Dit is de winnaar van TopGears Speed Week 2023

‘Dit zijn ze dan, de laatste drie. Plus een’, zegt onze hoofdredacteur, met een blik die je meestal ziet bij iemand voordat ie naar een fles grijpt in een kroeggevecht. ‘Dus… vier?’ ‘Nee. Het zijn de Laatste Drie, maar we hebben besloten dat de Ioniq 5 N erkenning verdient, als een soort “warm aanbevolen” speciaal geval.’ ‘Ik heb nog niet gestemd.’ ‘Nee. Omdat jij de verkeerde dingen zou kiezen.’

Dus dat is wat in TopGear-kringen voor democratie doorgaat, een oordeel dat wordt afgeleverd terwijl ik enorm verantwoorde, duurzame 98 RON over mijn laarzen en de zijkant van een glorieus smerige Porsche 911 GT3 RS mors. Het blijkt dat de kennelijk ook door de jury beïnvloede elektrische brandstofpomp niet automatisch afslaat, en het niveau in de tank wat vertraagd doorkomt.

Goed, zo’n probleem is het nou ook weer niet: de grond heeft een watervaste toplaag, wel zo veilig, benzine vervliegt, huid groeit wel weer terug en de serieuze testredacteuren van TopGear nemen over het algemeen goede beslissingen. En hoewel een fatsoenlijke advocaat ook een sluitend pleidooi voor sommige andere kandidaten zou kunnen houden, helpt het dat de overgebleven kandidaten driedimensionaler zijn dan je zou denken.

De finalisten van Speed Week 2023

Het zijn de auto’s waar de crew zonder veel nadenken naartoe zweefde. Na bijna een week op Gotland heeft de Lamborghini Huracán zich een weg naar zijn huidige positie geëlleboogd. Niet door een betere auto te zijn dan de Porsche 911 Dakar, maar door een meer zonderlinge, open invulling te zijn van ongeveer dezelfde opdracht aan een productieteam.

Hij is een beetje vreemd, maar weet dat zelf heel goed, en zijn succes laat zich meten door de breedte van de glimlach. De GT3 RS hield de eer van Stuttgart hoog, niet zozeer omdat ie hier de beste circuitauto is, maar omdat hij ook zeer welgemanierd omging met normale wegen en minder bizarre snelheden. TopGears Hoofd Overstuur omschreef hem als ‘genadeloos’, en dat is ie ook.

En dan is er de Honda Civic Type R, die onder de radar kwam binnenvliegen en een tapijtbombardement uitvoerde op ieders verwachtingspatroon door precies de complete, opwindende hot hatch te zijn die we altijd van Honda wilden. Dus mikken we er net iets te veel benzine in, ruimen de rotzooi op en vertrekken van de Gotlandring om het eiland eens wat verder te verkennen – en erachter te komen welke auto hier nou eigenlijk de beste is.

Als we wegrijden, ontkoppelt de Ioniq 5 N zich van de 600-kW snellader en schaduwt de groep stilletjes, als een elektrische Magere Hein die de zielen van verbrandingsmotoren komt opeisen. Wat, als je erover nadenkt, ook een beetje zo is. Toch: na een paar kilometer rijden en wat overpeinzingen zien de zaken er helemaal niet zo somber uit.

Waarom de elektrische Hyundai mee mag spelen in de finale

Er dringt zich een fundamentele vraag op: of een elektrische auto de karakteristieken van een verbrandingsmotor zou moeten na-apen om aantrekkelijk te zijn voor mensen die van rijden houden, en niet alleen van snelheid. De Ioniq 5 N vertegenwoordigt de start van wat bijzonder slimme mensen kunnen bereiken als ze worden geconfronteerd met een probleem dat deels wetenschappelijk, deels kunstzinnig is.

Je hebt de power en controle, maar je zult de cocktail moeten verrijken met emotionele feedback, anders hou je iets over dat alleen maar effectief is. Zie het zo: je zou gewoon ethanol kunnen drinken als je dronken wilt worden, maar we prefereren allemaal toch iets met een smaakje en een klein papieren parapluutje.

De Ioniq 5 N voelt, kort door de bocht, aan als een real-time storm in je hersenpan. Alles, overal, meteen en tegelijkertijd. Eindeloze hoeveelheden rijmodi, elektronische koppelverdeling, geluidsgeneratoren, iets dat een koppelingspedaal nadoet, koppelonderbrekingen, maffe geluiden, ‘toerentellers’, launchcontrol. Het is ingewikkeld en in het begin overrompelend. En hij is nog altijd zwaar en fysiek groot.

Wat de Ioniq 5 N anders maakt dan andere EV’s

Maar de manier waarop de elektronica werkt, geeft hem een doelgerichtheid die een hoop andere snelle EV’s node missen. Hij danst niet in het rond, maar heeft wel degelijk ritmegevoel en laat zich geweldig over de glooiende, door bomen geflankeerde plattelandswegen van Gotland sturen. Hij is vermakelijk, en niet alleen omdat hij accelereert als een vuurpijl.

Als je hem eenmaal gereden hebt, is het kunstmatige geluid het enige dat aanvoelt als een gimmick – de rest van alles wat je bedient, voegt iets toe aan de textuur die de meeste elektrische auto’s zouden kunnen gebruiken om minder lineair en karakterloos aan te voelen.

Omdat deze Speed Week draait om wat het nieuwe tijdperk in petto heeft voor performance-auto’s, voelt het volstrekt vanzelfsprekend dat we de Hyundai hebben meegenomen in de finale. En hoewel ie beslist niet perfect is, ligt er passie aan de wortels van zijn bestaan. Dat is ontzettend bemoedigend. Als dit het startpunt is, dan komt het allemaal wel goed.

Goed, terug naar de finalisten

Gotland is een eiland dat het soort bergachtige geografie ontbeert dat zich zo goed leent voor epische wegen. En de toegestane maximumsnelheid, waar iedereen zich aan lijkt te houden, is aan de lage kant. Dus boenderen we er niet op de voor ons gebruikelijke manier overheen. Maar wát een eiland. Kustwegen in de schaduw van de rotsachtige kanten van de brakke Baltische zee, door bomen omgeven, glooiende avenues in het binnenland.

Er is de schattige hoofdstad Visby, waar de middeleeuwen de moderne tijd ontmoeten, met een centraal plein, Stora Torget, afgezet met kasseien en koffietentjes. Maar het is het binnenland waar het pas echt interessant wordt; het leven is hier langzamer, relaxter. De ademhalingen zijn dieper en het leven stroomt meer als honing dan als water.

Als we over de B-wegen rijden, ergens in de buurt van de Blå Lagunen, passeren we een stel oudere dames die glimlachen en zeggen dat we het rustiger aan moeten doen – ­terwijl we nog geen 50 km/u rijden. Maar het geeft je wat perspectief op de auto’s die we de afgelopen dagen over de krankzinnige achtbaan hebben gerost die de Gotlandring heet. Dat perspectief is bijzonder nuttig.

De Sterrato is nieuw, maar zijn modelnaam Huracán niet

Het voelt onmiddellijk een tikje eigenaardig om een Huracán hierbij te hebben, in 2023. Hij loopt alweer mee sinds 2014, is zo’n beetje vaste gast bij de Speed Week en is als model de laatste jaren geculmineerd in steeds intenser wordende varianten. En toch is de Sterrato juist weer een stap verder verwijderd van verwoestende rondetijden en lijkt hij over een wat bruikbaarder gevoel voor humor te beschikken.

In een wereld waarin supercars veelal glimmende pakhuizen van onbenut potentieel zijn, houdt de Sterrato er een veel bredere taak­opvatting op na. Op de gewone weg is hij niet bang voor een diepliggend putdeksel of opgehoogd randje. Hij is een vriendelijker Lamborghini, meer vergevingsgezind, beminnelijker, en toch beschikt hij over alle ‘Lambor­ghini-heid’ die je je maar kunt wensen.

Geparkeerd naast een van de tijdelijke houten vissersstadjes die veel op het eiland te vinden zijn, bij Grostäde Fiskeläge, ziet hij er nog altijd uit als een ruimteschip. Zelfs bij matige snelheden steekt de V10 de kop op om je aandacht te trekken, en er is nog altijd die kinderlijke vrolijkheid als je hem snel ziet wegsprinten. Hij houdt nooit op interessant te zijn – wat duidelijk blijkt als we bij Fårösund in het uiterste noorden van Gotland de veerboot op rijden en hij ogenblikkelijk het middelpunt is van de belangstelling van een groep extatische kinderen.

Je voelt je een sukkel in deze 911

De GT3 RS krijgt ook meer dan genoeg aandacht. Een auto die er meteen uitziet als een vluchteling van een racecircuit, eigenlijk een beetje te serieus voor de openbare weg. Je voelt je een beetje een sukkel, wij in ieder geval wel, als je het ding voor de lokale Coop parkeert om cake te kopen. Het voelt alsof hij alleen straatlegaal is gemaakt om makkelijk van het ene circuit naar het andere te kunnen komen, en als je dit ding uitwringt op de openbare weg ben je, om het maar recht voor z’n raap te zeggen, een idioot.

Hij heeft het soort snelheid dat in zijn tweede versnelling al asociaal wordt, en vanaf dat moment het geduld van elke politieagent alleen maar meer op de proef stelt. Maar dat is het bij deze Porsche: het is een auto die je de keus geeft. Als je aan hem gewend raakt, polijst hij je input, verfijnt je vaardig­heden, maakt hij je beter. Hij snijdt en fileert wegen en circuits met een haast monotone briljantheid.

De versnellingsbak vindt het ook prima om de toerenbegrenzer even met rust te laten als ie door de stad pruttelt. De motor kan achtergrondgeluid zijn of opbouwen naar een rauwe, mechanische climax bij 9.000 toeren per minuut, en de vering en demping zijn stevig maar meegaand. Het geniale is dat er altijd méér is – meer grip, meer toeren, meer snelheid, meer van alles. Op elke vraag die je hem stelt, heeft hij een antwoord. Hij zorgt ervoor dat jij beter wilt worden, omdat hij altijd nog iets te geven heeft.

De 911 GT3 RS laat je twijfelen

Als je er wat tijd mee doorbrengt op de weg, blijft ie onvoorstelbaar. Maar als we aankomen op het eilandje Fårö, een stukje aarde van 70 vierkante kilometer dat is afgebroken van Gotland, krijg je een klein beetje het gevoel dat hij met zijn aerodynamica, dempingsopties, knopjes en meters, met zijn hele toewijding misschien wat al te erg zijn best doet. Tot je dan weer wat dieper graaft: dan merk je dat het geen aanvullingen zijn op de RS-ervaring, ze maken er deel van uit.

Het aanpassen van de hele set-up aan jezelf en de baan waarop je rijdt is een vitaal, ietwat nerdy en heerlijk aspect van circuitverslaving. Maar dat is ook wat de 911 GT3 RS hier onderscheidt van de rest: dat moet je allemaal wel wíllen. Om het beste uit hem te halen, hem te begrijpen, moet je regelmatig naar een circuit om hem even zijn ding te laten doen. Het is geen auto, hoe capabel ook, waar je gewoon in kunt springen en waarvan je na een minuut of twintig alles wel zo’n beetje doorhebt. Hij is immens, een les, maar zeker niet voor iedereen. In tegenstelling tot de Civic. Die doodgewone middenklasser.

Wordt de Civic niet levend opgegeten door de Lambo en de 911?

In een viering van extremiteiten als de Speed Week zou deze Type R een haring in een bassin vol haaien kunnen zijn. Het is een hatchback met vijf zitplaatsen en een grote bagageruimte en hij zou zonder enig probleem of serieus compromis kunnen worden ingezet als dagelijks vervoer. Maar wat is daar de lol van?

In tijden als deze, met vierwielaangedreven mega­hatches met dik 400 pk en elektrische familieauto’s die een 0-naar-100’je doen in minder dan 4 seconden, lijkt hij op papier op alle fronten vuurkracht tekort te komen. Statistisch gezien zou hij nog niet eens voldoende moeten hebben om een spelletje op het schoolplein te winnen.

Waar de Civic terrein terugwint

Maar dat is waar de Civic zijn punten scoort: in de echte wereld. Waar je als auto gewoon goed móét zijn. Het interessante aan de Type R is dat het een slinks klein ding is. Hij ziet er niet lichtelijk belachelijk uit (zoals zijn voorganger, de FK8) en met een relatief bescheiden 330 pk uit zijn 2,0-liter viercilinder turbo lijkt hij niet overbemeten. Maar hij pakt alles aan wat je wilt en nodig hebt, en doet dat ontzettend goed.

De handbak is een genot. De precieze, haarscherpe manier waarop hij een bocht in gaat is een openbaring, de grip die hij heeft verbluffend, zeker omdat dit exemplaar op normale straatbanden staat. Als we een kort rondje over Fårö rijden, omhoog langs Holmudden en dan weer terug naar Langhammars, maakt hij gaandeweg meer en meer indruk.

En als we even stoppen om de kalkstenen pilaren in en bij de zee te aanschouwen – rauks, zoals ze ze hier noemen – kijkt bijna iedereen naar de Sterrato en de GT3 RS… en dan weer terug naar de Civic, gevolgd door een knikje.

Dit is de winnaar van TopGear Speed Week 2023

De Honda is hier niet de snelste of duurste auto (hoewel bijna 80 mille in Nederland geen kattenpis is; en 55k in België is voor een hot hatch ook best gortig). Hij is niet eens de meest enerverende. Maar dit is wel de auto waar je het meeste uit kunt halen, op elk moment van de dag, op de weg of op het circuit.

Hij is een medesamenzweerder in plaats van een uitdaging, en hij is bestemd voor mensen die van ríjden houden. Als het gaat om het beantwoorden van de vraagstelling van deze editie van ons feestje: dat heeft de Civic Type R volmondig gedaan. En dat is waarom hij de winnaar is van de TopGear Speed Week 2023.

Dit alles had niet gekund zonder…

De Speed Week is een enorme onderneming. Er komen maanden aan planning bij kijken, een organisatorisch schouwspel waar tientallen mensen aan te pas komen. Speciale dank gaat dit jaar uit naar Annette Glover en Lena Kolmodin van Gotland.se, die ons hebben geholpen in contact te komen met de eco-gemeenschap en bedrijven op Gotland.

Naar Hemal Mistry en Tomas Backlund van Scania, David Richardson van Coryton, Emma Poneskis voor de lessen in duurzaamheid, en bovenal naar de Gotlandring zelf en de Lords van die Ring: Alec en Lina Arho-Havren en Thommie Sylvander.