisch. Trek aan de rechter flipper en de Stratos klonkt in z’n eerste versnelling met een soort ruwe ongeduldigheid. De auto is 10 procent stijver dan de 430 Scuderia en op de een of andere manier weet de auto dat al over te brengen voordat we de pitstraat zijn uitgereden.

De eerste van een handvol ronden die me zijn toegezegd, is nogal timide. Maar een paar zaken zijn al van meet af aan duidelijk. De motor bijvoorbeeld klinkt zo luid dat hij ongetwijfeld niet voldoet aan de hiervoor gesteld normen – de bypassklep van het uitlaatsysteem kan dan ook met een afstandsbediening worden geopend en gesloten. Dit is een auto waarvan het onderstel is afgesteld door iemand die gewend is om te racen. De originele Stratos was nooit een auto voor mensen met een zwak hart en zelfs bij de mannen die erin gestreden hebben gaan de haren nu nog overeind staan wanneer ze terugdenken aan die tijd. Ze zullen het fijn vinden om te horen dat de nieuwe auto in dezelfde klasse opereert.Zijn elektrohydraulische stuurbekrachtiging beschikt over dezelfde sensatie die je bij meer topklasse GT2-auto’s overvalt: je verwacht veel gewicht en weerstand, maar ontdekt daarentegen dat ie ultralicht en als verdoofd aanvoelt. Met als gevolg dat ik de eerste paar bochten flink mis zit, waaruit blijkt dat ik de auto totaal verkeerd heb ingeschat. Het is geen voertuig waarmee je over de baan veegt, maar meer een precisiewapen dat overduidelijk houdt van verfijnde input. Net als met de 458 Italia moet je je hersens hercalibreren.

Het duurt niet lang voor je eraan gewend bent en wanneer je zover bent, kun je de Stratos met feilloze precisie op het asfalt plaatsen. Het is koud en winderig vandaag op Le Castellet en hoewel de baan geen maximale grip biedt, is het gelukkig droog genoeg om iets meer snelheid te maken. God wat is deze auto goed. Met een pk/gewichtsverhouding van 427 pk per duizend kilo voelt ie als een gekooid dier op de kleine ronde die ons ter beschikking is gesteld, maar je kunt het de eigenaar moeilijk verwijten dat ie ons enigszins aangelijnd wil houden. Voor de statistieken: hij accelereert van 0 naar 100 km/u in 3,3 seconden, van 0 naar 200 in 9,7 seconden en haalt een topsnelheid van 274 km/u. Met de term ‘snel’ doe je deze auto tekort.

Paolo Garella, de projectleider, claimt een perfecte gewichtsverdeling; de auto stuurt in als een bezetene. In de normale stand voelt ie op dit circuit volgens Stochek enigszins onderstuurd, maar een keer draaien aan de manettino-knop is al wat er nodig is om die solide achterzijde serieus mobiel te maken. Hij heeft een duidelijk zichtbare kortere wielbasis dan de Scuderia en ik verdenk ‘m ervan een licht hoger zwaartepunt te hebben. Hierdoor is de kritieke grens net wat lager dan we gewoon waren van de laatste generatie supercars, met als gevolg dat je snel verrast kunt worden door zijn korte wielbasis. Stochek wilde het zo, denk ik. Maar wanneer ik moediger word en me minder bewust ben van het feit dat ik in de dure one-off rijd van iemand anders, ontsnap ik niet aan de gedachte dat dit een auto is die ik in een garage met centrale verwarming zou laten staan wanneer het er alleen maar naar uitzag dat het zou kunnen gaan regenen.

Onder droge omstandigheden blijft z’n weggedrag binnen de perken. Om eerlijk te zijn, staat de Lancia Stratos in het rijtje met meest vermakelijke auto’s die ik ooit heb gereden. Het is tevens een van de best uitgevoerde modellen, zeker gezien het feit dat ie na 10.000 testkilometers nog steeds supersolide aanvoelt. De auto is gebouwd met het oog voor detail van een Porsche. Het is een lichtere, stijvere 430 Scuderia en hij is nog agieler dan de Ferrari. Dat is behoorlijk verbazingwekkend, gezien het feit dat de Scuderia een van de allerbeste auto’s is die Ferrari ooit maakte. Voor een auto die wordt gemaakt in beperkte aantallen is er geen groter compliment denkbaar.

Iedereen die erbij betrokken is, houdt de kaken stijf op elkaar als het gaat om de vraag of de auto in productie gaat. Stochek zou het fijn vinden wanneer het gebeurt. Hij wil graag erkenning voor zijn werk, zowel bij de media als een handvol potentiële kopers. Er is de mogelijkheid voor nog eens 25 auto’s en Pininfarina heeft de capaciteit om ze te maken, dus je weet wie je moet bellen. Trouwens, Stochek heeft al het zware werk al gedaan en, zelfs met een prijskaartje van zo’n 600.000 euro is dit een bijzondere, zeer bijzondere auto. De nieuwe Lancia Stratos is echt los.

Reacties