Fortwo vs Twingo vs Up vs Cactus

Kleine auto’s moeten niet allemaal op elkaar lijken. Een beetje verschil geeft kleur aan het leven, maar wie maakt er eigenlijk het beste stadsduiveltje?

Je ziet het ook bij mobiele telefoons. Een succesvol ontwerp wordt onmiddellijk gekopieerd. Dat is bij auto’s normaal gesproken niet anders. Toch valt op dat de meeste rivalen helemaal geen gelijkenis vertonen met de kleine Up.

Imitatie is de hoogste vorm van vleierij, maar de gelijkenis tussen deze vier modellen is ver te zoeken. Of het moet zijn dat ze allemaal precies doen wat er van een compacte auto verwacht wordt: ze zijn onverslaanbaar op de korte afstand, ze verbruiken maar een drupje brandstof en ze zien er stuk voor stuk best leuk uit.

Het is kennelijk niet eenvoudig om een perfecte kleine auto te bouwen. Bijna zestig jaar geleden lukte het Alec Issigonis om een revolutie te veroorzaken met het ontwerp van de Mini, maar sindsdien zijn er velen die hun tanden hebben stukgebeten op het concept van het ideale stadsautootje.

Naast de Up is er de nieuwe Renault Twingo. Die heeft achterwielaandrijving en de motor zit achterin. Ook de nieuwe Smart Fortwo heeft achterwielaandrijving en de motor achter, maar de Smart heeft veel bescheidener dimensies en moet het bovendien met twee in plaats van vier zitplaatsen stellen. De Citroën C4 Cactus vaart een heel eigen koers: het uiterlijk van een crossover, kunststof panelen op de deuren en dankzij gewicht besparende technieken is de Cactus – ondanks zijn veel royalere afmetingen – nauwelijks zwaarder dan de concurrentie. Vier heel verschillende auto’s die wij in druk stadsverkeer aan een geducht onderzoek gaan onderwerpen.

De Up is aanvankelijk ook ontworpen met achterwielaandrijving totdat de rekenaars bij VW bedachten dat het financieel aantrekkelijk zou zijn om bepaalde onderdelen te delen met de Polo, en dat voorwielaandrijving daarom goedkoper zou zijn.

Het interieur van de Up is niet perfect maar komt daar aardig bij in de buurt. Het zijn de kleine details (vooral bedoeld om geld te besparen) waar het misgaat. Zo heeft de bestuurdersdeur alleen een knopje om de eigen zijruit te bedienen, niet de ruit aan de bijrijderskant. Daarnaast is de binnenkant van de Up nogal grauw en donker van kleur, maar de kleine VW biedt een zee aan binnenruimte, heeft heel comfortabele stoelen en de gebruikte materialen zijn van topkwaliteit.

In de Twingo is het allemaal veel vrolijker en lichter maar de afwerking is niet van hetzelfde superniveau als in de VW. Daarnaast is de ruimte achterin heel beperkt, dus kun je er alleen vier mensen in kwijt als je er twee daarvan eerst opvouwt. Stationair loopt de Renault veel rustiger dan de Volkswagen. De Twingo is net als de Up uitsluitend verkrijgbaar met een driecilinder motor. De Renault levert een vermogen van 71 pk, of zelfs een pittige 90 pk in de turbo-uitvoering. De Up moet het met een slome 60 pk stellen, of maximaal 75 pk in het ‘vlotste’ model.

Daarbij moeten we wel vertellen dat de styling van de nieuwe Twingo weliswaar met een knipoog verwijst naar de oude Renault 5 Turbo, maar dat het levensgrote turbogat ons ook meteen met een gevoelige klap terugbracht naar de jaren ‘80. Elegant en gelijkmatig optrekken is een hele kunst.

De nieuwe Smart en Twingo hebben veel gemeen. Bij de ontwikkeling van de Twingo en de nieuwe Fortwo en Forfour is door Renault en Smart intensief samengewerkt. Wij kozen bij de Smart voor een bescheiden motorisering en de relatief eenvoudige Passion-uitvoering, in een poging de prijs wat te drukken. Toch zit de Smart zelfs in die basisuitvoering wat prijs betreft al dicht in de buurt van de duurdere modellen Twingo en Up, terwijl deze wel over een achterbankje en meer bagageruimte beschikken.

‘We beoordelen de Cactus heus niet op zijn circuiteigenschappen, maar ook in de stad komt de eigenzinnige Fransman wat wispelturig over’

In bepaalde opzichten is de nieuwe Smart niet anders dan zijn voorganger. Hij is niet smal genoeg om er de file mee te omzeilen en door de korte wielbasis heeft de Fortwo moeite met slecht wegdek en verkeersdrempels. Het voordeel van makkelijk parkeren valt ook een beetje in het niet, want geen van deze vier auto’s heeft moeite met manoeuvreren. De Volkswagen kan optioneel van parkeersensoren worden voorzien en de C4 Cactus waarin wij reden, was voorzien van het 580 euro kostende Pack City Park, met achteruitrijcamera, sensoren en parkeerassistent. Daarmee vergeleken blijft de Smart een beetje achter. Afgezien van deze minpunten is de nieuwe Smart een wezenlijke verbetering ten opzichte van de vorige. Bovendien (en dat is veel belangrijker) vonden wij het Smartje gewoon heel lollig om in te rijden.

De Fortwo heeft ook nog wat andere troefkaarten achter de hand: net als in de nieuwe Mini is het aanvankelijk wat infantiele ontwerp van het interieur nu eindelijk volwassen geworden. Hoe de visnetbekleding van het dashboard zich op den duur zal houden, zal moeten blijken maar binnenin de Smart oogt het fris, kleurrijk en verzorgd. Nog belangrijker is dat de Fortwo nu ook echt lekker rijdt. Het veercomfort blijft weliswaar een probleem, maar de handgeschakelde versnellingsbak (hoewel wat hakerig) is in niets te vergelijken met de oude gerobotiseerde onzin die Smart in de voorgaande Fortwo monteerde. De besturing laat ook nog wat te wensen over. Geen personenauto heeft een kleinere draaicirkel, maar de gevoelloze besturing reageert uiterst kritisch, met slechts drie volledige omwentelingen van het stuur tussen de uiterste wielstanden. De vierkante wielbasis en het lage gewicht doen juist weer wonderen en in de stad is de Smart zo wendbaar als een opgefokte wesp. Je zit hoog en tamelijk rechtop in de Fortwo. Niet erg comfortabel tijdens langere ritten, maar in drukke steden heb je daardoor wel perfect zicht op het overige verkeer.

De C4 Cactus voelt wonderlijk loom aan wanneer je er direct vanuit de Smart in overstapt. Op het eerste gezicht zie je de Cactus helemaal niet als een typische stadsauto en schaal je hem in op het niveau van auto’s als de Nissan Qashqai. Dat valt reuze mee. Wat weinigen zich realiseren, is dat deze aan het laboratorium ontsnapte conceptcar juist wel een uiterst slim vormgegeven stadskarretje is. In werkelijkheid is de C4 Cactus helemaal geen grote auto. Hij voelt in eerste instantie wel zo aan, maar wil je de (hoofd)ruimte achterin maximaal benutten, dan zul je het glazen dak achterwege moeten laten. Door de hoge tildrempel is de kofferruimte van de Cactus trouwens lastig toegankelijk.

De door ons geteste C4 Cactus is een van de duurdere uitvoeringen en heeft daarom ook flink wat meer vermogen dan de andere drie auto’s. Door het koppel van 205 Nm uit de 1,2-liter turbo sprint de Cactus maar liefst vijf volle seconden vlotter naar 100 km/u dan de Smart en de Up. Leuk voor de snelweg, maar in de stad heb je er weinig aan. Toch voelt de Citroën het minst sportief aan. We beoordelen de Cactus heus niet op zijn circuiteigenschappen, maar ook in de stad komt de eigenzinnige Fransman wat wispelturig over. Bij gematigde snelheden is het weggedrag futloos en niet altijd even comfortabel. We moeten natuurlijk wel rekening houden met het feit dat de Cactus op vrijwel alle vlakken is ontdaan van overbodige ballast. De C4 Cactus is zo’n 200 kilo lichter dan de (weinig populaire) conventionele C4 en op papier komt de Citroën qua gewicht zelfs aardig in de buurt van de Twingo. Slechte geluidsisolatie en wat grillig weggedrag mogen dus niet als een volslagen verrassing komen.

‘Hopelijk krijgt een toekomstige Twingo GT meer ruimte om te vlammen’

Wat wel verbaast, is de beroerde zithouding achter het stuur. Zelfs niet al te lange mensen moeten stijf rechtop zitten om fatsoenlijk bij het afgeplatte stuur te kunnen en dan nog krijg je bij de minste of geringste stuurbeweging een klap tegen je knieën. Na een halfuurtje verrek je van de pijn in je rug, zijn je knieën beurs en heb je kramp in je benen. Zelfs de piepkleine Smart doet dat beter.

Om even afgeleid te zijn van het drukke verkeer en de stekende pijn in rug en ledematen onderwerpen we het interieur aan een nader onderzoek. Hoewel de Cactus van alle overdaad is ontdaan, voelt dat vanbinnen niet zo aan. De afwerking van verschillende interieurdelen, zoals het dashboardkastje en de deurhandels, verraden een grote mate van aandacht voor detail. Net wanneer we daar erg enthousiast over willen worden, horen we een paar onverklaarbare rammeltjes. Of de bouwkwaliteit op alle fronten even zorgvuldig is geweest valt dus nog te bezien. In de lay-out van de twee informatieschermen lijkt de Cactus schatplichtig aan de BMW i3, maar dat geldt niet voor de bruikbaarheid van het systeem. Het aanraakscherm is van de gebruikelijke Citroën/Peugeot-kleuterschoolkwaliteit.

De C4 Cactus is geen auto voor snelheidsduivels die in de stad en tijdens het spitsuur overal zo snel mogelijk doorheen willen glippen. In dat geval kies je liever de Smart Fortwo. Dat is eigenlijk een soort scooter op vier wielen waarmee je niet alleen razendsnel pizza’s, maar ook mensen kunt bezorgen. Je zult nooit een Cactus tegenkomen waarmee echt rap gereden wordt. De Citroën komt namelijk alleen tot zijn recht wanneer de futloze versnellingsbak niet wordt opgejaagd, dus pas wanneer je rustig gaat rijden, merk je dat er ook iets te zeggen valt voor de rustgevende, ouderwetse Franse gerieflijkheid. De Up zal zijn neus ophalen voor zulk Frans comfort, maar door zijn zachtaardigheid toont de Cactus niets van de scherpe stekels van de plant waarnaar hij is vernoemd. In dat opzicht passen de opvallende airbumps uitstekend bij het karakter van de Cactus.

De Twingo zou over betere rijeigenschappen moeten beschikken. Je merkt direct dat het een achterwielaangedreven auto is. De besturing is daardoor rustiger en de neus voelt lichter aan, maar je merkt ook dat Renault ergens bang voor is. Misschien denkt men dat de Twingo een te grote aantrekkingskracht zal uitoefenen op amateur-rallyrijders. Brokkenpiloten die op een kwade dag een gladde rotonde te snel nemen en juist op dat moment worden overvallen door het vermogen van de bij vlagen onberekenbare turbo. Wie zal het zeggen? In elk geval heeft de Twingo nu te lijden onder een te pas en te onpas ingrijpende tractiecontrole en een stuurinrichting die op wel heel voorspelbare wijze is afgestemd op een veilige hoeveelheid onderstuur. Hopelijk krijgt een toekomstige Twingo GT meer ruimte om te vlammen.

Alle vier de auto’s zijn economisch in verbruik en wanneer je voorzichtig bent met je wensenlijstje ook niet al te duur in aanschaf. Alle vier zijn het moderne auto’s, met een uiterst bescheiden CO2-uitstoot en ze passen prima in het huidige stadsbeeld. Zoals we al opmerkten, lijken deze auto’s helemaal niet op elkaar. Je kunt je dan ook verbazen over de uiteenlopende benadering die de producenten hebben gekozen om een auto te produceren die zich in zijn element voelt in drukke, stedelijke agglomeraties.

Het feit dat de Smart eindelijk is opgegroeid, is een verademing, al blijft het een prijzig alternatief. De Cactus is een ruwe diamant. Origineel en bij vlagen zelfs geniaal, maar het is vooral een auto waaraan de hele familie zich snel zal hechten en waarvan je de onvolkomenheden maar al te graag voor lief neemt. Het karakter van de C4 Cactus doet denken aan de 2CV van weleer. Dat was in zijn tijd ook geen perfecte auto, maar wel eentje die in een mum van tijd een grote schare liefhebbers wist te verzamelen. De Twingo is een geweldig leuke auto, maar wordt nog overschaduwd door de overmacht van de VW Up. De Volkswagen op zijn beurt mag dan de klinische perfectie dicht benaderen, maar kan van Renault nog twee heel belangrijke dingen leren: hoe je kleine auto’s écht leuk kan maken en dat je vanachter het stuur toch tenminste de andere zijruit moet kunnen bedienen.

Renault Twingo Energy TCe 90 Dynamique

Motor
899 cc
driecilinder turbo
90 pk / 136 Nm

Aandrijving
achterwielen
5v handbak

Prestaties
0-100 km/u in 10,8 s
top 165 km/u

Verbruik (gemiddeld)
4,4 l/100 km
99 g/km CO2
B-label

Afmetingen
3.595 x 1.647 x 1.554 mm (l x b x h)
2.492 mm (wielbasis)
940 kg
35 l (benzine)
219 / 980 l (bagage)

Prijzen
NL € 14.790 (20%)
BE € 13.450 (Intens)
Volkswagen Up 60 pk BMT 5-deurs Move Up

Motor
999 cc
driecilinder
60 pk / 95 Nm

Aandrijving
voorwielen
5v handbak

Prestaties
0-100 km/u in 14,4 s
top 161 km/u

Verbruik (gemiddeld)
4,1 l/100 km
95 g/km CO2
A-label

Afmetingen
3.540 x 1.641 x 1.489 mm (l x b x h)
2.420 mm (wielbasis)
840 kg
35 l (benzine)
251 / 951 l (bagage)

Prijzen
NL € 11.631 (20%)
BE € 11.535
Citroën C4 Cactus PureTech 110 Shine

Motor
1.199 cc
driecilinder turbo
110 pk / 205 Nm

Aandrijving
voorwielen
5v handbak

Prestaties
0-100 km/u in 9,3 s
top 188 km/u

Verbruik (gemiddeld)
4,6 l/100 km
107 g/km CO2
A-label

Afmetingen
4.157 x 1.729 x 1.530 mm (l x b x h)
2.595 mm (wielbasis)
995 kg
50 l (benzine)
358 / 1.170 l (bagage)

Prijzen
NL € 19.940 (20%)
BE € 21.030 (Shine)
Smart Fortwo 71 pk Passion

Motor
999 cc
driecilinder
71 pk / 91 Nm

Aandrijving
achterwielen
5v handbak

Prestaties
0-100 km/u in 14,4 s
top 151 km/u

Verbruik (gemiddeld)
4,1 l/100 km
93 g/km CO2
B-label

Afmetingen
2.695 x 1.663 x 1.555 mm (l x b x h)
1.873 mm (wielbasis)
790 kg
28 l (benzine)
260 / 350 l (bagage)

Prijzen
NL € 13.108 (20%)
BE € 12.545